دوتار سازی وحشی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، استاد حشمت رهنما که از خطه شمال خراسان، رنج سفر را پشت سر گذاشته و در استودیوی پخش زنده رادیو گفت‌وگو حضور یافت، با اشاره به پیشینه فعالیت خود در حوزه موسیقی و پیشنهادی که «بخشی‌های» پیشکسوت برای دوتار نوازی به او داده بودند، گفت: در شیروان استادی به نام مرحوم علیرضا گل افروز این ساز وحشی –دوتار- را به من آموخت.

او ادامه می‌دهد:‌ درست به مانند کسی که سوار بر اسبی وحشی می شود و او را رام می‌کند، می‌دانست چگونه «دوتار» را رامِ سرپنجه‌های هنرمندِ خود کند. شیفته کار او شده بودم و درخواست کردم یک دوتار خوب برایم رو به راه کنند. کار را شروع کردم و ماهی یکبار به صورت تجربی در عروسی‌ها و مراسم نزد استاد گل افروز فوت و فن کار را یاد می‌گرفتم.

او همچنین توضیح داد که بعد از گذشت مدتی نزد استاد «پرویز دُردی» کار را پی گرفته است. فضا برای نواختن او باز شده بود و تا امروز در حدود 40 سال با این ساز همراه است.

رهنما درباره «بخشی‌ها» و تاثیر آن‌ها در موسیقی شمال خراسان گفت: بخشی به کسی می‌گفتند که در مجلس جشن دوتار نوازی می‌کرد. آهنگ و شعر و لحن را خود بخشی انتخاب و گزینش می‌کرد. در قدیم می گفتند خداوند به این افراد یک «بخش» عطا کرده؛ چراکه این نوع مدیریت آهنگ و موسیقی و شعر و خواندن، کار هر کسی نبود.

این نوازنده دوتار ادامه داد: از جهتی دیگر دوتار را به دست هر کسی نمی‌دادند و کسی که وارد این حیطه می‌شد، باید با پیشینه دوتار در خانواده خود آشنا می‌بود.

رهنما تاکید می‌کند: «به خاطر دارم یکی از اساتید بخشی چون پسر نداشت، دوتار نوازی را به دختر خود آموخت و بعدها نیز دامادش را به عنوان بخشی آموزش داد تا دوتارِ خانوادگی‌شان به دست کسی دیگر نیفتد.»

او ادامه داد: امروز خدا را شاکرم که اساتید بسیاری این رشته را آموزش می‌دهند و ساز دوتار هم فزونی گرفته است. اما مسئولان از ما حمایت نمی‌کنند. دوتار مختص منطقه اسفراین است اما کمرنگ شده است.

وی روی کُشتی و دوتار در اسفراین تاکید دارد و این دو را در خونِ مردم این خطه و جزئی از اصالت‌ها می‌داند اما معتقد است دوتار نوازی از انقلاب به این سو، کمرنگ‌تر شده است.

همچنین امیر صالحی کارشناس موسیقی و از شاگردان استاد رهنما تاکید دارد که اغلب اساتید جنوب خراسان، موسیقی را در مکتب خانه‌ها فرا گرفته‌اند و این سیستم با آموزشگاه و دانشگاه بسیار متفاوت است.

او که همچون استاد خود مهمان برنامه «اینجا چراغی روشن است» بود، افزود: استاد «رمضان استادی» به حِرَف مختلفی از جمله دعا نویسی، تولیدِ ساز، نوازندگی، شاعری، طبابت و... مشغول بودند و این منجر به اشراف بیشتری در همه امور می‌شود.

صالحی اضافه کرد: شخصا به مکتب خانه موسیقی اعتقاد دارم چون سیم کشیِ مغز هنرجو را تنظیم می‌کند؛ درست مانند کاری که قرآن با انسان کرده و به مسیری درست هدایت می‌کند. موسیقی هم همین کار را انجام می‌دهد ولی باید مکانی باشد که یک استاد این اصالت را به درستی منتقل کرده و قضایا را برای هنرجو بشکافد و باز کند.

او تاکید کرد: در کل مکتب خانه و دانشگاه، اصل نیست بلکه مهم جایی برای آموزش است که ذهن هنرجو را باز کرده و به خوبی روی فرهنگ کار کند. در این صورت حالِ نوازنده و شنونده، هر دو خوب می‌شود.

این برنامه با اجرای امین خرمی و تهیه کنندگی فرهاد دهنوی روانه آنتن رادیو گفت‌وگو شد.

انتهای پیام/