قلب ترکمن صحرا؛ از برج قابوس تا شهر باستانی جرجان+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسیم از گنبدکاووس، فاصله شهرستان گنبدکاووس از مرکز استان 98 کیلومتر و مساحت این شهرستان حدود 5 هزار و 71 کیلومتر مربع و جمعیت آن بالغ بر 348 هزار نفر است.

بیش از 20 قوم و مذاهب مخنلف مانند شیعه، سنی، فارس، ترک، کرد، بلوچ، سیستانی و غیره در این شهرستان زندگی می‌کنند و این شهرستان دارای 2 بخش مرکزی و اینچه‌برون است.

برج جهانی قابوس، شهر باستانی جرجان، امامزارده یحیی ابن زید (ع)، تالاب‌های بین المللی آلماگل، آلاگل، آجی گل، بازارچه مرزی اینچه برون، پاریم تپه، گبری قلعه، بقعه دانشمند گنبدکاووس را می‌توان کرسی مطالعات باستان استان دانست که از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و تاریخی این شهرستان است.

بازار هفتگی گنبدکاووس و صنایع دستی این شهرستان مانند قالی‌بافی، گلیم بافی، پلاس، دوتارسازی، زیورآلات، سوزن‌دوزی، رنگرزی و نمدمالی و شیرینی‌های محلی مانند تاتارچرک، بیشمه، قاتلمه و غیره را می‌توان از دیگر جاذبه های این شهرستان دانست.

امامزاده یحیی ابن زید (ع)

حضرت یحیی ابن زید (ع) از نوادگان حضرت حسین بن علی بن ابی طالب است، این حضرت از طرف پدر و مادر با سه واسطه به امام علی (ع) می‌رسد و نوه امام زین العابدین (ع) و یکی از راویان و محدثین بوده که در سنین جوانی به شهادت رسید و در نوشته‌های تاریخی، نخستین شخصی بوده که صیحفه سجادیه را به ایوان آورده است.

این امامزاده دارای صحن وسیع و بناهای متعدد برای استراحت و رفاه حال مسافرین و زائران است که از امتیازات این مکان مذهبی وجود محراب گچ‌بری دوره سلجوقی در جوار ضریح مطهر آن امام است، همچنین این مقبره در نزدیکی شهر تاریخی جرجان قرار دارد.

این امامزاده دارای 23 هزار و 150 مترمربع فضای مسقف و شبستان و اطراف آن 134 زائرسرا وجود دارد و به صورت میانگین هر ساله 3 هزار زائر را پذیرا است.

بقعه ملاعلی عطا دانشمند

این زیارتگاه در نوار مرزی ترکمنستان و 60 کیلو متری شمال شهر گنبدکاووس قرار دارد و این بقعه چهار ضلعی با گنبد شش ضلعی آهنی سفید که روی آن را رنگرزی سفید کرده و در مجاورت  آن آب انبار و قبرستان قدیمی قرار دارد.

مجموعه سوارکاری گنبدکاووس

در بخش شمال شرق این شهرستان قرار دارد که دارای پیشینه طولانی است و هر ساله مسابقات سوارکاری در 2 کورس پاییزه و بهاره در این مجموعه برگزار می‌شود.

این مجموعه دارای زمین کشاورزی، پارکینگ، فضای سبز، پیست اسب‌دوانی، سوئیت، ویلا، اسطبل زمستانه و تابستانه، جایگاه مسابقات و استخر شنا است.

دیوار تاریخی اسکندر

این دیوار به نام‌های سد انوشیروان، سد فیروز، دیوار دفاعی گرگان و قزل ییلان در منابع جغرافیایی و تاریخی یاد شده است.

طول این دیوار در حدود 200 کیلومتر و عرض آن بین 2 تا 10 متر بوده که با مصالح آجر به ابعاد40.40.10 سانتی متر ساخته شده و این دیوار در طول مسیر خود دارای تاسیسات وابسته مانند خندق، زنجیره‌ای از قلعه‌ها، کوره‌های آجرپزی و کانال‌های هدایت آب بوده است.

تاریخ ساخت دیوار اسکندر در دوره ساسانی است و به منظور جلوگیری از هجوم اقوام شمالی احداث شده و این دیوار دفاعی در جهان رتبه سوم از لحاظ طول به خود اختصاص داده و این اثر در حوزه‌های شهرستان‌های کلاله، گنبدکاووس، آق قلا و بندرترکمن قرار گرفته است.

