بیم و امیدهای تولیدکنندگان نوشتافزار ایرانی اسلامی/ تولیدکننده لوازمالتحریر بومی شلاقهای مختلفی میخورد
با دو برند کار را شروع کردهاند، در شش سال گذشته این تعداد به حدود ۱۰۰ تولیدکننده رسیده است. تولیدکنندگان نوشتافزار ایرانی اسلامی هرچند توانستهاند در شش سال گذشته توفیقاتی کسب کنند، اما وجود برخی مشکلات حیات آنها را تهدید میکند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، نوشتافزار اسلامی ایرانی در آستانه هفتمین سال فعالیت خود توانسته علاوه بر ارتقای کیفی آثار و افزایش میزان تولیدات خود از 500 هزار نسخه به 7 میلیون عدد تیراژ، علاوه بر جلب توجه خانوادهها، بیانگر ظرفیت کار در این حوزه باشد.
با وجود این، تولیدکنندگان و فعالان این حوزه با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم میکنند؛ از واردات بیرویه اقلام مختلف نوشتافزار گرفته تا نبود طرحهای متناسب با مخاطبان کودک و نوجوان امروز. بنا بر بررسیهای انجامشده، عمده مشکلات تولیدکنندگان این حوزه در زمینههای شخصیتسازی، توانمندسازی کسب و کارهای نوپا و دغدغهمند و ارزشی، نظارت و تبلیغات و ذائقهسازی خلاصه میشود.
فعالان نوشتافزار اسلامی ایرانی کار خود را با دو برند و حدود 500 هزار نسخه در سال 91 آغاز کردند، این میزان تا سال 96 به بیش از 70 برند و تیراژ بیش از 7 میلیون نسخه افزایش یافته است. بنا به گفته فعالان فرهنگی، تولیدات نوشتافزار اسلامی علاوه بر اینکه میتوانند نیازهای جامعه مخاطبان داخل کشور را پاسخ گویند، بلکه در چند سال گذشته به این قابلیت دست یافتهاند که با طراحیهای جدید در بازار کشورهای همسایه نیز حرفی برای گفتن داشته باشند. هرچند در سالهای گذشته تلاش شده تا با ورود برخی از نهادها، مشکلات تولیدکنندگان این حوزه تاحدودی برطرف شده و زمینه ورود این دست از کالاها به بازار تسهیل شود، اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله باقی است. پرسشهایی چون؛ "نوشتافزار اسلامی ایرانی تا چهاندازه توان رقابت با کالاهای وارداتی را دارد؟ این دست از اقلام فرهنگی تا چهمیزان توانستهاند به ایجاد فرصتهای شغلی جدید کمک کنند؟ تولیدکنندگان این حوزه در آستانه هفتمین سال فعالیت با چه مشکلاتی مواجهند و نهادهای نظارتی و قانونگذاری در سالهای اخیر چقدر در حمایت و تسهیل فعالیت این دسته از فعالان توفیق داشتهاند و ...؟" پرسشهای متعددی است که هنوز در این زمینه وجود دارد.
خبرگزاری تسنیم با توجه به همین پرسشها اقدام به برگزاری میزگردی با حضور فعالان این حوزه کرد. در این نشست که سیدابراهیم علایی از برند علایی، ابراهیم رجبچالی مدیر شرکت ایلیا و مجید صادقیان از مجموعه مشکات حضور داشتند، از مشکلات و موانع تولید بر سر راه فعالان این حوزه سخن گفتند. بخش نخست این میزگرد در اینجا منتشر شده است. تولیدکنندگان در این بخش عنوان کردهاند که علیرغم توصیههای رهبر معظم انقلاب بر حمایت از تولیدکنندگان داخلی و همچنین حمایت از نوشتافزار اسلامی ایرانی، هنوز برخی از مسئولان ذیربط و نهادهای متولی به اهمیت این امر پی نبردهاند. مشروح بخش دوم این گفتوگو به قرار زیر است:
*تسنیم: نوشتافزار از جمله محصولاتی است که میتوان آن را از چند وجه مورد بررسی قرار داد. اما دو بعد اقتصادی و فرهنگی مهمترین موضوعاتی است که در این حوزه مطرح میشود. بخشی از سودآوری اقتصادی در این زمینه را واردات بیرویه محصولات مشابه تهدید میکند. محصولاتی که گاه با کیفیت نامناسب تولید شدهاند و حتی اخیراً هم خبری منتشر شد که برخی از این اقلام از مواد بازیافتی تولید شده است. به نظر میرسد که ما با یک بازار نامتوازنی در این زمینه مواجه هستیم که حیات بسیاری از تولیدکنندگان نوشتافزار بومی را تهدید میکند.
