به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس مرز یکی از موضوعات بسیار مهم در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی در استان خراسان رضوی است و مردم ساکن این نواحی توقعات و خواسته‌هایی از مسئولان دارند که باید به آنها با دید دقیق‌تری نگاه کرد.

در همین راستا خبرنگار خبرگزاری تسنیم در استان خراسان رضوی گفت‌وگویی با جلیل رحیمی رئیس فراکسیون مرزنشینان مجلس شورای اسلامی داشته که مشروح آن در زیر آمده است.

تسنیم: گفته می‌شود به‌علت اینکه مردمی که در مرزها زندگی می‌کنند معمولاً از اقلیت‌های مذهبی و یا نژادی هستند به آنها توجهی نمی‌شود، در پاسخ به این موضوع چه حرفی دارید؟

رحیمی: من این گفته را به هیچ عنوان قبول ندارم، ما در کشور هیچ نگاه قومی، مذهبی و اقلیت و اکثریتی به شهروندان نداریم این نیست که به‌عنوان مثال کسی به‌خاطر بلوچ بودن کار پیدا نکند و این نگاه بسیار سیاه و بدبینانه بوده و باز هم تأکید می‌کنم نه برای نظام و نه برای دولت هیچ تفاوتی بین شهروندان وجود ندارد. آن چیزی که وجود دارد این است که ویژگی مرز بسته و امنیتی این است که سرمایه از آن فرار می‌کند وقتی شما مرز را بستید و تحویل نیروهای نظامی و انتظامی دادید سرمایه‌گذار به آنجا ورود پیدا نمی‌کند اما وقتی در مرز تبادل تجاری و فرهنگی داشتید و نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مشترک برگزار کردید سرمایه‌گذار خواه یا ناخواه به آن سمت کشیده می‌شود، مشکل ما نوع نگاه امنیتی به پدیده مرز در کشور است که باید آن را اصلاح کنیم و شورای عالی امنیت ملی می‌تواند به ما کمک کند تا این دیدگاه بازتعریف شود.

تسنیم: مگر در سایر کشورها نگاه امنیتی به مرز ندارند؟

شما اگر در بسیاری از کشورهای اروپایی دقت کنید متوجه می‌شوید که مرز خود به خود به‌معنی درآمدزایی، تبادل اقتصادی، تبادل توریست، رفت و آمد مشترک و دنیای جدید برای مرزنشین است و کسی که در یک کشور اروپایی کنار مرز زندگی می‌کند به این معنی است که به یک دنیای جدید متصل بوده و علاوه بر امکانات کشور خودش از امکانات کشور دیگر هم استفاده می‌کند اما وقتی شهروند ما کنار مرز زندگی می‌کند یعنی ناامنی، قاچاق مواد مخدر، اعدام، رفتن روی میدان مین، برخورد به سیم خاردار و تمام چیزهایی با همین مفهوم کافی است. شما یک بار به هرات بروید و در بازگشت متوجه می‌شوید با چه مشکلاتی روبه‌رو هستید یکی از سخت‌ترین مرزها به‌لحاظ تردد مسافر از افغانستان به ایران و از ایران به افغانستان همین مرز است و این در حالی است که اگر فردی به هرات برود متوجه می‌شود که بسیاری از آداب و رسوم و زندگی این مردم شبیه به تربت جام و تایباد است.

تسنیم: چه‌پیشنهادی برای رفع این مشکل‌ دارید؟

اگر مرز را از حالت بن‌بست دربیاوریم ارتباطات زیادی برای ما شکل می‌گیرد که به خود دولت‌ها و تنش‌زدایی در ارتباطات آنها هم کمک می‌کند. وقتی جوامع را ببندیم و مرزها را به‌صورت امنیتی اداره کنیم بین کشورها بدبینی ایجاد می‌شود و ما همین وضعیت را در حوزه جنوبی خلیج فارس داریم و این در حالی است که تمام این کشورها به‌لحاظ دینی با ما مشترک هستند، به‌لحاظ فرهنگی اشتراکات زیادی با ما داشته و به‌لحاظ تاریخی و جغرافیایی سرنوشت مشترکی با ما دارند اما هم‌اکنون چنان بدبینی‌ای ایجاد شده که بدترین چالش‌ها را ما با آنها یا آنها با ما دارند. به‌نظر بنده باید نوعی بازبینی در سیاست‌های خارجی منطقه‌ای ما صورت بگیرد و تشکیلات جمهوری اسلامی از تمام نژادهای مختلف مانند آذری‌ها، بلوچ‌ها، کردها و عرب‌ها استفاده کرده و تمام این بدبینی‌ها و فشارهایی را که به‌ناحق علیه کشور ما وجود دارد، بردارد. با وضعیت کنونی مردم مرزنشین یا باید کوچ کنند یا اینکه به قاچاق روی بیاورند زیرا نه سرمایه‌گذاری در این مناطق انجام شده و نه شغلی وجود دارد.

تسنیم: با این تفاسیر، نظر شما بر باز گذاشتن مرز است؟

ما نباید خود را در منطقه ایزوله کنیم این موضوع به‌نفع ما نیست و به مردم ما هم کمک نمی‌کند در نظر بگیرید ما اگر مرز را برای مردم بلوچستان باز گذاشته و کنترل و نظارت را به‌روی آنها داشته باشیم تا بتوانند تبادل تجاری کنند دنیایی از اشتغال و فضای بهتر برای زیست در این مناطق ایجاد می‌شود اما وقتی مرز بسته شود مرزنشین یا مجبور می‌شود که به شهرهای بزرگ‌تر کوچ کند و یا اینکه در وضعیت نامناسبی باقی بماند که زمینه رشد گروه‌های تجزیه‌طلب و افراط‌گرا را فراهم کرده تا مردم فقیر را به خود جذب کنند و به منافع و امنیت ملی آسیب برسانند.

