به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگان پویا؛ تجارب چالشهای چند سال اخیر نشان می‌دهد که دولتمردان زودتر از آنکه تصور می‌کردند با ابعاد سیاسی و امنیتی بحرانهای آبی و محیط‌زیستی مواجه شده‌اند و به طور تقریبی مسایل آب و محیط زیست بخش مهمی از مسایل و چالشهای کلیدی دولتمردان در طول هر سال به خود اختصاص می‌دهد.

در شش ماهه نخست هر سال به علت گرم شدن هوا، مسئله "تنش‌های آبی" و "چالش‌های مدیریت آب"، محور اصلی رسانه‌ها و اظهارنظرهای دولتمردان قرار می‌گیرد؛ در شش ماهه دوم سال نیز که با شروع سال آبی جدید و بارشهای پاییزی و زمستانی همراه است، مسائل آبی به فراموشی سپرده شده و مسئله "آلودگی هوا" محور اصلی رسانه‌ها و بخش جدی‌ای از صحبتهای دولتمردان را به خود اختصاص می‌دهد، گویی برای هر شش ماه مان یک بحث کلیدی داریم که کلی بر سر آن بحث کنیم و صحبت کنیم.

تجارب و شواهد متعدد نشان داده که مدیران و سیاستگذاران کشور درک و شناخت درستی از مشکلات و مصائب محیط زیستی ندارند، آنها ظاهرا نمی‌دانند که مشکلات محیط زیست از نوع مشکلات بدخیم (Wicked Problems) هستند که یک راه کار مشخص و عینی برای حل آنها وجود ندارد؛ نکته مهم مغفول مانده دیگر توسط دولتمردان و سیاستگذاران آنست که تصور می‌کنند ماحصل و نتیجه اقدامات آنها در حوزه آب و بویژه محیط زیست در همان زمان قابل مشاهده است.

این روزها مشکل آلودگی هوا با توجه به ورود به شش ماهه دوم سال، مجدد به بحث روز رسانه‌ها و جامعه تبدیل شده است؛ مشکلی که تأکید می‌شود که نه به این دولت محدود می‌شود و نه می‌توان علل و عوامل و پیامدهای آنرا محدود به یک دولت خاص کرد اما زمانیکه یک دولت (که از قضا خود را دولت محیط زیست اعلام کرده است) با آگاهی از وضعیت بشدت حاد آلودگی هوا همچنین معضل جدی ترافیک در کلان‌شهرهای کشور و به اسم طرح خروج از رکود و اما به بهانه فروش خودروهای شخصی و مونتاژیِ بر زمین مانده در انبارهای دو شرکت به ظاهر خودروساز، چند ده هزار میلیارد تومان وام برای خرید خودروهای شخصی پرداخت می‌کند، آیا می‌توان به اظهارات نظرهای دولتمردان و حتی بودجه‌هایی که به اسم رفع مشکل آلودگی هوا و ترافیک اختصاص میابد اعتماد و اعتقاد داشت؟

مگر می‌شود چند ده هزار میلیارد تومان وام برای خرید خودروهای شخصی ـ که از قضا مهمترین منبع آلودگی هوا و معضل ترافیک شهری هستند ـ اعطا کرد و به ابعاد بعدی این تصمیم‌ها کاری نداشت و درست زمانیکه معضلات این تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری غلط نمود عینی پیدا می‌کنند، اظهار‌نظر کرد که باید برنامه‌های جدی برای مسئله آلودگی هوا در کلان شهرها و همچنین مسئله ترافیک در نظر گرفت؟

و جالب‌تر آنکه مکرر در شبانه‌روز در تیزرهای تلویزیونی و بیلبوردهای متعدد شهری، مردم را تشویق کنیم که از خودروی شخصی استفاده نکنند! چطور از یک طرف برای فروش خودروهای بی‌کیفییت مونتاژی شخصی و تشویق مردم برای خرید این خودروها، وام‌های کلان چند ده هزار میلیارد تومانی پرداخت می‌کنیم و از آن طرف خودمان را محیط زیستی معرفی می‌کنیم و بودجه‌های به ظاهر میلیاردی برای حل مسئله آلودگی و ترافیک اختصاص می‌دهیم و با تبلیغات شبانه‌روزی در رسانه‌ها تنها مردم و جامعه را متهم می‌کنیم که ریشه اصلی مشکلات آلودگی و ترافیک به خاطر استفاده بی‌حد آنها از خودروهای شخصی است!؟

و این سؤال همچنان برای مردم و جامعه بی‌پاسخ مانده است که چرا باید در طی پنج سال قیمت بنزین و سوخت به قیمت جهانی (فوب خلیج فارس) برسد اما در طی همین بازه یا حتی بیشتر، "کیفیت" و "میزان الایندگی" و "قیمت" و "ایمنی" خودروهای تولید داخل (که مهمترین منبع آلودگی کلان شهرها هستند) نباید به سطح استانداردهای بین المللی برسد؟ سؤالی که مردم همچنان منتظر شنیدن پاسخ آن هستند.

در پایان باید مجدد باید تأکید کرد که مشکلات آب و محیط زیست نه به این دولت محدود می‌شود و نه می‌توان علل و عوامل و پیامدهای آنرا محدود به یک دولت خاص کرد؛ مصائب و مشکلات محیط زیست، "مسایل بدخیم" هستند که یک ماهه و شش ماهه ایجاد نشده و نمیتوان یک ماهه و یا یک ساله آنها را برطرف کرد اما تبعات و آثار هر نوع تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری غلط در حوزه این مسایل، بصورت پویا و تکاملی و رو به رشد کرد پیدا خواهند کرد.

حجت‌الله میان‌آبادی؛ استاد دانشگاه و پژوهشگر سیاستگذاری آب

انتهای پیام/