تحلیل تابلوی رقابت احزاب در ترکیه؛ مخالفان متحد می‌شوند؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در آخرین ساعات سال 2021 میلادی، رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه، از موفقیت های عظیم حزب خود در سال جاری صحبت کرده است. اما نظرسنجی های میدانی، چیز دیگری می گویند و شواهد نشان می دهد که احزاب مخالف اردوغان وضعیت بهتری دارند. به این معنی که همزمان با بحران اقتصادی در ترکیه، حزب حاکم بسیاری از طرفداران خود را از دست داده و مخالفین، قلمروگشایی قابل  توجهی کرده اند.

سالی برای سرعت دادن به افول

بدون شک سال 2021 میلادی در تاریخ بیست ساله حزب عدالت و توسعه، یک سال مهم و تعیین کننده بود. در این سال، سخت ترین بحران اقتصادی تاریخ معاصر ترکیه روی داد و هر 1 دلار آمریکا از 7 و نیم لیره به 18 و نیم لیره رسید. در نتیجه، اردوغان و همراهان او، خون زیادی از دست دادند و در مرحله بعدی بازی یعنی در سال 2022 و قبل از انتخابات سال 2023 میلادی، بازی سختی را پیش رو دارند.

نکته مهم اینجاست که برای نخستین بار در سه دهه گذشته، شمار شهروندان مردد و تصمیم نگرفته، به 14 درصد رسیده که رقم بالایی است. در نتیجه، هم احزاب نوپا و هم مخالفین قدرتمند، به شدت به دنبال شکار آرای این شهروندان مردد، دلشکسته و قهرکرده هستند.

اغلب موسسات نظرسنجی ترکیه، در آخرین ماه 2021 میلادی، گزارش هایی منتشر کردند که حاکی از پیشروی و قلمروگشایی مخالفین اردوغان است.

در اینجا نتایج نظرسنجی ماه دسامبر موسسه متروپل (MetroPOLL Researchl) از نظر خوانندگان می گذرد:

1.حزب عدالت و توسعه (به رهبری اردوغان): 32.3 درصد.

2.حزب جمهوری خلق (به رهبری کلیچدار اوغلو): 27.4 درصد.

3.حزب خوب (به رهبری آکشنر): 14.2 درصد.

4.حزب دموکراتیک خلق ها (اقماری پ.ک.ک): 11.9 درصد.

5.حزب حرکت ملی (به رهبری باغچلی): 5.3 درصد.

6.حزب جهش و دموکراسی (به رهبری باباجان): 2.6 درصد.

7.حزب مملکت (به رهبری اینجه): 1.6 درصد.

8.حزب سعادت (به رهبری کاراملا اوغلو): 1.5 درصد.

9.حزب آینده (به رهبری داود اوغلو):  1.1 درصد.

10.سایر موارد (دستیجی، پرینچک و دیگران): 2.3 درصد.

تحلیل تابلوی آرای احزاب

از منظر چند و چون رقابت احزاب و ائتلاف ها، می توان به این نکات مهم اشاره کرد:

1.کاهش آرای حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان به 32 درصد؛ اتفاق سیاسی – اجتماعی مهمی است. حزبی که روزگاری از حمایت نیمی از مردم ترکیه برخوردار بود، حالا با بزرگترین حزب مخالف، فاصله آرای زیادی ندارد. بدون شک با توجه به میزان فعلی رای حزب اردوغان، باید این واقعیت را پذیرفت که این حزب پس از دو دهه کار و فعالیت، به شکل جدی قدم در مسیر افول نهاده است. در همین حال باید به این نکته نیز اشاره کرد که شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، یعنی حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی، از 10.5 درصد به 5.3 درصد رسیده که نشان دهنده تحولی مهم در دیدگاه بخشی از ملی گرایان راست افراطی ترکیه است. با احتساب آرای احزاب اردوغان و باغچلی، متوجه می شویم که ائتلاف جمهور در حال حاضر تنها 37.5 درصد از کل آرای مردم ترکیه را در اختیار دارد.