صادقیان: ما برندسازی در حوزه نوشتافزار نداریم و زیرساخت اساسی برای این موضوع نیز در نظر گرفته نشده است. وقتی من محصولی در کشور تولید کنم، دیگران نیز میتوانند با استفاده از مهندسی معکوس این کالا را تولید و از آن بهرهبرداری کنند. دیگر مشکلی که تولیدکنندگان نوشتافزار با آن مواجه هستند این است که سبد محصولات ما در زمینه نوشتافزار کامل نیست. دفتر بخشی از لوازمالتحریر است و شاید 30 درصد آن را تشکیل دهد، طبق نظر کارشناسان لوازمالتحریر دو هزار نوع دارد که مابقی در ایران تولید نمیشود. نه تنها تولید نمیشود، بلکه تولید آن در داخل کشور منجر به ضرر اقتصادی میشود؛ زیرا با کمبود مواد اولیه و مشکل در تهیه آن مواجه هستیم.
دوستان تولیدکننده میگویند خرید مواد اولیه در ایران گرانتر از خرید محصول تولید شده از کشور چین است. کم بودن پیشینه کاری ما در این زمینه نیز بر مشکلات تولیدکنندگان نوشتافزار ایرانی اسلامی افزوده است.
میلیونها دلار صرف واردات لوازمالتحریر خارجی میشود، دریغ از حمایت داخلی
یکی از مشکلاتی که همه تولیدکنندگان با آن دست و پنجه نرم میکنند، نبود حمایت کافی از سوی مسئولان است. میلیونها دلار برای تهیه لوازمالتحریر از کشور خارج میشود، اما دولت حمایتی از تولیدکننده داخلی ندارد تا جریانی در این زمینه در داخل کشور شکل بگیرد. در کنار این مشکلات، دستمزد کارگر، اجاره انبار و دفاتر و انبار و ... در ایران بالاست. به همین دلیل بسیاری از تولیدکنندگان حاشیه سود خود را پایین میآورند تا بتوانند محصولات خود را بفروشند. همانطور که قبلاً هم اشاره شد، تولیدکنندگان این حوزه، دغدغهمند مسائل فرهنگی بودند. این شرایط سبب میشود که تولیدکننده کمتری راغب باشد که به این سمت بیاید. حاشیه سود دفتر تحریر زیر 10 درصد است. قدرت خرید مردم پایینتر آمده به همین دلیل مردم به سمت محصول کمکیفیتتر و خارجی جذب میشوند؛ زیرا وقتی قدرت خرید کاسته میشود، دیگر برای مخاطب مباحث فرهنگی اولویت ندارد.
تولیدکنندگان نوشتافزار به ویژه در حوزه نوشتافزار ایرانی اسلامی به دلیل کمتجربه بودن، با قوانین کف بازار آشنا نیستند. دوستانی که در این زمینه فعالیت میکنند، فصلی و مقطعی کار میکنند. اینطور نیست که در طول سال برنامهریزی و طراحی کنند و در چند ماه بفروشند، عمده این تولیدکنندگان به صورت فصلی در عرض چند ماه کارهای خود را میفروشند و بعد از مهر این تولیدکنندگان به سمت دیگر کارها میروند. جالب اینجاست که با وجود تأکیدات مقام معظم رهبری در راستای حمایت از کالای ایرانی و حتی نوشتافزارهای ایرانی اسلامی، هنوز وزارتخانهها و نهادها از این دسته از تولیدکنندگان خرید نمیکنند. هنوز برای عدهای از مسئولان مهم نیست که اگر در تیراژ بالا خرید میکنند، جنبه آموزشی و فرهنگی آن را نیز در نظر بگیرند. برخی از مدارس حتی اعلام کردهاند که دفاتر منقش به طرح شهدا به مدارس وارد نشود.
*تسنیم: موضوع ممنوعیت ورود نوشتافزار ایرانی اسلامی به برخی مدارس چقدر مستند است؟
اینطور نیست که ما به دنبالش رفته و استنادش را سنجیده باشیم. اما شنیدهایم که برخی از مدارس این موضوع را مطرح کردهاند.
