رویوران: مخاطب سند جدید حماس، خارج فلسطین است

دکتر حسین رویوران، تحلیلگر مسائل غرب آسیا در گفتگو با خبرنگار گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران پویا به تحلیل سند سیاسی جدید حماس پرداخت. وی تأثیر این سند را در راهبرد آینده حماس اینگونه ترسیم کرد: این سند هم می تواند در راهبرد آینده تغییر ایجاد کند و هم اینکه نکند. اینکه تغییری ایجاد می کند به این دلیل است که به هر حال پذیرش یک دولت فلسطینی در مرزهای 1967 از سوی حماس در این سند، نزدیک شدن به ادبیات جنبش فتح است. هر چند که جنبش فتح در گذشته، زمانی که این راهبرد را مطرح کرد، راهکار آن را گفتگو با رژیم صهیونیستی و به رسمیت شناختن اسرائیل در مرزهای 1948 اعلام کرد. در حالی که حماس الآن همان هدف را اعلام می کند اما از راهکار آتش بس و ادامه مقاومت تا آزاد سازی همه ی سرزمین فلسطین حرف می زند. یعنی به عبارتی فتح با گفتگو اما حماس با مبارزه دنبال این مسئله است.

بحث دوم این است که انتشار این سند در دوحه قطر کاملا نشان می دهد مخاطب این مسئله خارج فلسطین است. کشورهای شیخ نشین خلیج فارس به ویژه عربستان به دنبال فعال سازی طرح عربی سال 2002 هستند. خالد مشعل با اعلام این مسئله [قبول کشور فلسطینی در مرزهای 1967 و قبول آتش بس در این مرزها] به گونه ای این نیاز آنها را تأمین کرده است. این اتفاقا نکته قابل توجهی است به خصوص که انتخابات دفتر سیاسی حماس به تعویق افتاده است و برخی از طرف ها مانع از این شدند که رهبری حماس از خارج به داخل منتقل شود. چون گزینه هایی که مطرح بودند همه مثل اسماعیل هنیه در داخل فلسطین هستند.

استاد رشته مطالعات فلسطین اشغالی در دانشگاه تهران در خصوص وضعیت رؤسای کنونی دفتر سیاسی پس از انتشار این سند سیاسی گفت: تصور می کنم با این وضعیت، عملا شرایط آقای خالد مشعل بهتر می شود. همانطور که عرض کردم مخاطب او خارجی است. چون مخاطب او خارجی است لذا کسانی که در خارج هستند نقش بیشتری پیدا می کنند. و در نهایت آقای خالد مشعل همراه با کشورهایی مثل عربستان می تواند نقش ایفا کند. مخصوصا که اخیرا عربستان انور عشقی را یکبار دیگر به اسرائیل فرستاده است و گفتگوهایی را با رژیم صهیونیستی در خصوص فعال سازی راه حل عربی برای حل بحران مطرح کرده است. به همین دلیل تصورم بر این است که خالد مشعل با این طرح نقش بیشتری در آینده پیدا خواهد کرد.

در خصوص اینکه چه میزان ممکن است کسانی چون یحیی سنوار قدرت یابند ایشان اظهار داشتند: انتخاب آقای سنوار به عنوان یک اسیر آزاده فلسطینی که 15 سال در زندان های رژیم صهیونیستی بوده است نشان می دهد در درون حماس اراده مقاومت قوی تر از هر چیز دیگری است. اما تعلیق انتخابات رئیس دفتر سیاسی نشان می دهد که فشار پذیری اعضای دفتر سیاسی در حماس مثل آقای اسماعیل هنیه و بقیه و اینکه انتخابات را برگزار نکردند بالا است. انتقال دفتر سیاسی و ریاست آن به داخل غزه قطعا رویکرد مقاومت را تقویت می کرد اما بعضی ها که به دنبال تقویت رویکرد مقاومت نبودند، مانع از این شدند و به این دلیل کاری که تا اسفند باید به پایان می رسید تا همین الآن به پایان نرسیده است.

مدیر اسبق شبکه العالم امکان تأثیر گذاری این سند بر راهبرد حماس در سوریه را نفی کرد و گفت: وضعیت حماس در سوریه نسبت به وضعیت حماس در فلسطین یک وضعیت متفاوت است و خیلی این سند بر وضعیت حماس در سوریه نمی تواند تأثیر گذار باشد. برآیند تحولات در سوریه به نفع نظام است. بسیاری از شهرها را نظام آزاد کرده و اردوگاه های فلسطینی در اختیار دولت است. با توجه به اینکه نظام در جناح مقاومت است به نظرم این سند نمی تواند تأثیر چندانی روی حماس در سوریه داشته باشد. با فرض اینکه از حماس کسانی هستند که در سوریه به سمت سازش با رژیم صهیونیستی و پذیرش موجودیت فلسطین در مرزهای 1967 گرایش دارند اما فلسطینیان سوریه درگیر شرایط متفاوتی هستند. بحث سلطه ی گروه های تکفیری در اردوگاه ها یا عدم وجود چنین سلطه ای مطرح است و از این رو من تصور می کنم اینها در چنین شرایط متفاوتی کمتر تأثیر خواهند پذیرفت.

انتهای پیام/