۲۶ دشت خراسان جنوبی در وضعیت بحرانی و ممنوعه قرار دارد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، دعاگویان صبح امروز در بازدید از دشت‌های خراسان جنوبی اظهار داشت: استان در کمربند خشک جهان قرار دارد و کاهش بارندگی‌های دو دهه اخیر با متوسط بارندگی‌های کمتر از 50 درصد کشور را شاهد بوده‌ایم.

وی گفت: خراسان جنوبی در در رده استان‌های دارای تنش آبی شدید و در معرض خشکسالی است و و در حال حاضر از مجموع 40 دشت استان 26 دشت در وضعیت ممنوعه و بحرانی قرار دارد.

تغییرات آب و هوایی  و اثرات آن بر دشت‌‌های استان

کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی افزود: روند تغییرات آب و هوایی استان بیانگر افزایش متوسط دما و تبخیر،کاهش بارندگی‌های موثر، کاهش میزان آب تجدید شونده در کنار استحصال بیش از حد منابع آبی و افت سطح آبخوان‌ها بوده که در درازمدت منجر به کاهش کیفیت آبخوانها، پیشروی جبهه آب شور در بستر آب شیرین سفره‌های آب زیرزمینی، نمک زایی، تخریب اراضی و کویری شدن و وقوع رخدادهای دیگر نظیر فرو نشست زمین در برخی از دشت‌های استان و تشدید فرسایش و پدیده گرد و غبار می‌شود.

دعاگویان بیان کرد: مطابق با استانداردهای جهانی در صورت استفاده سالانه بیش از 40 درصد منابع آب تجدیدپذیر در یک کشور منابع آبی آن کشور وارد بحران می‌شود که برهمین اساس زنگ خطر برای کشور ما به صدا درآمده و مدیریت منابع آب به ویژه در استان‌های خشک از اولویت‌های اساسی است و نیاز به اعمال سیاست‌های درست آبی دارد و پیش از حادتر شدن شرایط باید به فکر اصلاح و تطبیق با شرایط موجود بود.

پیامدهای کیفی و کمی بحران آب

وی گفت: از جمله پیامدهای کمی بحران آب می‌توان به بروز تنش‌های ناشی از تشدید رقابت بین متقاضیان آب، بروز مشکلات در تامین امنیت غذایی، گسترش فقر و بیکاری و گسترش پیش داوری‌های قومی و تضادهای قومی و از جمله پیامدهای کیفی آب می‌توان به بروز انواع بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های صعب العلاج (شیوع انواع سرطان‌ها) در اثر آلودگی آب، تهدید سلامت شهروندان و به تبع آن افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان اشاره کرد بنابراین بحران آب و پیامدهای احتمالی آن ضرورت توجه به مصرف پایدار آب و مدیریت منابع را بیش از پیش توجیه می‌کند. 

کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی اظهار داشت: مدیریت منابع آب دارای سیستم‌های پیچیده و تحلیل آنها بسیار سخت است.

وی بیان کرد: وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت  محیط زیست، ارگان‌های مهم و تاثیرگذاری در سیاستگذاری مدیریت منابع آب هستند اما هنگامی که صحبت از سیاست‌های آبی می‌شود لزوما تنها به این سازمان‌ها مرتبط  نبوده و مولفه‌هایی همچون جمعیت، توسعه اقتصادی و بسیاری از موارد دیگر نیز بر آب تاثیرگذار هستند بنابراین بسیاری از راهکارهای رفع مشکل کم‌آبی خارج از حوزه آب است و همه سازمان‌ها باید در این تصمیم‌گیری‌ها حضور داشته و به دنبال اجرای برنامه‌های درازمدت و اثرگذار باشند.

عوامل تاثیرگذار بر کیفیت منابع آبی 

دعاگویان در مورد عوامل تاثیرگذار بر کیفیت منابع آبی گفت: عوامل طبیعی نظیر زمین شناسی منطقه در برخی مناطق سبب افزایش غلظت عناصری مانند کروم، منیزیم و سولفات در منابع آبی می‌شود که با اجرای طرح تصفیه خانه آب شرب این موارد مرتفع و پارامترهای مذکور در حد مجاز استانداردهای آب آشامیدنی است و نگرانی از این حیث وجود ندارد.

کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی تصریح کرد: عدم تصفیه فاضلاب‌های شهری و روستایی در برخی مناطق، عدم مدیریت صحیح پسماند، واقع شدن برخی از مراکز صنعتی و خدماتی در محدوده آبخوان‌ها در گذشته از عوامل انسانی بالقوه تاثیرگذار برکیفیت منابع آبی استان است که در صورت عدم مدیریت آلاینده‌ها تهدید جدی برای سفره آب زیرزمینی و منابع تامین کننده آب شرب استان است.

نقاط ضعف و تهدید بخش آبی استان

وی عنوان کرد: کمبود سیستم‌های تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی، عدم استفاده مناسب و کارآمد از آبهای غیرمتعارف (فاضلاب‌ها و رواناب‌ها)، بهره‌برداری غیر اصولی از منابع آبی و شیوه‌های نادرست مصرف آب در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و خانگی، خشکسالی و تحت تاثیر قرار گرفتن منابع آب و برهم خوردن تعادل محیط زیست منطقه، توسعه صنعتی از نقاط ضعف و تهدید بخش آبی استان است که نیاز به استراتژی‌های خاص در برنامه‌های مدیریتی استان دارد.

دعاگویان خاطرنشان کرد: عواملی از جمله عدم اجرای صحیح قوانین و دستورالعمل‌های زیست محیطی توسط متولیان بخش صنعت، خدمات و کشاورزی، تعرض متمردین و خاطیان به حریم منابع آبی، عدم اجرای کامل برنامه‌های مدیریت مصرف منابع آب (فرهنگ سازی، تغییر در الگوی مصرف آب در کشاورزی و صنعت، بازچرخانی و استفاده مجدد از منابع آبی در زمره چالش‌ها و مشکلات مطرح در مدیریت منابع آب است که باید به آن توجه ویژه شود.

استراتژی‌ها و راهکارهای موثر در مدیریت منابع آب استان

کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی بیان کرد: در نظر گرفتن بودجه و تسهیلات مالی خاص برای اجرای طرح‌های تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی در استان با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته تصفیه آلودگی‌ها به منظور جلوگیری از گسترش آلودگی منابع آب، استفاده مجدد از پساب و آب‌های غیر متعارف و کاهش فشار بر منابع آبی، شناسایی کانون‌های بحرانی آب و در معرض خطر خشکسالی و اجرای طرح‌های پیشگیرانه، الزام به تغییر شیوه‌ها و الگوهای مصرف آب در بخش‌های خانگی، صنعت و کشاورزی، رهاسازی حق آبه‌های زیست محیطی، مسدود کردن و تعطیلی حلقه چاه‌های غیر مجاز با اولویت دشت‌های در معرض فرو نشست، تغییر نگرش در الگوی استقرار واحدهای تولیدی صنعتی و سازگاری نوع فعالیت با شرایط اقلیمی و متناسب با منابع اولیه موجود در استان، آموزش و آگاهسازی جامعه و دعوت به همکاری و جلب مشارکت عمومی نیز از استراتژی‌ها و راهکارهای موثر در مدیریت منابع آب استان است.

دعاگویان گفت: با جمیع جهات یاد شده می‌توان به جای انکار موضوع کم‌آبی به دنبال تطبیق‌دادن خود با شرایط آبی موجود بود.

وی افزود: زندگی در منطقه خشک، تغییر اقلیم و تغییر نیازها در آینده ممکن است ما را با شرایط خشک‌تری نیز رو به رو سازد بنابراین اکنون به جای تقابل با این شرایط می‌توان شرایط را پذیرفت و به فکر تطبیق با شرایط بود.

کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی اظهار داشت: خوشبختانه برنامه‌های سازگار با کم آبی در سطح ملی و استانی توسط دستگاه‌های اجرایی مسئول در حال انجام است که قطعا در این راه نیازمند همکاری و مشارکت عمومی است.

دعاگویان تصریح کرد: آگاه سازی، آموزش، روابط عمومی و ارتباط با مردم در موضوع آب حائز اهمیت فراوان است و تبلیغات موثر می‌تواند به خوبی در ذهن نسل‌های جدید نهادینه شود و زمانیکه این آموزش‌ها نهادینه شود هر کس در هر مقام و هر جا که باشد به مصرف درست آب اهمیت خواهد داد.

وی افزود: باید از ظرفیت و پتانسیل افزایش آگاهی نسل جدید استفاده کرد و  در جهت تعامل با جامعه حرکت کرد و این موضوعی است که باید به بیشتر به آن  اهمیت داده شود قطعا دعوت به همکاری و مشارکت در جامعه خیلی بهتر و موثرتر می‌تواند به رفع مشکل کمک کند.

انتهای پیام/م