به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، این روزها جنگ 8 ساله ایران برای نسلی که هیچگونه حضوری در آن نداشته و تنها به شنیده‌ها و گاه و بیگاه به دیده‌هایشان از فیلم‌ها در این‌باره اکتفا کرده‌اند، به مثابه داستانی است رویایی که در آن قهرمانانش از تمامی ثروت‌های مادی و دنیوی گذشتند تا خاک و ناموس‌شان در برابر بیگانگان حفظ شود.

داستانی واقعی که قصه‌گویانش از بازماندگان همان نسل اول انقلاب هستند، مردانی که اکنون پا به سن گذاشته و کمتر توان حضور در مجامع شلوغ و عمومی را داشته اما هنوز به عشق روایت دوران عاشقی‌، در میدان‌های جنگ حضور پیدا کرده و برای ما تازه به دوران رسیده‌ها از آن روزها روایت می‌کنند.

هرچند روایت از جنگ و خون‌ریزی و مرور خاطراتی این چنینی برای تمامی دنیا دیدگان سخت است اما زاویه دید که تغییر کند قطعا تمام سختی‌ها نیز شیرین می‌شود، وقتی در همان روزهای درگیری زنان با استقامت تمام پشت مردان ایستادند و ایثار را به تصویر کشیدند، وقتی پس از جنگ مهر سکوت بر لبان زدند و راضی به رضای شهادت همسر و فرزندان خود شدند و تمام سرگذشت‌هایی که گفتنش در پوشش کلمات نمی‌گند، می‌شود زندگی را جور دیگر دید.

آری! وقتی پای نگاه زنانه در میان باشد قطعا زندگی جور دیگری است و حال که زنان امروزی پا به پای مردان دیروز در روایت دوران عاشقی قدم برداشته‌اند؛ می‌شود مفهوم جنگ را بهتر فهمید، بهتر دید و بهتر شنید.

بحث روایتگری بانوان از دوران دفاع مقدس چندی است که با عنایت به فرمایشات مقام معظم رهبری در ارتباط با حفظ این گنجینه الهی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در کشور مطرح شده و خوشبختانه استقبال خوبی نیز از این طرح شده است.

«کانون بانوان روایتگر دفاع مقدس» از سال جاری در اصفهان کار خود را رسما آغاز کرده و تاکنون فعالیت‌های بسیاری را در زمینه پرورش بانوان راوی انجام داده، ناهید بخشی مسئول کانون راویان خواهر استان اصفهان است که برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های این کانون و اعزام بانوان راوی به اردوهای راهیان نور با او به گفت‌وگو نشستیم.

تسنیم: به عنوان اولین سئوال از معرفی خودتان و نحوه ورودتان به حوزه روایتگری دفاع مقدس شروع کنید؟

بخشی: ناهید بخشی هستم و درحال حاضر به عنوان مسئول کانون راویان خواهر استان اصفهان درحال انجام وظیفه‌ام و بحث اعزام به مناطق و استفاده از بانوان راوی در برنامه‌های گلستان گردی و مدارس را پیگیری می‌کنم البته برخی از راویان خواهر به عنوان معلم درس آمادگی دفاعی مدارس نیز با آموزش و پروش همکاری می‌کنند.

تسنیم: درباره کانون راویان خواهر و نحوه اعزام و انتخاب بانوان به عنوان راوی در اردوهای راهیان نور هم توضیح دهید؟

بخشی: کانون راویان خواهر به صورت تخصصی و رسمی از امسال آغاز به کار کرده اما از 4 سال پیش تاکنون اعزام بانوان راوی به مناطق جنگی مطرح بوده است.

سپاه یک دوره 3 روزه روایتگری برگزار کرده و این دوره تنها در این حد است که خواهرانی که مراجعه می‌کنند مجوز روایتگری دریافت کنند اما مجوز اعزام نمی‌گیرند و اگر فردی بخواهد این مجوز را نیز دریافت کند باید حتما در کلاس‌های کانون حضور پیدا کرده و آموزش‌های تخصصی‌تر در زمینه‌های مختلفی چون اخلاقی، فن بیان، مخاطب شناسی، شناخت مناطق، عملیات‌ها، سیره شهدا، خانواده شهدا و جانبازان و ازادگان، زنان جنگ و غیره که می‌توان گفت پک کامل فرهنگی از دوران 8 سال دفاع مقدس را ببیند.

