نگاه اخباری‌گری در روایات حوزه سلامت، خطای راهبردی است
مشاور وزیر و مدیرکل دفتر طب سنتی ایرانی ــ اسلامی وزارت بهداشت گفت: اگر نگاه اخباری‌گری در روایات حوزه سلامت یا سایر نظام‌های اجتماعی انسانی داشته باشیم و حوزه تأسیسی را از امضایی تفکیک نکنیم، خطای راهبردی خواهد بود.
به گزارش سلامت خبرگزاری تسنیم به نقل از وزارت بهداشت محمود خدادوست با اشاره به اینکه تعاریف متفاوتی از طب اسلامی و یا اساساً علم دینی و غیردینی موجود است و برخی طب اسلامی را همان طب سنتی ایرانی می‌دانند که اوج شکوفایی آن در دوران ظهور اسلام بود، اظهار داشت: برخی نیز طب اسلامی را، رعایت حلال و حرام خدا و عبور علم طب از فیلتر بایدها و نبایدهای اسلام تعریف کرده و عده‌ای نیز مجموعه آموزه‌ها و روش‌های مرتبط با حفظ سلامت و درمان بیماری‌ها را که با استنباط از قرآن و روایات کلام معصومین به دست می‌آید، تعریف طب اسلامی می‌دانند.
مدیر کل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، تفاوت نگاه و رویکرد را از اساس در تعریف علم دانست و در ادامه گفت: ارسطو، علم را مجموعه آگاهی قابل اتکا که از لحاظ منطقی و عقلانی قابل توضیح باشند، می‌داند و از نظر غربی‌ها و پوزیتیویست‌ها، علم بخشی از دانش بشری است که به‌داوری تجربه اثبات شود که اشکالاتی بر آن وارد است.
وی افزود: طبق تعریف ارسطو، علم برابر با تجربه نیست؛ بلکه علم، آشنایی با تمام حقایق و کشف حقیقت است؛ اما راه کشف حقیقت آیا فقط به‌روش حدس زدن و آزمون و یا همان روش تجربی است یا راه‌های دیگری وجود دارد؟
خدادوست با بیان اینکه دین را به‌معنای عقاید، اخلاق، احکام، فقه، حقوق و امثال آن می‌دانند و تدین به‌معنای قبول دین است، گفت: بخشی از علوم مانند تفسیر، فقه، اخلاق، حقوق و امثال آن که برخاسته از متون مقدس‌اند، علومی دینی‌اند و در این شکی نیست؛ اما اختلاف نظر در این است که دانش‌های دیگر مانند اقتصاد، شیمی، فیزیک، ریاضیات و امثال آن، قابل تقسیم به دینی و غیردینی هستند یا خیر؟
وی افزود: هر علم مبتنی بر فلسفه علم خاص خود است و هر فلسفه علمی، برخاسته از نگرش خاص در هستی‌شناسی و جهان‌بینی است؛ بنابراین الهی یا الحادی بودن علم، مبتنی بر فلسفه و جهان‌بینی است.
دینی‌بودن مساوی با نقلی‌بودن نیست
مشاور وزیر بهداشت در ادامه گفت: اگر جهان‌بینی توحیدی باشد، دانش و دست‌یابی به انرژی هسته‌ای هم می‌شود توحیدی؛ پس دینی بودن مساوی با نقلی بودن نیست.
وی با تأکید بر اینکه همه علوم، از زاویه دیگر، تفسیر فعل خدا هستند، افزود: تفسیر فعل خدا همانند تفسیر قول خدا، همه دینی است و کل صحنه جهان، کتاب تکوین خداست؛ بررسی کتاب خدا و فعل خدا، همه دینی است و وقتی قول و فعل معصوم مبنای علم دینی و طب اسلامی است، به‌طریق اولی قول خدا و تفسیر قول خدا هم اسلامی است.
