چالش‌های رشد ادبیات دفاع مقدس؛ از سختی جست‌وجوی اسناد تا موازی‌کاری نهادهای متولی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، دفاع جانانه ملت ایران در طول هشت سال دفاع مقدس منبع و موضوع بزرگی برای خلق آثار ادبی در حوزه ادبیات پایداری است. در این بین سلحشوری و شجاعت مردان و زنان خطه "کشوین" بر کسی پوشیده نیست. با این حال میزان جلوه‌گری استان قزوین در عرصه ادبیات دفاع مقدس کشور در خور نام بزرگانی چون "شهید بابایی"، "شهید لشگری" و "شهید ابوترابی" نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مشکلاتی مانند موازی‌کاری نهادهای متولی حوزه ادبیات دفاع مقدس و از دست رفتن اسناد خلق آثار ادبی در این حوزه را با چالش روبه‌رو کرده است. با توجه به فرارسیدن هفته دفاع مقدس بررسی این چالش‌ها می‌تواند زمینه‌ساز رفع آنها و ارتقای جایگاه ادبیات دفاع مقدس در دیار مینونشان شود.

از دست رفتن اسناد و منابع پژوهشی

یک نویسنده قزوینی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قزوین پراکندگی منابع پژوهشی و فراموش شدن برخی از خاطرات دفاع مقدس را از جمله مشکلات حوزه ادبیات دفاع مقدس در استان دانست و گفت: البته بعضی اسناد تحقیقاتی مرتبط با شهدا در گذر زمان، به علت جدی گرفته نشدن و یا به این گمان که چندان مهم نیستند توسط افراد مختلف نابود شده‌اند.

مسعود رضوانی دست‌نوشته‌های شهیدان هم‌استانی را در زمره اسناد فوق برشمرد و افزود: همچنین بعضی از این اسناد هم در طول زمان به دلیل تغییر محل زندگی و سکونت خانواده‌های شهدا یا واقع شدن در جایی که دسترسی به آن وجود نداشته، به مرور از بین رفته‌اند.

وی ادامه داد: به همین خاطر باید پژوهشگران شاخه فرهنگ و مطالعات پایداری همت مضاعفی داشته باشند تا بعضی از این اسناد و منابع تحقیقاتی مانند عکس‌های مرتبط با زندگی شهدا و نمونه آثار و دل‌نوشته‌های آنها دوباره بازیابی شوند.

اغتشاش نوشتاری در زندگی‌نامه‌ها

این داستان‌نویس اغتشاش نوشتاری در نگارش زندگی­نامه شهدا را از آسیب‌های این بخش عنوان کرد و گفت: در برخی از این زندگی‌نامه‌ها می‌بینیم که مؤلف بر قسمتی از زندگی شهید زیاد تعمق می‌کند اما از خیلی از دوره‌های زندگی شهید به راحتی عبور می‌کند.

رضوانی اضافه کرد: در جاهایی از زندگی‌نامه به خاطر اینکه منابع مربوط به یک برهه خاص زیادتر بوده، پرداخت بیشتری انجام می‌شود و در بخش‌هایی به دلیل اینکه نویسنده به منابع کافی دسترسی نداشته یا میزان دسترسی او محدود بوده و یا صبر، حوصله و زمان لازم را برای جمع‌آوری اسناد و منابع نداشته این پرداخت به خوبی صورت نمی‌گیرد.

وی ادامه داد: در برخی از کتاب‌ها که زندگی‌نامه چند شهید کنار هم آورده شده، ضروری است به این نکته توجه شود که شهدا از نظر حال و هوای شخصیتی با هم نزدیکی و قرابت داشته باشند تا به خاطر تفاوت زیاد شخصیت‌ها خواننده دچار پریشانی ذهنی و فکری نشود.

ضرورت رعایت قواعد ساختاری و نگارشی

مسئول فرهنگی بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قزوین، با تاکید بر لزوم هدف‌گذاری راهبردی برای آفرینش آثار ادبی ساختارمند در حیطه ادبیات دفاع مقدس گفت: این ساختارمندی از جهات مختلف حائز اهمیت است. از جمله اینکه چنین آثاری باید از اوج و فرود مناسبی برخوردار باشند تا مخاطب یا خواننده سیر داستانی یا وقایع‌نگاری آنها را پیگیری کنند.

روح‌الله شریفی یکدست بودن نوشته را از دیگر ویژگی‌های ضروری آثار مذکور بیان کرد و افزود: بسیاری از کتاب‌های حوزه ادب پایداری را دیده‌ام که به رغم زحمات زیاد نویسنده برای نوشتن اثر کتاب دچار پراکندگی موضوع و فن نگارش است. به طوری که در جایی احساسی و جای دیگر خیلی خشک و تاریخی نوشته شده است.

وی با تاکید بر لزوم روشمندی علمی برای تدوین چنین کتاب‌هایی ادامه داد: لازم است آثاری که در حوزه خاطره نگاری شهدا، جانبازان و رزمندگان هشت سال دفاع مقدس آفریده می‌شوند، طوری تالیف و نگاشته شوند که از بعد پژوهشی و مطالعاتی قابل بررسی و رجوع باشند.

موازی‌کاری نهادهای متولی

مسئول فرهنگی بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان با اشاره به تعدد دستگاه‌هایی که در حیطه فرهنگ ایثار و شهادت فعالیت می‌کنند گفت: با توجه به تعداد زیاد نهادهای متولی در این بخش، گاهی شاهد برخی دوباره‌کاری‌ها و موازی‌کاری‌ها به ویژه در مورد وقایع نگاری و ثبت خاطرات شهیدان جنگ تحمیلی هستیم.

شریفی عنوان کرد: در مورد شهدای شاخص استان قزوین مانند شهید "سیدعلی‌اکبر ابوترابی" و شهید خلبان "عباس بابایی" آثار ماندگاری چون "پاسیاد پسر خاک" و "پرواز تا بی‌نهایت" نویسندگان غیرقزوینی تالیف شده است.

وی اضافه کرد: متاسفانه اغلب کتاب‌هایی که به وسیله مؤلفان بومی و هم‌استانی در این زمینه تالیف شده‌اند، مورد استقبال مردم واقع نشده و در نتیجه فروش کمی در بازار نشر کشور داشته‌اند.

به گزارش تسنیم با توجه به ابعاد انسانی و ژرفای معرفتی دفاع مقدس در فرهنگ ما باید به بازخوانی و بازنمایی آثار ادبی عرصه دفاع مقدس مانند داستان‌های کوتاه و بلند همت کرد تا این حماسه در حافظه تاریخی مردم جاودانه شود.

گزارش از آرش صالحی

انتهای پیام/ح