2.حزب جمهوری خلق به رهبری کمال کلیچدار اوغلو، بزرگترین حزب مخالف اردوغان و درعین حال قدیمی ترین حزب ترکیه است. این حزب در انتخابات سال 2023 میلادی، یکصدمین سالگرد تاسیس خود را جشن می گیرد. اگر چه حزب مزبور در حال حاضر 27.4 درصد آرای مردم را در دست دارد، اما واقعیت این است که رشد جدی و قلمروگشایی مشهودی نداشته است و در دو دهه اخیر، همواره بین 22 تا 27 درصد از آرای هواداران سنتی خود را حفظ کرده است. اما حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر، با یک رشد عجیب، اردوغان و باغچلی را به شدت نگران کرده است. پس از حزب اردوغان، این دومین حزب تاریخ جمهوری ترکیه است که در یک بازه زمانی کوتاه پس از تاسیس، چنین جایگاهی پیدا کرده است. حالا حزب خوب 14.2 درصد رای دارد و احتساب آرای ائتلاف ملت در مجموع به 41.6 درصد رسیده و از ائتلاف جمهور، سبقت گرفته است. اما این تازه اول ماجراست و بعید نیست در آینده ای نزدیک، باباجان، داود اوغلو و کاراملا اوغلو نیز به این ائتلاف بپیوندند و به عدد 50 درصد، نزدیک شوند. افزایش آرای حزب خوب به رهبری خانم آکشنر، نشان دهنده این است که تلاش شخصی این زن باتجربه و ده ها سفر استانی او و همدم شدن با مردم کوچه و خیابان، بخش قابل توجهی از آرای ملی گرایان تند را به سوی خود جلب کرده و باغچلی را به خاک سیاه نشانده است.

اما در عین حال، باید این واقعیت را نیز در نظر گرفت که آکشنر ملی گرای راست افراطی و کلیچدار اوغلوی چپ سوسیال دموکرات، اختلافات مبنایی قابل توجهی دارند.

3. حزب دموکراتیک خلق ها به عنوان یکی از نهادهای اقماری پ.ک.ک، نه تنها آرای خود را از دست نداده، بلکه به خاطر سیاست های تهاجمی باغچلی و ترک های راست افراطی، با بهبود نسبی، به عدد 11.9 درصد رسیده است. با این حال، هنوز هم بعید است که مخالفین اردوغان، در ائتلاف گسترده خود، با این حزب همراه شوند. چرا؟ پاسخ آسان است. اول این که به نظر می رسد نیاز حیاتی و سرنوشت سازی به آرای کردهای هوادار پ.ک.ک ندارند. دوم این که، به شدت هراس دارند که اردوغان، در دستگاه تبلیغاتی بزرگ خود، آنان را به همدستی با تجزیه طلبان، متهم کند. در نتیجه آرای حزب دموکراتیک خلق ها، فعلاً ما به ازای ارزشمند و قابل توجهی برای کردها ندارد.

4.به جرات می توان گفت، سیاستمدارانی همچون تمل کاراملا اوغلو، احمد داود اوغلو، علی باباجان و محرم اینجه، فاصله عمیقی با همدیگر ندارند و می توان آنان را لیگ 2 درصدی ها نامید. هر کدام از این احزاب، با اندکی تساهل و تسامح، نهایتاً 2 درصد رای دارند. اما نکته مهم اینجاست که هم خود باباجان و هم داود اوغلو، نه تنها تجارب و اعتبار بالایی دارند، بلکه کادرهای توانمندی را در حزب خود به کار گرفته اند و با همین رای به ظاهر اندک، می توانند در آینده، سهم جدی بگیرند و حتی بعید نیست فردی همچون باباجان، نامزد مشترک مخالفین باشد. چرا که در حال حاضر، ترکیه بیش از هر چیزی به یک رهبر نخبه اقتصادی نیاز دارد.

5.سه حزب کوچک اما پر سر و صدای حامی اردوغان یعنی حزب راست افراطی وحدت بزرگ به رهبری مصطفی دستیجی، حزب کمونیستی وطن به رهبری دوغو پرینچک، حزب اسلامی – کُردی حُر داوا یا آرمان آزاد و بیش از 10 حزب کوچک دیگر، سهم بسیار ناچیزی در سبد آرای مردم ترکیه دارند و نمی توانند تاثیر خاصی داشته باشند.

ترکیه در شرایطی به استقبال سال 2022 میلادی می رود که رقابت و نزاع سیاسی بین مخالفین و حزب حاکم، با تمام توان ادامه خواهد داشت و هنوز مشخص نیست، آیا این تنش، منجر به برگزاری انتخابات پیش از موعد خواهد شد یا خیر.

انتهای پیام/