مدیر کل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، سپس به وجود میراث عظیمی از روایات مرتبط با بخش سلامت و بهداشت و درمان اشاره کرده گفت: بر اساس اینکه گفته می‌شود، 11هزار روایت طبی موجود است، آیا می‌توانیم تمام طب را از آیات و روایات استخراج کرده و با آن سیستم بهداشتی‌درمانی درست کنیم؟
وی با بیان اینکه اسلام و شریعت در جنبه هدایتی، کامل است، راجع به منابع استنباط احکام شرعی، گفت: قرآن یکی از این منابع است که جزء قواعد آمره و اسناد بالادستی است، سنت هم مجموعه قول، فعل و تقریر معصوم است، اجماع منبع سوم و عقل نیز با توجه به آیه «کل ما حکم به العقل حکم به الشرع»، منبعی دیگر است.
شأن اسلام یک شأن هدایتی و نظام‌سازی است
مشاور وزیر بهداشت سپس گفت: علامه طباطبایی با توجه به آیه «تبیاناً لکل شیء»، می‌فرماید، اسلام و قرآن کتاب هدایت است و در مسایل هدایت بشر، همه چیز را گفته و موردی را فروگذار نکرده است؛ اما این به این معنا نیست که در طب، معاملات اقتصادی، فیزیک، شیمی، انرژی هسته‌ای و...، همه چیز را گفته باشد.
وی با تأکید بر اینکه شأن اسلام، یک شأن هدایتی و نظام‌سازی است، افزود: باید در استنباط احکام، اتکای به عقل، فقه پویا، اقتضای زمان، اقتضای مکان و... نیز در نظر گرفته شود.
مشاور وزیر و مدیر کل دفتر طب سنتی ایرانی ــ اسلامی وزارت بهداشت گفت: اگر نگاه اخباری‌گری در روایات حوزه سلامت یا سایر نظام‌های اجتماعی انسانی داشته باشیم و حوزه تأسیسی را از امضایی تفکیک نکنیم، خطای راهبردی خواهد بود و تمام نهادهای زندگی مدرن از جمله بانک، بورس، بیمه، نفت، گاز و فیزیک با مشکل مواجه است، نه فقط طب مدرن.
خدادوست در ادامه با بیان اینکه اسلام و شریعت دو ستون محوری به‌نام نقل و عقل دارد که همان منابع معرفتی هستند، گفت: به نظر می‌رسد شریعت اسلام اگرچه خودش هدایت کلی را دارد، ولی در حوزه علوم تجربی، کشف مطالب و حقایق را به بشر واگذار کرده است.
وی سپس با ابراز اینکه از نظر اسلام، موضوعات اقتصادی که غرری و ربوی است، مورد تأیید نیست، افزود: باید نگاه راهبردی و اساسی را از دین بگیریم ولی در دل این ساختار، از عقل و تجربه و دستاورد بشر هم استفاده کنیم.
مدیر کل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، در چگونگی استفاده از روایات، به دو روش نقل به‌معنای بررسی سندی (علم رجال) و بررسی دلالی به‌معنای امکان دلالت و عدم تعارض با بقیه روایات، اشاره کرد و در ادامه گفت: آیا با این فرض قابلیت تعمیم دارد؟
وی با اظهار اینکه استخراج احکام از روایات به دو گونه است، گفت: یکی روایات (احکام) تأسیسی مانند احکام نماز، روزه و حج است و دوم احکامی است که از قبل در جامعه به آنها عمل می‌شد ولی مورد تأیید شارع است.
خدادوست سپس با تأکید بر اینکه راه اجتهاد از این دو گونه متفاوت است، به‌نقل از کتاب الاعتقادات شیخ صدوق، گفت: شیخ صدوق بالغ بر 1000 سال پیش در کتاب الاعتقادات امامیه، باب 44، الاعتقاد فی الاخبار واردة فی‌الطب (روایات وارده طبی)، دلایل متعددی آورده که بسیاری از روایات وارده در طب، قابلیت تعمیم ندارند و بسیاری از تدابیری که در قالب روایات آمده‌اند، بسته به شرایط آب و هوایی مکه و مدینه و شرایط مزاجی و بیماری یک فرد خاص بوده‌اند.
مشاور وزیر بهداشت همچنین با اشاره به اظهاراتی که در خصوص کتاب دانشنامه احادیث پزشکی، تألیف حضرت آیت‌الله ری‌شهری مطرح است، تأکید کرد: خود ایشان در مقدمه کتاب، هدف از گردآوری این مجموعه را ایجاد بستری برای پژوهش و تحقیق توسط اهل فن عنوان کرده است.
انتهای پیام/*
