«معجزه آبخیزداری»|چرا حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی"امری دینی و انقلابی" است؟


رهبر معظم انقلاب در بیانات دیروز خود حفظ منابع طبیعی و ترویج درختکاری را امری دینی و انقلابی خواندند. در این یادداشت به علت چرایی این موضوع می پردازیم.

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ رهبر معظم انقلاب حضرت آیت العظمی امام خامنه ای روز گذشته در بیانات خود به مناسبت هفته منابع طبیعی و روز درختکاری فعالیت مرتبط با حفظ منابع طبیعی و درختکاری را امری دینی و انقلابی برشمردند. در این باره حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدعلی حسینی «مدیر اندیشکده دین، محیط زیست و کشاورزی دانشگاه امام صادق علیه السلام» می نویسد:

طبیعت جلوة جمال جمیل، بروز قدرت خدای قدیر، نمایش حکمت پروردگار حکیم، و هنر آفریدگار لطیف است. به راستی زیبا است بل زیباتر از زیبایی که نشانه ­ای از جمال معبود است. به درستی پخته، سخته و سنجیده است، چه آن را خدای توانای دانای عالم الغیب و الشهاده ساخته و پرداخته است. شگفت انگیز است، چه آن­که از ذاتی نشأت گرفته است که تفکر در آن جز حیرت نمی­ آورد. نیازهای آدمیان، جنبندگان، پرندگان و آبزیان را بر می ­آورد، زیرا خدای غنی حمید آن ­را پدید آورده است.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

آیات قرآن کریم درباره اهمیت و ضرورت حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی و کشاورزی فراوان است؛ طبق این آیات، محیط زیست و منابع طبیعی به عنوان بستری برای کشاورزی و امرار معاش و شناخت قوانین بسیار دقیق، پیچیده و شگفت‌انگیز رابطۀ آب، خاک و گیاه و رویش و پویش نباتات معرفی شده است. اما متاسفانه انسان غالباً از این نعمت و آیت الهی غفلت می‌ورزد؛ نه به اهمیت حفظ منابع طبیعی و کشاورزی توجه دارد و نه از نعمت و آیت بودنِ این امور، یاد می‌کند. از این رو قرآن همواره در انسان تنبه می‌آفریند و اهمیت، فضیلت و سودمندی‌های محیط زیست و منابع طبیعی و کشاورزی را به عنوان بستری برای امرار معاش و کسب روزی، به آدمیان یادآور می‌شود؛ باشد که انسان‌ها از خواب غفلت بیدار شده و جایگاه واقعی و منزلت درخور منابع طبیعی و کشاورزی را دریابند. به گروهی از این آیات توجه کنید:

«و هو الذی أنزل من السماء ماءً فأخرجنا به نباتَ کلّ شیء فأخرجنا منه خضراً نُخرِجُ منه حبّاً متراکباً و من النخل من طلعها قِنوانٌ دانیةٌ و جنّاتٍ من أعناب و الزیتون و الرمّان مشتبهاً و غیرَ متشابه انظروا إلی ثَمَرِه إذا أثمَر و یَنعِهِ إنّ فی ذلک لآیاتٍ لقوم یؤمنون» «و اوست که از آسمان، آبی فرو فرستاد و بدان هرگونه گیاه بیرون آوردیم، و از آن جوانۀ سبز رویاندیم و از آن دانه‌های بر هم انباشته بیرون آوردیم، و از شکوفۀ خرما خوشه‌های در دسترس و باغ‌های انگور و [درختان] زیتون و انار [پدید آوردیم] که همانند و ناهمانند هستند؛ به میوه‌های آن چون میوه دهد و برسد بنگرید؛ در این برای اهل ایمان، مایه‌های عبرت است.» (سورۀ انعام (6)، آیۀ 99.)

«و هو الذی أنشَأ جنّاتٍ معروشاتٍ و غیرَ معروشات و النّخلَ و الزرعَ مختلفاً أکُلُه و الزّیتونَ و الرّمّان متشابهاً و غیر متشابه کُلوا من ثمره إذا أثمر و آتوا حقَّه یوم حصاده و لاتسرفوا إنّه لا یحبّ المسرفین» «و او کسی است که باغ‌های [دارای درختان] دار بست‌دار و بدون داربست (یا درختان کاشته شده و خودرو را) پدید آورده است و نیز درخت خرما و زراعتی که میوه‌های آن گوناگون است، و درخت زیتون و انار که همانند و ناهمانند­­اند. از میوه آن چون میوه بر آورد بخورید و روز چیدنش حق [بینوایان از] آن را بپردازید، ولی اسراف نکنید که او اسراف‌کاران را دوست ندارد.» (سوره نبأ (78)، آیه 14 و 15.)

