آستان مقدس علی‌ابن‌حمزه(ع) در شیراز، آمیزه‌ای از معنویت شیعی و قدمت تاریخی+فیلم
حرم حضرت علی‌ابن‌حمزه(ع) که نسبش با یک واسطه به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد، آمیزه‌ای از معنویت شیعه، هنرهای ایرانی و قدمت تاریخ است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، آرامگاه علی بن حمزه بن موسی الکاظم (ع) یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهر شیراز است که در خیابان حافظ و در نزدیکی رودخانه خشک قرار گرفته است. آرامگاه علی بن حمزه در دوره دیلمیان و به‌دست امیر عضدالدوله دیلمی احداث و در دوره تیموریان بخش‌هایی از آن مرمت شده است.
روایت شده در آن زمان که بنی‌عباس به تعقیب علویون در تمام ایران پرداختند، حضرت علی‌بن حمزه(ع) به همراه تعدادی از نزدیکان خود برای یاری عموی خود حضرت امام رضا(ع) به شیراز آمده بود که جنگی میان عمال عباسی و یاران علی بن حمزه در منطقه ارژن نزدیک شیراز در گرفت و لشکر حاکم عباسی در فارس شکست خورده و عقب نشستند.
عباسیون پس از تجدید قوا از تاریکی شب استفاده کرده و به حضرت و همراهانش حمله‌ور شدند و همراهان حضرت در صحرا پراکنده و برخی نیز شهید شدند. حضرت علی‌بن حمزه(ع) که در این درگیری جراحات سختی برداشته بود، در یکی از غارهای کوه شمالی که در آن چشمه آبی نیز وجود داشت، به طور مخفیانه زندگی میکرد.
در روایات آمده است که حضرت با فروش هیزم امرار معاش میکرد و روزی مأموران خلیفه او را از خالی که بر صورت داشت شناختند و گردنش را زدند و سرش را به بغداد فرستادند و جسد را در محل فعلی (بالای پل دروازه اصفهان) در شیراز دفن کردند. محکم‌ترین شجره امامزادگان در فارس مربوط به حضرت علی بن حمزه (ع) پسر امام موسی کاظم(ع) است که همه علمای اسلام بر آن وحدت دارند.
محل دفن آن بزرگوار تا زمان امیرعضدالدوله دیلمی، بدون بارگاه بوده و گنبد به فراموشی سپرده شده بود. فاطمه خاتون، خواهر امیرعضدالدوله، ساختمانی بزرگ و گنبدی بلند بر سر قبر حضرت علی‌بن حمزه(ع) ساخت. این آرامگاه در زمان دیلمیان به آرامگاه خانوادگی آن‌ها اختصاص یافت و نخستین حاکم از این خاندان که در آن مدفون شد، عمادالدوله بود.
در زمان صفویه و بعدها در دوران زندیه بازسازی‌هایی گسترده بر روی آرامگاه انجام شد. کریم‌خان زند در جنوب آرامگاه، کاروانسرا و حمامی باشکوه برای مسافران و زیارت‌کنندگان ساخت. این حمام و کاروانسرا تا اوایل قرن معاصر نیز موجود بود و در سال 1310 خورشیدی ویران شد.
در دوران قاجاریه و در سال 1239 هجری قمری ساختمان آرامگاه بر اثر زمین‌لرزه با خاک یکسان شد تا اینکه گنجی در روستای کت سروستان پیدا شد و از سوی حسین‌علی میرزا فرمانفرما در سال 1260 هجری قمری خرج تعمیر و ساخت آرامگاه شد.
بنای کنونی امامزاده عبارت است از یک گنبد مدور به ارتفاع تقریبی 16 متر که سبک طاق مدور آن به بازار قیصریه لار شباهت دارد. دور تا دور بدنه طاق در فواصل معین کتیبه‌های کوچکی از خط کوفی تزئینی قرار گرفته است. سه شاه‌نشین در جهات شمال، جنوب و مشرق واقع شده و درب ورودی رو به مغرب باز می‌شود.
محوطه امامزاده عبارت است از فضای بزرگی که درختان چنار کهنسال حاکی از آن است که حداقل از هفتصد سال پیش امامزداه مورد توجه مردم بوده است. سردر درب ورودی فرو ریخته و تنها قسمت جزئی از گچ‌بری‌های آن باقی مانده است. این گچ‌بری‌ها یکی از نفیس‌ترین آثار هنری قرن دهم هجری به شمار می‌رود.
در سمت راست ورودی اشعاری بر قطعه سنگی نقش شده که نصب آن به دستور میرزا محمدحسین وزیر صورت گرفته و تاریخ آن معادل با مجموعحروف ابجدی یعنی سال 1074 است. درب امامزاده نیز قدیمی است و در قسمت بالایی آن آیتی از قرآن به صورت برجسته نقش بسته است.
محوطه‌ای که درب ورودی بدان منتهی می‌شود و به وسیله درب دیگری از حرم جدا شده عبارت از طاقی با اشکال هندسی است و گچ‌بری‌های بسیار زیبایی از سقف آن فرو ریخته و قسمتی نیز زیر گچ‌کاری‌های بعدی پنهان مانده است.
در ضلع دست راست درب دو لنگه‌ای خاتم کاری، اطاقی است که آن هم از آثار دوران صفوی است.در وسط درب نوشته شده "عمل استاد علی بمان نجار 993" و دور تا دور قسمت بالایی چهارچوب با خط ثلث زیبایی اسامی دوازده امام کنده کاری شده است.
معجر چوبی منقش به کنده‌کاری‌های برجسته است که به دستور شاه عباس بزرگ (994 - 1038) تهیه شده است. بر روی درب معجر با خط ثلث نوشته شده «کتبه الفقیر بماند علی فی السنه الف و سبع». در ضلع دیگر معجر اشعاری نوشته شده که حاکی از آن است به دستور شاه عباس اول معجر تهیه شده است.
در دیوار غربی نیز گچ‌بری زیبا و خوش خطی دیده می‌شود که نام استاد کار آن را چنین نقش کرده است: «عمل استاد شمس‌الدین عبدالحسین اصفهانی بنا». گچ‌بری جرزها یکی از شاه‌نشین‌های داخل حرم نیز مؤید این است که قبل از پادشاهی شاه عباسگچ‌بری‌ها تهیه شده است.
حرم امامزاده حمزه از نظر گچ بری‌ها، معجر ، درهای خاتم، منبت کاری، اسلوب معماری طاق و گنبد در ردیف 305 ثبت شده است.
انتهای پیام/