تسنیم: لازم است متقاضیان از قبل آشنایی جزیی با این مباحث داشته باشند یا در کلاس‌ها تمام اطلاعات لازم به آن‌ها داده می‌شود؟

بخشی: حتما لازم است که شرکت کنندگان از قبل اطلاعاتی هرچند جزیی در خصوص دوران جنگ تحمیلی داشته باشند و پس از آن در کلاس‌هایی که شرکت می‌کنند منابع موثق و مستند به آن‌ها معرفی می‌شود و طبق آن منابع و آموزش‌هایی که می‌بینند به این حوزه مسلط خواهند شد تا برای روایتگری در مناطق آماده و اعزام شوند.

البته کانون روایتگران خواهر مستقیما تحت نظر سپاه بوده و در حوزه آموزش راویان با فرهنگسرای پایداری همکاری می‌کند حتی خود فرهنگسرای پایداری دوره‌های آموزشی راوی جوان را برگزار می‌کند که مدت زمان آن از 6 ماه شروع می‌شود و تا یک سال و نیم ادامه داد که خود من هم دوره اول روایتگری را در فرهنگسرای پایداری گذراندم و یک سال و نیم آموزش کامل دیدم.

به عبارتی می‌توان نقش فرهنگسرا در این زمینه را به کار یک دانشکده تشبیه کرد چراکه در طول این زمان از نقشه خوانی، شناخت عملیات‌ها، پدافند و هر امر مرتبط با جنگ چه از نظر نظامی و چه بار معنوی و سیره شهدا و عملیات‌ها به شرکت کنندگان دوره آموزش‌های تخصصی داده می‌شود.

پس از گذارندن این دوره آموزشی نیز بانوان در سطح شهر و گلستان شهدا در برنامه‌های مختلف گلستان گردی و فرهنگسرای پایداری و دیگر مجموعه‌ها به صورت تجربی کسب علم کرده و پس از گذراندن 3 سال یعنی از سال گذشته به صورت رسمی برای اعزام به مناطق اقدام کردیم.

تسنیم: هدف شما از تشکیل این کانون چه بود؟

بخشی: هدف و شعار ما در زمینه روایتگری بانوان که شاید از نظر بسیاری از مردم ایده نوپا و عجیبی باشد، این است که با اقتدا به حضرت زینب(س) این حرکت را آغاز کردیم و ادامه خواهیم داد چراکه اولین راوی خانم ایشان بودند و پس از واقعه کربلا ایشان در مقابل یزید قرار می‌گیرند و به روایتگری واقعه کربلا می‌پردازند و به تبع اولین راوی مرد هم امام سجاد(ع) بودند که به دنبال ایشان کربلا را روایت کردند.

ما نیز با الگو برداری از حضرت زینب(س) این کانون را راه اندازی کردیم هرچند روایت ما با روایتی که این بانوی بزرگوار ارائه می‌کردند متفاوت است و ایشان خودشان در واقعه کربلا حضور داشتند ولی ما تنها از اساتید شنیده‌ایم و از تجربیات آن‌ها کسب تجربه کردیم اما بازهم با وجود این تفاوت سعی کردیم جای پای حضرت زینب(س) قدم برداریم.

ما راویان خواهر تنها با الگوبرداری از حضرت زینب(س) در این عرصه گام برمی‌داریم و چه زیباست اگر یکی دیگر از مناسبت‌های تولد حضرت زینب(س) که به نام روز پرستار نام گذاری شده به بانوان راوی هم اختصاص داده شود چراکه روایتگری واقعا کار بسیار سختی است و این بانوی بزرگوار بسیار زیبا از پس این مسئولیت برآمدند چراکه کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب(س) نبود.

امیدواریم که بتوانیم حداقل به‌واسطه نام این بانوی عزیز ما هم بتوانیم قدمی در مسیر 8 سال دفاع مقدس برداریم.