تسنیم: گفته می‌شود یک سری مشوقات برای سرمایه‌گذاری در مرز در نظر گرفته شده، آیا آنها کافی نیستند؟

رحیمی: به نکته خوبی اشاره کردید مثلاً بحث صادرات، سوخت را دولت برای مرزنشینان در نظر گرفته اما این اقدام به چه‌کسی واگذار شده؟ چه‌کسی اقدامات آن را انجام می‌دهد؟ بنده به‌عنوان یک نماینده مجلس به شما می‌گویم که این روند غیرشفاف و غیرسالم است و به هیچ عنوان قابل فهم نیست و اگر قرار است به اسم مرزنشین سوخت صادر شود چرا یک سری از شرکت‌ها دارند پول هنگفتی را به جیب می‌زنند.

تسنیم: علت را در چه می‌دانید؟

همین حالا بخش زیادی از فعالیت‌های گمرکات و مناطق ویژه و آزاد و تأسیسات تجاری و اقتصادی در مرزها به هیچ عنوان شفاف نیست و نفعی به حال مردم منطقه ندارد در مورد همین منطقه دوغارون و تایباد با وجود اینکه یک سال است که نماینده هستم و بارها در این زمینه صحبت کرده‌ام نه کسی حاضر است با بنده صحبت کند تا بدانم در این مناطق چه اتفاقی می‌افتد نه اینکه حاضر هستند که این انحصار به وجود آمده را بشکنند، یک سری افراد ویژه از سازمان‌ها و نهادها می‌آیند در آنجا کار می‌کنند منافعی اگر وجود دارد مال همان چند شرکت است که خودشان تعریف کرده‌اند و مردم فقط رفت‌وآمد تریلی‌ها، گرد و خاک و نابودی جاده‌ها، تصادفات سنگین و کشتارها را می‌بینند.

تسنیم: پس مشکل را در مناطق آزاد می‌دانید؟

مرز نباید این جایگاه را برای مردم داشته باشد، مرز باید راه کسب روزی حلال برای مردم باشد، در مورد منطقه ویژه اقتصادی هم بنده قصد دارم که طرح تحقیق و تفحص را کلید بزنم چون اعتقاد دارم در این زمینه گمرک، وزارت اقتصاد و نهادهای دیگر مانند استانداری خراسان رضوی درست عمل نمی‌کنند و باید تکلیف آن مشخص شود تا بفهمیم که چرا این وضعیت انحصار ایجاد و مرز به افراد واگذار شده که این موضوع هیچ نفعی به حال مردم منطقه ندارد.

تسنیم: ما هم‌اکنون در زیرساخت‌های مرزی خود دچار مشکل هستیم، در این مورد توضیح دهید.

رحیمی: شما یک بار برای بازدید به گمرک دوغارون بروید تا ببینید وضعیت از آن چیزی که شما فکر می‌کردید هم بدتر است و خودتان مشاهده می‌کنید که چه ابزارهایی برای بازرسی در اختیار دارند، چقدر وقت مردم و راننده‌ها در همین گمرک تلف شده و علاوه بر این به حقوق رانندگان بی‌توجهی می‌شود و با تمام این موارد پول‌های بسیار زیادی از آنها گرفته می‌شود بابت کارهای مختلف از رانندگان پول دریافت می‌کنند که برخی از آنها شامل نگه‌داشتن تریلی، جابه‌جا کردن بار، نگهداری بار در انبار و سایر موارد از این دست هستند، بنده در طرح تحقیق و تفحص می‌خواهم همه متوجه شوند که این افراد چه درآمدهایی را برای خود ایجاد می‌کنند و با این درآمدها در واقع چه هزینه‌هایی به کشور وارد می‌کنند زیرا وقتی در ایران هزینه‌ای برای یک راننده تریلی افغانستانی ایجاد می‌شود در آن سوی مرز برای راننده تریلی ایرانی هم همین هزینه‌ها در نظر گرفته می‌شود.

تسنیم: تأسیسات گمرکی در مرز تایباد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

وقتی تأسیسات و جاده یک گمرک حتی در حد یک شهرستان هم نیست، طبیعی است که فرد صادرکننده کالای خود را از طریقی دیگر صادر می‌کند. هم‌اکنون مردم تایباد از وجود گمرک در منطقه خود عذاب می‌کشند زیرا این منطقه هیچ نفعی برای آنها ندارد و جلوی چشم آنها زمین‌هایشان تصاحب شده و شرکت‌هایی در آنجا همه امور را اداره می‌کنند که هیچ ارتباطی به مردم بومی ندارد و فعالیت‌هایی در حال انجام است که کاملاً غیرشفاف بوده و غیرقانونی بوده و هیچ  کاری هم از دست آنها برنمی‌آید، در هر منطقه مرزی که چنین مشکلی وجود داشته باشد مسئله از تمام راه‌های قانونی مورد پیگیری قرار می‌گیرد زیرا اعتقاد راسخ داریم که بخش عمده‌ای از فساد این کشور به‌علت مشکلات در سامانه‌های مرزی و مناطق ویژه اقتصادی است.

گفت‌وگو از شهرزاد حسینی قهستانی 

انتهای پیام/*