تالاب آلاگل

تالاب آلاگل دارای مساحت 2 هزارو 500 هکتار در شمال و غرب تپه های قراقر و در جنوب روستای اوخی‌تپه و شرق جاده مرزی آق قلا به اینچه‌برون در بین تپه ماهورها واقع و در زمره تالاب‌های بین‌المللی است.

تالاب آجی‌گل

این تالاب در جنوب روستای تنگلی و شمال شرق تالاب آلاگل واقع شده و مساحت آن بالغ بر 320 هکتار است و در بالا دست این تالاب دریاچه‌ای، دریاچه نمک به مساحت 100 هکتار قرار دارد.

این تالاب از دو بخش تشکیل شده که قسمت غربی آن تا حدی عمیق بوده و عمق آن در بیشتر نقاط یک تا یک و نیم متر و حداکثر 3 متر است ولی در قسمت شرقی که به وسیله نیزار از بخش غربی جدا می‌شود و به وسیله باریکه‌ای از آب به آن راه دارد، عمق آن کم بوده و سطح آن را نی پوشانده است.

تالاب آلماگل

تالاب آلماگل در شمال روستای تنگلی و با فاصله کمی از مرز ایران و ترکمنستان قرار گرفته و مساحت آن 207 هکتار و عمق آن در بیشتر نقاط یک تا یک و نیم متر متغیر و حداکثر به 3 متر میرسد.

برج جهانی قابوس

یکی از بناهای شاخص و ارزشمند دوره اسلامی ایران، گنبدقابوس است که در مجاورت شهر باستانی جرجان احداث شده و این بنا به دستور " قابوس بن وشمگیر" ملقب به " شمس المعالی" از حکمرانان مشهور دوره زیاریان در سال 397 قمری ساخته شده است.

وی دانشمند، هنرمند، ادیب و نویسنده‌ای ریزدست و توانا و حامی نویسندگان، شعرا، هنرمندان و دانشمندان عصر خود بوده که از میان آن می‌توان به " ابوریحان بیرونی" و " بوعلی سینا" اشاره کرد.

مصالح اصلی بنا از لجر و ملات گچ است، بدنه خارجی مدور و دارای 10 ترک (مانند ستاره ده پر) است که به فواصل مساوی از یکدیگر قرار گرفته، ارتفاع پی آن 9.82 متر، ارتفاع بدنه36.971 متر و یال گنبد مخروطی از لبه آبچکان تا نوک تیزه 15.87 متر است.

در مجموع ارتفاع بنا از پی تا نوک تیزه 62.66 متر و در قسمت شرقی گنبد مخروطی، روزنه‌ای به ابعاد 1.85- 2.06 متر تعبیه شده که نور و هوای فضای داخل بنا را تامین می‌کند.

دارای سردر با طاق جناقی شکل است که در گذشته دارای تزئینات مقرنس کاری بوده که از نخستین مقرنس کاری‌ها در معماری اسلامی ایران محسوب می‌شود.

کتیبه‌های گنبدقابوس با خط کوفی بنایی(معقلی) در عین سادگی به صورت کاملا خوانا و برجسته در دو ردیف در بدنه بنا و در قاب‌های مستطیلی به صورت قرینه در بالا و پایین تکرار شده و این کتیبه‌ها از ضلع شرقی آغاز شده است.

شهر باستانی جرجان:

آثار برجا مانده از شهر تاریخی جرجان، در 3 کیلومتری جنوب غربی شهر فعلی گنبدکاووس قرار گرفته که این شهر از شهرهای آباد در دوره سامانیان، آل زیار و سلجوقیان بوده که متاسفانه بر اثر حملات مغول در 620 هجری قمری از بین رفت.

شهر جرجان در دوران اوج و شکوفایی مهد علم و ادب و صنایع( سفالگری، شیشه گری، فلزکاری و غیره)  محسوب می‌‎شود که نمایان‌گر ذوق، هنر و تمدن گذشته این سرزمین ایران است.

شهر جرجان بر روی ویرانه‌های شهری از دوران ساسانی با وسعتی در حدود یک‌هزار و 200 هکتار به شکل چند ضلعی با دروازه‌های متعدد ساخته شده که از لحاظ معماری و شهرسازی بسیار پیشرفته بوده است.

انتهای پیام/