*تسنیم: متاسفانه در چند سال گذشته که تولیدکنندگان نوشتافزار ایرانی اسلامی اقدام به فعالیت کردهاند، یکی از مشکلاتی که همواره از آن یاد کردهاند، نبود کاراکترهای مناسب برای گروههای سنی کودک و نوجوان است. کاراکترهایی که با تولیدات انیمیشن خود را به گروههای هدف معرفی کرده باشند. این مشکل تلاش شده تا در سال جاری با خروج انحصاری برخی از کاراکترها برطرف شود. این موضوع چقدر به شما به عنوان یک تولیدکننده کمک کرده است؟
رجبچالی: طرحهای ایرانی تا سال گذشته انحصاری بود، بخش اعظم آن هم منحصر به یک برند شده بود. امسال از انحصار درآمده بود و به همین دلیل تولیدکنندگان بیشتری به این سمت آمدهاند. کاراکترهای خارجی به دلیل اینکه در کشور قانون کپی رایت نداریم، به راحتی از اینترنت گرفته شده و کار میشود. کاراکترهای خارجی ارزانتر است و هم طالب و مخاطب بیشتری دارد.
عمده شخصیتهای بومی عزادارند
انواع کالاهای فرهنگی با طرحهای غربی مانند فروزن تولید میشود؛ از جامدادی گرفته تا فرش و کاغذ دیواری و ... اما این موضوع در مورد کالاهای فرهنگی بومی دیده نمیشود. طرحهای بومی ما تنوع ندارند. چندین سال است که میکی موس و سیندرلا به عنوان یکی از شخصیتهای مطرح کارتونی در کشور استفاده میشود، این سابقه به محبوبیت آنها و گسترده شدن طیف مخاطبان آنها کمک کرده است، اما این موضوع درباره کاراکترهای بومی صدق نمیکند. به عنوان نمونه، کاراکتری مانند کلاه قرمزی که بیش از دیگر کاراکترها معمولاً مخاطب دارد، چند سال در تلویزیون حاضر میشود و بعد دیگر از او خبری نیست و پخش آن توقیف میشود.
بیشتر بخوانید:
کشف نوشتافزار تولید شده با مواد بازیافتی در بازار لوازمالتحریر
موج ناشی از تلاطم بازار کاغذ به بازار نوشتافزار هم رسید: لوازمالتحریر 40 درصد گران شد
*تسنیم: البته درباره اینکه برخی از این کاراکترها مثل مجموعه درین درین یا حتی برخی از شخصیتهای مجموعه کلاه قرمزی مناسب برای کودکان است و اصلاً برای آنها ساخته شده یا خیر، هم میتوان صحبت کرد.
علایی: این یک بحث ریشهای دارد. کاراکترهایی که در رسانه ملی تولید میشود، عمدتاً بحث زیباییشناسی و مخاطب کودک را در نظر نگرفته است. گاه نمیتوان این کاراکترها را با کاراکترهای غربی مقایسه کرد. موضوع دیگر، روانشناسی رنگها است، هیچ یک از طراحان کاراکترهای بومی به روانشناسی رنگها توجه نمیکنند؛ عمده کاراکترهای طراحی شده عزادارند. شادی چه بخشی از زندگی ما را تشکیل میدهد. آیات انذار و بشارت قرآن را نیز با هم مقایسه کنید متوجه میشوید که حجم قابل توجهی از آیات به بشارت اختصاص دارد.
سهم 30 درصدی نوشتافزار ایرانی اسلامی در بخش دفتر مشق
صادقیان: البته کارهای خوبی هم انجام شده است. مثلاً وقتی انیمیشینی مانند فیلشاه هشت میلیارد میفروشد، نشاندهنده علاقه بچهها به این کاراکتر است. همین که امروز ما داریم فعالیت میکنیم، نشانه این است که مردم ما هنوز به المانهای بومی علاقه دارند و هنوز وظیفه خود میدانند که برای بچههای خود کالاهایی تهیه کنند که بر روی آنها از طرحهای غربی استفاده نشده باشد. من و شما تولیدکننده باید از این ظرفیت استفاده کنیم. این سیاهنماییها خیلی درست نیست. امروز نوشتافزار ایرانی اسلامی در حوزه دفتر 30 درصد بازار را در اختیار دارد.
علایی: در سال 1390، زمانی که زمینههای اولیه برای فعالیت تولیدکنندگان نوشتافزار ایرانی اسلامی در حال شکلگیری بود، این بحث مطرح شد که اگر ما بتوانیم تا دو سال آینده 25 درصد سهم بازار برسیم، پیشرفت خوبی کردهایم. این در حالی است که ما در زمان کمتر از دو سال به 30 درصد سهم بازار در بحث دفتر رسیدهایم.
