امنیت نظام سیاسی با امنیت مردم پیوند دارد/ رقیب‌هراسی برای کشور امنیت نمی‌آورد
یک کارشناس مسائل سیاسی معتقد است: یکی از کاندیداها رقیب‌هراسی می‌کند، البته در فضای اجتماعی ممکن است از این طریق رای جمع کند اما برای کشور امنیت به وجود نمی‌آید.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، ابراهیم متقی کارشناس مسائل سیاسی در میزگردی که روز چهارشنبه 20 اردیبهشت در محل خبرگزاری تسنیم با موضوع امنیت در انتخابات پیش‌رو برگزار شد در پاسخ به سوالی درباره اینکه چرا مقام معظم رهبری در بیانات اخیر خود همواره بر مشارکت مردم در انتخابات تاکید دارد، گفت: موضوع انتخابات در جمهوری اسلامی ایران یکی از نمادهای اصلی مردمسالاری دینی است و به عبارتی دیگر انتخابات با مشارکت پیوند خورده است و این مشارکت مهمترین نماد دموکراسی است.
وی با بیان اینکه نگاهی که در ارتباط با مشارکت وجود دارد، در کشورهای مختلف متفاوت است، تصریح کرد: حکومت‌های اقتدارگرا تمایل ندارند مشارکت‌های اجتماعی - سیاسی افزایش یابد آنها تاکید دارند افزایش مشارکت باعث ایجاد تنوع در کنش بازیگران می‌شود و آنها سعی دارند بازیگران را محدود کنند تا مدیریت بحران بیشتری داشته باشند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ایران در زمره کشورهای انقلابی محسوب می‌شود اظهار داشت: فرآیند ساخت‌یابی سیاسی و تحقق امر سیاسی در ایران از طریق الگوهای قانونی حقوقی و نهادی فراهم می‌شود. طبیعی است که در این شرایط نظام سیاسی زمانی به مشروعیت بیشتر نائل می‌شود که زمینه‌های لازم بسیج گروههای اجتماعی فراهم شود.
متقی افزود: حضور مردم در انتخابات به این معنا است که مردم کلیت ساختار نظام سیاسی را پذیرفته‌اند اما در ارتباط با مدیریت سیاسی ممکن است اختلاف نظر داشته باشند و طبعاً بسیج اجتماعی در انتخابات ممکن است چالش‌هایی به همراه داشته باشد.
وی گفت: به طول مثال در سال 88 میزان مشارکت سیاسی و هیجان انتخاباتی فراتر از میزان نهادمندی نظام سیاسی برای کنترل عوارض اجتماعی بود که با نشانه‌هایی از تهدید و بی‌ثباتی مواجه شدیم.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: بحثی که رهبر معظم انقلاب در دیدار با معلمان بر آن تاکید کردند مسئله مشارکت و مشروعیت بود، کشورهای همانند ایران که رای دادن را به عنوان تکلیف تلقی میکنند افزایش مشارکت با افزایش مشروعیت پیوند می‌خورد و مشروعیت نظام سیاسی نیز ارتباط مستقیمی با اقتدار دارد.
متقی با تاکید بر اینکه کشورهای منطقه به دو گروه اقتدارگرا و غیراقتدارگرا تقسیم می‌شوند گفت: در کشورهای غیراقتدارگرا تفاوتی میان انگاره‌ها و ادراک‌های سیاسی وجود دارد اما در برخی کشورهای اقتدارگرا مثل حکومت صدام حسین و علی عبدالله صالح در یمن که در زمره حکومت‌های اقتدارگرا بودند مبنای اصلی امنیت روی قدرت نظامی قرار داشت.
وی افزود: بحثی که رهبر انقلاب بر آن تاکید دارد این است که اگر جامعه در وضعیت بسیج اجتماعی قرار گیرد و این مشارکت قاعده خاص خود را داشته باشد نه تنها تهدید نیست بلکه ثبات و امنیت را بوجود می‌آورد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب در روز 11 اردیبهشت مسئله مشارکت را مطرح کردند، ادامه داد: مشارکت با یک مقدمه پیوند که بتواند زمینه لازم برای ثبات سیاسی در کشور را بوجود آورد، پیوند می‌خورد که آن مسئله امنیت انتخابات است.