تسنیم: اصلا چرا باید از بانوان به عنوان راوی استفاده شود؟

بخشی: بخشی از دانش آموزانی که به مناطق جنوب و غرب اعزام می‌شوند از میان دختران بوده و قطعا یک راوی خانم به لحاظ هم جنس بودن و عاطفه مشترک بهتر می‌تواند با دانش آموزان دختر ارتباط برقرار کند حال چنانچه این راوی با زینت اخلاق و گفتار خوب همراه باشد قطعا تاثیر بیشتری خواهد گذاشت.

یکی از دیگر علت‌ها این است که راویان خانم مسائل و مشکلات دختران را بهتر درک می‌کنند و می‌توانند به واسطه هم نوع بودن راحت‌تر با این مسائل کنار بیایند و راه حل‌های مناسب‌تری اتخاذ کنند لیکن استفاده از بانوان راوی در دستور کار قرار گرفت.

تسنیم: برنامه‌هایی برای آینده دارید که کانون بیشتر شناخته شود و یا خود راویان به غیر از فعالیت‌های ذکر شده، اقدامات دیگری انجام دهند؟

بخشی: بله، درصدد هستیم برای سال‌های آینده برنامه‌ای داشته باشیم تا دانش آموزانی که به اردوهای راهیان نور می‌آیند و برمی‌گردند ارتباطشان با راویان و جنوب قطع نشود و به واسطه دیدارهایی که می‌توان در مدارسشان برگزار کرد و یا در محل کانون با آن‌ها ارتباط داشته باشیم.

ما هم اکنون هم در خود مناطق بازخورد حضور دانش آموزان در جبهه را به وفور مشاهده می‌کنیم و از آن‌ها درباره شنیده‌ها و دیده‌ها و حس درونی‌شان از این سفر سئوال پرسیده و آن‌ها را به صورت مستند ضبط می‌کردیم و انشاالله در سال های آینده این مستندات به صورت کلیپ تهیه و ارائه شود تا حال و هوای بچه‌ها از بدو ورود به مناطق تا لحظه خروج و تغییرات درونی و حسی آن‌ها نشان داده شود.

تمام سعی ما از برقراری ارتباط مجدد با زائرین هم این است که حال و هوایی که در جبهه و در سفرهای راهیان نور برای آن‌ها ایجاد می‌شود تنها به همان لحظات محدود نشود و این حس و حال پس از سفر هم برای آن‌ها باقی بماند.

تسنیم: شرایط خاصی برای خانم‌های متقاضی روایتگر برای اعزام و فعالیت در کانون وجود دارد؟

بخشی: اولا که اعزام زیر نظر سپاه و بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس است و آقای اکبری مسئولیت اعزام راویان را برعهده دارند و کانون راویان خواهر زیر نظر بنیاد حفظ آثار و آقای اکبری بوده و با تایید ایشان بانوان به مناطق اعزام خواهند شد و افرادی که قصد اعزام دارند باید قبل از اعزام در جلسات توجیهی شرکت کنند.

در این جلسات ابتدا یادمان‌ها شناسایی شده و طبق یادمانی که قرار است دانش آموزان اعزام شوند اطلاعات یادمان جمع آوری شده و به راویان داده می‌شود مثلا برای شلمچه که حدود 8 عملیات در این منطقه انجام شده تمامی اطلاعات عملیات‌ها به صورت مفصل به راویان داده شده و اختصاصی‌تر عملیات کربلای 5 به آن‌ها آموزش داده می‌شود.

شهدای شاخص آن منطقه و تمام اتفاقی که در این منطقه رخ داده، سیره شهدا و نحوه شهادت و یک سری نقاط اتصال دلی از امام حسین(ع) به سبب اینکه شلمچه نزدیک‌ترین مرز به کربلاست هم گفته می‌شود و ارتباط قیام امام حسین(ع) با 8 سال دفاع مقدس ما و اتفاقاتی که در این سرزمین افتاده و غیره به صورتی که بار احساسی بیشتری داشته باشد، آموزش می‌دهیم.

