به گزارش خبرگزاری تسنیم، یکی از موضوعات و مسائل اساسی کشور که نقش قابل توجهی در محرومیت زدایی و رونق تولید و اشتغال دارد، مسأله مدیریت صحیح منابع طبیعی و آبخیزداری در کشور است که خوشبختانه در سال های اخیر توجه خوبی بدان صورت گرفته و اعتبارات قابل توجهی به آبخیزداری اختصاص یافته است که این مساله را باید مرهون عنایات و توجهات ویژه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای دانست.

در این باره مقام معظم رهبری در اهمیت آبخیزداری و جدی گرفتن آن توسط دستگاه های مسئول می فرماید:

«یکی از کارهای مهمّ لازم ... مسئلۀ آبخیزداری است. اگر چنانچه آبخیزداری را دستگاه‌های مربوط جدّی بگیرند و اهمّیّت بدهند - چه آنچه مربوط به وزارت کشاورزی است، چه آنچه مربوط به وزارت نیرو است - هم جلوِ سیلاب‌های بی‌مورد گرفته می­‌شود، هم جلوِ ریزگردها گرفته می‌شود و هم بقیّۀ فواید گیاهان و درخت بر آن مترتّب می­‌شود.» (بیانات پس از کاشت نهال در هفتۀ منابع طبیعی 15 اسفند 96)

و در جای دیگر مقام معظم رهبری درباره نقش آبخیزداری و آبخوانداری در جلوگیری از پدیده فرسایش خاک که سالانه میلیاردها دلار خسارت به جای می ­آورد؛ می فرماید:

«فرسایش خاک، در بلندمدّت خطر بزرگ‌تری از کمبود آب است. چند سال قبل از این بحث‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری و مانند اینها مطرح شد، کارهایی هم انجام گرفت؛ باید این‌ها با جدّیّت و قوّت دنبال بشود؛ این کارها متوقّف نماند.» (بیانات در دیدار مسئولان و فعالان محیط زیست، منابع طبیعى و فضاى سبز، 17 اسفند 93)

 متاسفانه علیرغم هشدارهای مکرر مقام معظم رهبری و تاکیدات قوانین بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران، مانند سیاست های کلی منابع آب، سیاست­های کلی محیط زیست، قانون برنامه ششم توسعه و غیره، در قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران بدان اشاره نشده است و این مساله زمینه بروز خسارات فراوان اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی مثل سیل، ریزگرد، خشکسالی و غیره را فراهم آورده است. نمونه بارز و برجسته خسارات فراوان ناشی از نادیده گرفته آبخیزداری در نظام حقوقی کشور، را می توان در وقوع سیل های مخرب و ویرانگر در کشور در طی سال های اخیر مشاهده نمود که خسارات مالی و جانی فراوانی بر عموم مردم در استان های مختلف کشور تحمیل شد. طبق اعلام مسئولان، وقوع سیل­ های مخرب و ویرانگر به لحاظ اقتصادی تنها در دو سه سال اخیر، بیش از 100 هزار میلیارد تومان خسارت به همراه داشته است.

علاوه بر خسارات مالی و جانی ناشی از سیل، عدم توجه به دانش فرمانروایی سرزمین و آبخیزداری درقوانین کشور، باعث شده است در طی سالیان اخیر شاهد وقوع بلایای طبیعی متعدد مانند  آلودگی هوا، آلودگی آب­ ها، نابودی چشمه ها و قنات ها، فرونشست زمین، زمین لغزش، زلزله و غیره بوده ایم که هر یک از این عوامل، تضییع حق و حقوق اساسی شهروندان مانند حق حیات، حق داشتن هوای پاک، حق داشتن آب سالم و قابل شرب و غیره را به دنبال داشته است.

نکته دیگر نیز آنکه فقدان قانون آبخیزداری و آبخوانداری در کشور در حالی است که کشورهای پیشرفته مثل ایالات متحده آمریکا بیش از نیم قرن است که به حفاظت خاک و آبخیزداری توجه داشته و از همان زمان، قانون آبخیزداری و حفاظت خاک را وضع نموده و این قانون را در ادوار مختلف بروز رسانی کرده اند. همچنین در کشور دیگری مثل چین به خصوص در سال های اخیر اهتمام خاصی به موضوع آبخیزداری داشته و با سیاست ساخت «شهرهای اسفنجی» و وضع قوانین در این باره در نظر دارند 80 درصد آب باران را جمع آوری و ذخیره نموده و در مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار دهند.

پایان سخن آنکه علیرغم جایگاه رفیع آبخیزداری و آبخوانداری در اسناد و قوانین بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران، ولی متاسفانه این مساله مهم در قوانین موضوعه جایی نداشته است و خلأ آن به شدت احساس می شود. بلاشک تدوین قانون آبخیزداری و تصویب آن در مجلس شورای اسلامی و تضمین اجرای این قانون، نه تنها گام بسیار بلندی در جهت احیای حقوق عامه در عرصه محیط زیست، منابع طبیعی و کشاورزی خواهد بود بلکه  رونق اقتصاد،  محرومیت زدایی، اشتغال پایدار، فقرزدایی، بهبود معیشت و تحقق امنیت غذایی را به دنبال خواهد داشت.

مهدی عرفانیان

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

انتهای پیام/