متقی تصریح کرد: امنیت برای کشور ما یک هدف است اما خیلی از کشورها این مشارکت را فدای امنیت میکنند، ایران اعتقاد دارد که مشارکت و امنیت می‌تواند در کنار یکدیگر باشد و تاثیرگذاری خود را نشان دهد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه کاندیداهای دوازدهمین دوره انتخابات باید به ضرورت‌های امنیت ملی کشور توجه داشته باشند، ادامه داد: اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا کاندیداها در مناظره‌ها و یا در کمپین‌های انتخاباتی خود به ضرورت امنیت ملی توجه داشته‌اند یا خیر؟ متاسفانه برخی از کاندیداها در مناظره‌ها همان ادبیات، مفاهیم و الگوهایی را به کار می‌گیرند که در شبکه‌هایی مثل من و تو، بی‌بی‌سی و برنامه مهدی فلاحتی در VOA بیان می‌شود را اعلام میکنند که پیوند دو مقوله تغییر رفتار و نظام است.
متقی تصریح کرد: وقتی نظام از محتوای ساختاری خارج و نقش محدودی برای مردم تعریف شد در آن شرایط نظام خود به خود کارآمدی و اقتدار خود را از دست می‌دهد.
وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا امروز نشانه‌های جدی از اینکه قبل یا بعد از انتخابات اتفاقات امنیتی رخ دهد مشاهده می‌شود یا خیر و اگر مشاهده می‌شود ریشه آن کجاست؟ گفت: زمانی که تجمع مردمی وجود داشته باشد و اگر سازماندهی شده باشد تهدیدی برای کشور به‌وجود می‌آید.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بر اساس گزارش‌هایی که وزیر اطلاعات در چند وقت اخیر ارائه کرده در سال گذشته گروههای مختلف برای اجرای عملیات‌های انتحاری وارد کشور شدند و به دنبال ایجاد ناآرامی از طریق اقدامات خشونت‌بار بودند که نشانه‌هایی از ایجاد ناامنی در انتخابات از سوی خارجی‌ها را نشان می‌دهد.
متقی تصریح کرد: اما اینکه این مسئله بی‌ثبات و مختل کردن امنیت ماهیت اجتماعی داشته باشد هیچ نشانه‌ای وجود ندارد.
وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های این دوره از انتخابات ریاست جمهوری این است که فضای اجتماعی و کمپین‌ها محدود شده است ادامه داد: هیجان انتخاباتی محدودی ایجاد شده است که به مانند دوره‌های قبل که در دانشکده‌ها و خیابان‌ها کمپین‌هایی فعال بودند اینگونه نیست، کمپین‌ها در این دوره از انتخابات عمدتاً به یک محفل تبدیل شدند.
کارشناس مسائل سیاسی در پاسخ به چرایی این مسئله و اینکه آیا این محدود شدن کمپین‌ها به محفل به دلیل وجود رسانه‌ها است یا خیر؟ گفت: بخشی از طبقه متوسط که انگیزه زیادی برای مشارکت اجتماعی و سیاسی دارد امروز گرایشی به سمت فضای مجازی پیدا کرده‌اند.
متقی ادامه داد: دلیل دیگر هم این است که نشانه‌هایی از بحران در ساخت دولت ایران مشاهده می‌شود یعنی لایه‌های فرودست سال 76 آمدند و رای دادند و به روند حاکم نه گفتند اما نتیجه چندانی ندیدند.
وی در همین راستا تصریح کرد: انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در سال1382 و یا ریاست جمهوری سال 1384 نشان داد که جامعه از اصلاحات سرخورده شده و فضای اجتماعی و گفتمانی عدالت و اصولگرایی در آن سال پیروز انتخابات شد.