یعنی در این جلسات عملا راویان آموزش مجدد خواهند دید و راوی حتی اگر از قبل آن منطقه را ندیده باشد به آن اشراف کامل خواهد یافت چراکه قرار است این توضیحات برای دانش آموزان بیان شود.

حتی ما برای کوتاه‌ترین زمان‌ها هم برنامه‌های مفیدی تدارک می‌بینیم برای نمونه از یادمان شلمچه تا یادمان شهید باکری حدود 20 دقیقه راه است و ما برای این مدت هم برنامه‌های متنوعی برای زائرین در نظر می‌گیریم تا بهترین بهره را در کوتاه‌ترین زمان داشته باشد چراکه اگر دقت کرده باشید زمانی که یک نفر برای اردوهای راهیان نور ثبت نام می‌کند و از او سوال می‌شود کجا می‌روی پاسخ می‌دهد شلمچه و از مناطق دیگر نامی نمی‌آورد و زمانی هم که برگشت از او می پرسند شلمچه خوش گذشت؟ پس به نوعی شلمچه گل اردوهای راهیان نور است و باید این منطقه به نحوی برای زائر خوب و زیبا جا بیفتد که وقتی اسم شلمچه آمد کل اردوی راهیان نور در ذهن او تداعی شود.

این امر بیشتر بستگی به راوی دارد و هرچه راویان به لحاظ اطلاعات منطقه‌ای و فرهنگی، اخلاقی، تعهد و ولایت پذیری قوی‌تر باشند قطعا تاثیرگذاری بهتری هم خواهند شد لیکن راویان فیلتر شده انتخاب می‌شوند.

تسنیم: از بین خانواده شهدا هم راوی بانو در این کانون فعالیت می‌کند و اعزام می‌شود؟

بخشی: چون کانون تازه تاسیس است درحال حاضر به عنوان راوی بانو خیر، اما از خانواده شهدا دعوت شده و در برنامه‌های آتی نیز از حضور بیشتر آنان استفاده خواهد شد تاکنون هم در بحث سیره شهدا و خاطرات از مادران و همسران شهدا استفاده‌های زیادی شده است.

تسنیم: از استان اصفهان چند نفر به عنوان راوی خانم مشغول به فعالیت هستند و تاکنون به مناطق اعزام شدند؟

بخشی: در اصفهان حدودا 300 راوی بانو مشغول به فعالیت هستند که اسامی آن‌ها نیز برای تهران ارسال شده تا به عنوان راوی خواهر شناخته شوند اما درحال حاضر بیش از 20 نفر در عضو فعال وجود دارد که به مناطق نیز اعزام شده‌اند.

امسال در 3 دوره راویان خواهر به منطقه اعزام شدند که دوره اول در مهر ماه به اردوهای غرب کشور به مدت 20 روز اعزام شدند، دوره دوم نیز آذر ماه به مدت 15 روز و دوره سوم هم به مدت 17 روز به مناطق اعزام شدند که در این 3 دوره نیز 20 راوی خانم اعزام شدند و خودم در هر 3 دوره حضور داشتم.

تسنیم: به سبب موقعیت جغرافیایی تفاوتی هم بین روایتگری جبهه غرب با جبهه جنوب وجود دارد؟ کدام یکی از این جبهه‌ها سخت‌تر و دلنشین‌تر است؟

بخشی: بله تفاوت‌هایی بین خود مناطق از نظر جغرافیایی وجود دارد؛ غرب منطقه‌ای کوهستانی و دارای مکان‌های صعب العبور است و در برخی مناطقش به محض حضور مظلومیت و غربت شهدا را حس می‌کنید و ناگفته‌های بسیاری دارد که شاید مردم ما آن‌ها را ندانند برخلاف جبهه جنوب که جنگی علنی بود و در آن تجاوزی از سمت عراق صورت گرفت واکثر اخبار آن چه برای مردم داخل کشور و چه خارج کشور روشن بود و امر مبهمی در آن وجود نداشت اما در غرب به‌واسطه اینکه بلافاصله پس از پیروزی انقلاب قائله کردستان و اتفاقاتی که توسط کومله و دمکرات‌ها رخ داد بسیاری از پاسداران در همان صدر پیروزی انقلاب مظلومانه به شهادت می‌رسند که حتی ربطی به تجاوز عراق ندارد، ناگفته زیاد دارد.