صادقیان: ایران قدمت فرهنگی بالایی دارد و میتوان از این ظرفیت استفاده کرد. شاهنامه و شخصیتهای اساطیری ظرفیتهایی هستند که میتوان در این زمینه از آنها بهره برد. کسانی هستند که به راحتی میتوانند 10 هزار بند کاغذ ارزان بخرند و بعد با طرحهای غیر بومی با قیمت گرانتری بفروشند. ما داریم با این جریان مقابله میکنیم و خدا را شکر به نتایج خوبی هم دست یافتهایم.
تولیدکننده نوشتافزار بومی شلاقهای مختلفی میخورد
علایی: تولیدکننده ایرانی اسلامی دارد شلاقهای مختلف میخورد. رسانه ملی هم باید به کمک این جریان بیاید. تبلیغات برندهای خارجی را در رسانه ملی داریم، اما حمایت از کالای ایرانی را نه. اهمیت استفاده از کالای ایرانی را از چه زمانی میتوان در ذهن بچه جای داد؟ از زمانی که کودک است. وقتی او به این نتیجه برسد والدین نیز به این سمت میروند. ما توانستیم در این کشور جریان ایرانی اسلامی ایجاد کنیم، اما دولت نتوانست.
صادقیان: کاری که دولت با 23 نهاد فرهنگی نتوانست انجام دهد، ما به نتیجه رساندیم.
استقبال از نوشتافزار اسلامی در کشورهای منطقه
علایی: جریان نوشتافزار ایرانی اسلامی، جریان شوخی و بیفایده نیست. این جریان از سوی سران و مسئولان کشوری دست کم گرفته میشود، اما تولیدکنندگان این نگاه را ندارند. آنها با وجود مشکلاتی که با آن مواجه هستند، تلاش دارند تا هم طرحهای خود را ارتقا دهند و هم بر کیفیت آثار بیفزایند. گفتن این نقاط ضعف بهمنظور ارتقای کیفی کارهاست. ما پای کار هستیم. زمانی در مجمع نوشتافزار ایرانی اسلامی به 10 نفر نمیرسیدیم، اما الان بیش از 70 برند عضو این مجمع هستند. شرایط به گونهای است که امیدواریم این میزان در سال آینده به بیش از 100 تولیدکننده برسد. الان به جریانی تبدیل شدهایم که تولیدکنندگان تماس میگیرند و اظهار علاقه میکنند که وارند این حوزه شوند. راه طولانی در پیش داریم، اما با یک دست نمیتوان این مسیر را طی کرد.
*تسنیم: بحثی هم اخیراً مطرح شده مبنی بر اینکه نوشتافزارهای ایرانی اسلامی از نظر تجربه و ظرفیت تولید به جایی رسیدهاند که میتوانند محصولات خود را به کشورهای همسایه صادر کنند. از سوی دیگر، طبق آمارهای منتشر شده، کشورهای خاورمیانه در این زمینه تجربه و خلاقیت چندانی ندارند. این موضوع چه فرصتی برای تولیدکنندگان این حوزه فراهم میکند؟
علایی: تولیدات ما در حدی است که میتواند در بازار کشورهای منطقه و اروپایی باز کند. لازمه این امر، حمایتهایی است که باید صورت بگیرد. به عنوان مثال، کشور لبنان یکی از ظرفیتهای خوبی است که میتوان این دسته از محصولات را در آنجا توزیع کرد. بخشی از محصولات نوشتافزار با طرح شهدا و سیدحسن نصرالله مدتی پیش به صورت آزمایشی در لبنان به صورت خودجوش توزیع شد، استقبال از این محصولات فراتر از حد تصور بود. میتوان کار کرد، اما زمینه کاری و حمایت نداریم. یا در کشور عراق، شهدای حشدالشعبی در این کشور عزت و احترام دارند. ما نه تنها سهم سنگین از بازار خودمان را میتوانیم در اختیار داشته باشیم، بلکه میتوانیم در حوزه کشورهای منطقه نیز فعالیت کنیم.
صادقیان: فرهنگ این کار منتقل شده است. امروز میبینیم که در عراق عکس حشد الشعبی و حرم را بر روی نوشتافزارهای خود میگذارد. در افغانستان هم این جریان رخ داده است. برای ما همین کافی است، اگر محصولات ما صادر نمیشود، همین که این فرهنگ صادر شده برای ما کافی است. این یکی از بازتابهای خوب کارهای مجمع نوشتافزار ایرانی اسلامی است.
انتهای پیام/