کارشناس مسائل سیاسی اضافه کرد: اما در سال 92 جامعه به گفتمان اصولگرایی رای مثبت نداد و نشان داد که امید دارد روحانی برای آنها کاری انجام دهد اما امروز رکود، بیکاری، رانت، فساد اقتصادی، عدم نقش‌یابی جوانان در حوزه تخصصی و بحران ساخت دولت گسترش یافته است که در همین راستا در مناظره‌های انتخاباتی کاندیداها یا از اشتغال، یارانه، تورم و دموکراسی سخن می‌گویند.
وی ادامه داد: در همین راستا است که بیانات رهبر معظم انقلاب در روز کارگر، معلم با بحث‌هایی که کاندیداها مطرح میکنند کاملا متفاوت است. ایشان معتقدند مناظره‌ها باید به گونه‌ای باشد که کاندیداها برنامه‌ها و تعهدات‌شان را به مردم اثبات کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه کاندیداها باید شناختی از تهدیدات داشته باشند، افزود: در شرایطی که امنیت نظام سیاسی با امنیت مردم پیوند دارد کاندیداها باید به قالب‌های ارزشی قدرت و مقاومت توجه داشته باشند.
کارشناس مسائل سیاسی با تاکید براینکه در مناظره‌های انتخاباتی مسئله اصلی کاندیداها قدرت جریان رقیب بود اما نظر رهبری پیوند امنیت مردم با نظام سیاسی است، عنوان کرد: یکی از عوامل اصلی قدرت اجتماعی گفتمان‌هایی است که به حفاظت و حمایت از مردم توسط حکومت در قالب‌های ارزشی یک نظام سیاسی مطرح می‌شود که در هیچ یک از دو مناظره کاندیداها به قالب‌های ارزشی اشاره نداشتند. اینکه در رابطه با هنجارهایی در قالب ارزش‌ها و مرتبط با زندگی اجتماعی کاندیداها چه تعبیری دارند و آیا اینکه آنها آرمانی، دینی یا اعتقادی هستند از سوی کاندیداها ارائه نشده است.
وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا ممکن است برخی اظهارات کاندیداها شکاف‌ها را در کشور عمیق‌تر کند گفت: مناظره‌ها پر از مفاهیم و ژست‌هایی بود که می‌تواند شکاف‌های متقاطع در ساختار اجتماعی و سیاسی در کشور را به شکاف‌های متراکم تبدیل کند.
متقی اضافه کرد: شکاف‌های متقاطع در یک کشور ممکن است ناشی از منابع قدرت باشد یا به نوع اجرای برنامه دولت بستگی داشته باشد که ممکن است زمینه‌های رویارویی مردم و حکومت را گسترش دهد. بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی مثل بی بی سی و VOA برنامه‌هایی داشتند که هدف شان گسترش این شکاف‌ها است.
وی عنوان کرد: به طور مثال یک برنامه‌ای مربوط به شبکه VOA بود که مهدی فلاحتی آن را اجرا می‌کرد که 20 روز گذشته پخش شد و پس از آن کانال خبری آمدنیوز درست مشابه آن مفاهیم و عبارت‌ها را در ارتباط با سفارت عربستان در تهران مطرح کرد که یکی از کاندیداها نیز همان مفاهیم را با ادبیاتی دیگر تکرار کرد. کاندیدایی که ادعای 38 سال مدیریت اجرایی کشور را دارد با بیان کردن این مفاهیم نشان می‌دهد که همچنان درکی از ضرورت‌های امنیتی نداشته یا اینکه قدرت وی را از خود بی‌خود کرده که پا را فراتر از امنیت نظام سیاسی می‌گذارد.
کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: پس از مطرح شدن بحث سفارت عربستان که مقامات ارشد جمهوری اسلامی آن را کاری ناپسند دانسته‌اند، 6 رسانه عربی 100 بار این موضوع را نشان دادند و آن را به عنوان شاهدی بر نقش بحران آفرینی ایران در محیط منطقه نام ببرند و سه روز بعد هم زمینه‌ای برای وزیر خارجه عربستان پیش آمد که ایران را به صورت مستقیم تهدید به انجام اقدام نظامی کند.