به نوعی می‌توان گفت 2 نوع روایتگری کاملا مجزا از دفاع مقدس در روایتگری غرب با جنوب کشور وجود دارد چون در جبهه غرب هنوز رسما جنگی از سمت عراق صورت نگرفته هرچند دست عراق در پشت پرده وجود دارد اما این غیر رسمی و غیر علنی است و حمایت کشورهای خارجی و اسرائیل نامحسوس است اما در جبهه جنوب تمامی این مسائل علنی می‌شود و کل دنیا به اسم عراق با ما وارد جنگ می‌شوند.

به نظر من جبهه غرب مظلومانه‌تر و غریب‌تر است چراکه بسیاری شهدای ما در آن منطقه به بدترین شکل به شهادت رسیدند هرچند قصد ندارم ارزش گذاری یا تفاوتی بین شهدا قائل شوم اما در جنوب اکثر شهدای ما با تیر گلوله به شهادت رسیدند اما در کردستان شهدا با بدترین شکنجه‌های کومله و دمکرات، مسلح کردن و سوزاندن، تکه تکه کردن، سر از بدن بریدن به بدترین شکل ممکن و با شکنجه به شهادت رسیدند که تمامی اسناد این امور هم موجود است لذا کمی روایتگری جبهه غرب سنگین‌تر و سخت‌تر است هرچند پس از طی 2 سال ابتدایی انقلاب و آغاز رسمی جنگ عراق در سال 59 جنگ جنوب به غرب هم کشیده می‌شود و از مرز‌های غربی هم گذرانده می‌شود و کل مرزهای ما درگیر می‌شود اما بازهم این درگیری در کردستان و انجام عملیات‌ها در کردستان داستانی مجزا دارند که برمی‌گردد به قبل از آغاز جنگ تحمیلی.

تفاوت آب هوایی این دو جبهه نیز در روایتگری تاثیر خواهد داشت؛ جبهه غرب کوهستانی و سرد است و جبهه جنوب گرم و دشتی، در غرب شهدا با شرایط سخت‌تری در کوه و دره با پای پیاده و بدون امکانات با نیرویی که هنوز نمی‌دانند با چه کسی روبرو هستند دوست یا دشمن، جنگیدند اما درکل هر دو روایتگری تخصص مخصوص به خود را دارد.

تسنیم: طبق شنیده‌های من از مسئولان میزان استقبال بانوان برای اعزام به عنوان راوی بیشتر از مردان است، علت این امر چیست؟

بخشی: میزان دغدغه مندی افراد با یکدیگر متفاوت است برای مثال اگر من به عنوان یک مادر تنها احساس مسئولیت در برابر خانواده‌ام داشته باشم و بگویم من نمی‌روم دیگری هم همین را می‌گوید پس در این زمان چه کسی خواهد رفت؟!

درحال حاضر مقام معظم رهبری هم در این مورد تذکرات بسیاری داده و می‌گویند دغدغه کار فرهنگی داشته باشید و یکی از کارهای فرهنگی هم همین بحث راهیان نور است و تمامی خانم‌هایی که برای اعزام داوطلب می‌شوند هم شاغل یا خانه‌دار با مشکلات فراوانی هستند اما این دغدغه در آن‌ها وجود دارد که باید این بار را بردارند.

درضمن اکثر بانوانی که در این عرصه پا می‌گذارند دارای تحصیلات عالیه هستند و یکی از شرایط پذیرش کانون هم دارا بودن تحصیلات عالیه دانشگاهی یا حوزوی است و بسیاری از داوطلبین شاغل هستند اما باز هم با تمام وجود به اندازه 1 هفته وقت خود را وقف این کار می‌کنند.

پس در میان خانم‌ها هم با تمام سختی‌ها استقبال هست و بعضا مشکلاتی که خانم‌ها به لحاظ شرایط خانوادگی دارند بیشتر از مردان است اما نمی‌توان این امر را ملاک قضاوت قرار داد چراکه مردان مسئولیت اقتصادی خانواده را برعهده دارند و به خاطر زمان اعزام نتوانند برای این اعزام اقدام کنند.