«و أنزلنا من المعصرات ماءً ثجاجاً لنخرج به حبّاً و نباتاً» «و از ابرهای متراکم آبی ریزان فرود آوردیم تا بدان دانه و گیاه برویانیم.» (سوره نبأ (78)، آیه 14 و 15.)

«فَلْیَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبّاً ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقّاً فَأَنبَتْنَا فِیهَا حَبّاً و عِنَباً و قَضْباً و زَیْتُوناً و نَخْلاً و حَدَائِقَ غُلْباً و فَاكِهَةً و أَبّاً مَّتَاعاً لَّكُمْ و لِأَنْعَامِكُمْ» «پس آدمی باید به غذای خود بنگرد ما از آسمان آب را به صورت بارشی فرو ریختیم؛ آن گاه زمین را با شکافتنی [لازم] شکافتیم و در آن دانه [ها] رویانیدیم و انگور و سبزی و زیتون و خرما و باغ‌های [با درختان] درهم تنیده و میوه و چراگاه، تا وسیلۀ استفاده شما و دام‌هایتان باشد.» (سوره عبس (80)، آیه 24 ـ 32.)

«اَوَ لَم یَرَوا أنّا نسوق الماء إلی الارض الجُرُزِ فنخرج به زرعاً تأکل منه أنعامهم و أنفسهم أفلا یبصرون» «آیا ننگریسته‌اند که ما آب [ابرهای باران‌زا] را به سوی سرزمین خشک می‌رانیم و بدان کشترازی بر می‌آوریم که چارپایانشان و خودشان از آن می‌خورند، آیا [به چشم بصیرت] نمی‌نگرند؟» (سوره سجده (32)، آیه 27.)

«و فی الأرض قِطَعٌ مُتَجاوِراتٌ و جَنّاتٌ من أعنابٍ و زرعٌ و نخیلٌ صِنوانٌ و غیرُ صِنوانٍ یُسقی بماءٍ واحدٍ و نفضّل بعضها علی بعضٍ فی الاُکُل إنّ فی ذلک لآیات لقومٍ یعقلون» «و در زمین قطعات [کرت‌هایی] است نزدیک به هم و باغ‌هایی از [درختان] انگور و کشت‌ها[ی گوناگون] و خرما، همانند و ناهمانند، که همه به یک آب سیراب می‌گردند و [با این همه] میوه‌های بعضی را بر بعضی دیگر [از حیث مزه و نوع و کیفیت] برتر ساخته‌ایم. بی‌گمان در این برای خردورزان دلایل [روشن] است.» (سوره رعد (13) آیه 4.)

از این دسته از آیات که تعداد آن در قرآن کریم بسیار فراوان بوده و تعداد این آیات حدود 1000 آیه نیز یاد شده است است، معلوم می شود خدای متعال به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و نیز کشاورزی اهمیت خاصی دارد و این همان نکته‌ای بود که رسول خدا ـ صلوات الله علیه و آله ـ هنگامی که به مدینه آمد و پرچم حکومت اسلامی را بر بام مدینه برافراشت، آن را نصب العین خود ساخت و نخستین رمز و راز توسعه اقتصادی و کشاورزی در روزگار آن حضرت همین نکته حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی به خصوص حفظ آب و خاک  بوده است.

و اما نکته پایانی اینکه وقتی انسان چیزی را مهم بداند آن را با دقّت، حساب شده و با کیفیت انجام داده و به فرجام می‌رساند. از نظر نگارنده بزرگترین مشکل کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست در روزگار ما این است که حفاظت از منابع طبیعی بخصوص آب و خاک بخوبی توجه مناسب بدان نشده و مهم شمرده نمی‌گردد و این در واقع مخالفت روشن با تعالیم اسلامی در این‌باره است. از این رو دولت اسلامی موظف است جایگاه حفاظت از آب و خاک و حفظ اراضی کشاورزی و منزلت کشاورزان را بشناسد و بشناساند وگرنه عادلانه رفتار نکرده است و هنگامی که برای دولت به درستی این مسأله روشن گردد و اهمیت و جایگاه آن را فهمید دیگر به آن به عنوان یک مسأله حاشیه‌ای و تجملاتی نمی‌نگرد و آن را در رأس برنامه‌های خود قرار خواهد داد و برای ترمیم، حفظ و شکوفایی و توسعه آن برنامه خواهد ریخت.

انتهای پیام/

 
واژه های کاربردی مرتبط
واژه های کاربردی مرتبط