متقی گفت: یکی از کاندیداها که می خواهد حمایت گروههای هنری را در کشور به دست آورد واقعیت‌ها را نادیده می‌گیرد و محدودیت‌هایی برای رقیب سیاسی بوجود می‌آورد و رقیب‌هراسی می‌کند البته در فضای اجتماعی ممکن است از این طریق رای جمع کند اما برای کشور با اینگونه مباحث، امنیت به‌وجود نمی‌آید.
وی در همین راستا ادامه داد: برخی از کاندیداها مفاهیمی که از سوی برخی افراد به مانند اکبر گنجی در بی بی سی فارسی مطرح می‌شود را با رتوش در داخل مطرح میکنند که اینگونه مباحث از سوی برخی افراد، جناح‌ها و گروههای سیاسی امنیت ملی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
متقی در پاسخ به سوالی درباره اینکه در سایر کشورها آیا اجازه داده می‌شود در مورد منافع ملی بحث‌هایی مطرح شود یا کنترل می‌شود؟ گفت: هر کشوری سنت‌های خودش را دارد در روند مناظره‌ها به مسائل فردی افراد، به کارآمدی، سابقه و نتایج حاصل از فضای مدیریتی افراد اشاره می‌شود اما همه کاندیداها می‌‌دانند که چه موضوعاتی خط قرمزهای کنش‌های سیاسی است، در کشورهای توسعه یافته صنعتی نیزدر حوزه خصوصی فردی کاندیدا مورد انتقاد قرار می‌گیرد که نمونه‌اش رقابت ترامپ و کلینتون بود.
وی ادامه داد: اگر در فضای انتخاباتی ایران عده‌ای مسائل امنیت ملی را به این دلیل نادیده بگیرند که بخواهند آرای انتخاباتی را به دست بیاورند در زمانی که به قدرت برسند از قدرت استفاده میکنند و آزادی‌های عمومی و نقش گروههای اجتماعی را نادیده می‌گیرند. برخی در الگوی رفتارشان در ارتباط با بحران‌های دانشجویی این نکته وجود دراد که در برهه‌ای از زمان دانشجویان و گروهه‌های اجتماعی را تهدید می کنند اگر تظاهراتی داشته باشند مفسد فی‌الارض هستند یعنی ظرفیت برای پذیرش یک کنش مخالف‌آمیز باشد از یک اقدام پرشدت استفاده می‌کند و این اقدامات پرشدت نشان داده زمینه ایجاد بی ثباتی سیاسی را به وجود می‌آورد.
کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: تاریخ رقابت انتخاباتی ایران نشان داده مناظرات در ایجاد فضای کینه، خصومت و نفرت نقش مهمی در انتخابات داشته و برخی کاندیداها به دنبال این هستند که با بیان برخی مباحث زمینه‌های ایجاد خصومت را بوجود بیاورند، اگر فردی به‌خواهد از جیب امنیت ملی برای رای آوری استفاده کند بحران‌سازی در مملکت را زیربنای رای سیاسی خود می‌داند. این موضوع در کشورهای دیگر نیز وجود ندارد حتی در کشورهای توسعه یافته صنعتی اینگونه نیست.
متقی عنوان کرد: مهمترین مسئله‌ای که در چند روز آینده منتهی به انتخابات وجود دارد این است که میزان دگرسازی و مخالف‌هراسی به چه میزانی باشد و تکنیک‌های رقابت انتخاباتی می‌گوید که فردی موفق است که بتواند دگرسازی و رقیب هراسی ایجاد کند، ممکن است عده ای نسبت به فردی نگاه مثبت نداشته باشند ولی چون نگرانی نسبت به یک رقیب دیگر وجو دارد این رای را به آن فرد می‌دهند اصطلاحاً رای مصلحتی و تاکتیکی است که این نوع رای مسبوق به سابقه است در این دوره از انتخابات نیز تضادهای ریشه‌دار گروههای سیاسی منجر شده افرادی که هیچ‌گاه در فضای اصلاح‌طلبی قرار نداشته‌اند و عضو حزب کارگزاران بوده‌اند و حتی رئیس ستاد انتخاباتی نیز کارگزارانی است. حداقل 4 بار در مناظره‌های انتخاباتی خودشان را اصلاح‌طلب بدانند و منتسب به آن جریان بدانند.
انتهای پیام/