البته نباید این نکته را از قلم انداخت که روایتگری با تمام سختی‌هایی که دارد بسیار شیرین است و من خوشحالم که خدا این توفیق را به من ادا کرده چراکه این‌ها روزی است و تا خود شهدا کسی را دعوت نکنند قسمتش نمی‌شود که حضور پیدا کند پس راه پیدا کردن به این مسیر الکی نیست و تا زمانی که خود شهدا نخواهند کسی وارد این مسیر نمی‌شوند.

برخی از راهیان نور تنها همان اتوبوسی را می‌بینند که در قالب اردو اعزام می‌شود درحالیکه راویان و خادمان و مسئولان در مناطق زحمات بسیاری برای هماهنگی اتوبوس‌ها، برنامه ریزی فرهنگی و معنوی طول سفر، تامین امنیت و مکان اسکان مسافران و غیره انجام می‌دهند که بار مسئولیتی فوق العاده سنگینی است چه بسا با مخالفت‌هایی هم روبرو می‌شوند با مدارس و خانواده‌ها اما بازهم سعی می‌کنند به بهترین شکل این اردوها را برگزار کنند تا گوشه‌ای از زحمات شهدا و جانبازان و آزادگان و کسانی که هنوز با درد جنگ زندگی می‌کنند و دم نمی‌زنند را نشان دهند.

تسنیم: بهترین خاطره‌ای که از دوران روایتگری خودتان داشتید؟

بخشی: من قبل از اینکه خودم را راوی بدانم خادم شهدا و امام زمان(عج) می‌دانم و امیدوارم اقداماتم اندکی دل امام زمان(عج) را شاد کند و بتوانم این دغدغه مندی را در مردم به وجود آورم و به گفته رهبرم در قالب کار فرهنگی عمل کنم که این‌ها تنها امید و انگیزه‌ام در کار است.

خاطرات زیادی هم از روایتگری دارم که بعضی تلخ و بعضی شیرین است اما امسال خاطره‌ای در برخورد با یکی از دانش آموزان برایم رخ داد این است که یک روز وارد اتوبوسی شدم و گفتم من می‌خواهم بازخورد صحبت‌هایم را در این بچه‌ها ببینم و اینکه می‌گوید سخنی که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند را از نزدیک مشاهده کنم.

لیکن وارد شدم و شروع به صحبت کردم و گفتم «بچه‌ها فکر نکنین اومدین اینجا همت کردین اومدین یا قست شده بیاین، این نه همته و نه قسمته، بدونین فقط یه دعوته»

بعد از چند روز که گذشت و صحبت‌ها صورت گرفت یکی از دانش آموزان پیش من آمد و گفت من هیچ قصدی از این سفر نداشتم و با ممانعت‌های زیادی برای آمدن روبرو شدم و به من می‌گفتند «می‌خوای بری به نمرت اضافه بشه، یه مشت خاک ببینی، خوش بگذرونی و این حرف‌ها» اما آمدم که ببینم اینجا چه خبر است و چرا همه تعریف می‌کنند و تنها از سر کنجکاوی آمدم.

اما زمانی که رسیدم شلمچه حس کردم خود شهدا دارند با من صحبت می‌کنند و نه صحبت‌های راوی و نه صحبت‌های شما برام از زبان شما نبود و خودم به عینه حس کردم شهدا به استقبالم آمدند و برایم حرف می‌زنند و حال بسیار عجیبی داشتم.

آن دانش آموز این صحبت‌ها را با اشک می‌زد و من می‌دیدم دانش آموزی که اینقدر دل پاکی دارد و زمینه برای خوب بودن و ماندن و پذیرش ارزش‌ها را دارد، دشمن درحال تلاش برای گرفتن این روحیه است و چرا نباید در مقابل دشمن کار کرد؟! و آن لحظه من خدا را شکر کردم که واسطه شوم قدمی در این مسیر برداشته شود چراکه خودم هم بسیار اتفاقی با راهیان نور آشنا و درگیر شدم.

گفت‌وگو از فوزیه یکتاپور

انتهای پیام/