جوانمردی و اخلاص در سیره اهل بیت (ع)‌ از لسان آیت‌الله مظاهری/ مراقب "اعمال، گفتار و کردارمان" باشیم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، آیت‌الله حسین مظاهری صبح امروز در  سلسله مباحث اخلاقی پیرامون فضیلت‌های فراموش شده در جامعه، اظهار داشت: بحث جلسات اخیر راجع به خلوص، به‌عنوان یکی از فضیلت‌های فراموش شده بود. از نظر علمای علم اخلاق، فضیلت خلوص، زیربنایی است؛ اگر در اعمال باشد، ذره،‌ دریا می‌شود و کاه، کوه می‌شود و اگر نباشد؛ دریا، ذره می‌شود و کوه، کاه می‌شود، گردوی پوچ می‌شود. خلوص باید به اعمال انسان بخورد، تا کم کم به دل بخورد. کم کم به آنجا برسد که ما خداگونه بشویم و اعمال ما رنگ خدا به خود بگیرد: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً»؛ رنگ خدا چه رنگ خوبی است، اما پیدا شدنش کاری بسیار مشکل است. اگر نباشد، اعمال انسان پوچ است. اگر دل برای خدا خالص نباشد، شرک است. اگر ما رنگ خلوص نداشته باشیم، شیطان ما را می‌شناسد و ما را می‌برد.

وی افزود: تحصیل فضیلت خلوص تا رسیدن به جایگاهی که خلوص به اعمال بخورد و گفتار و کردار انسان صددرصد خدایی شود، مشکل است. از آن مشکل‌تر، آن است که خلوص به دل بخورد و ما موحد شویم، خلوص به خود ما بخورد و ما اهل عالم ملکوت شویم. به قول قرآن رنگ خدا پیدا کنیم.

رئیس حوزه علمیه اصفهان بیان کرد: فضیلت خلوص، در تمام دوران‌ها نزد علما و بزرگان عرفان و اخلاق، اهمیّت فراوانی داشته است. استاد بزرگوار ما آیت‌الله العظمی بروجردی«رحمت‌الله‌علیه»، مرد مخلصی بود؛ خداوند به ایشان توفیق داد و برای عالم تشیع خیلی کار کرد. از مراجعی که پرکار برای تشیع بود، آقای بروجردی بود. اما همین مرد بزرگ، دم مرگ گریه می‌کرد، به او ‌گفتند: آقا الحمدلله خدمات فراوانی داشتید و با دست پر می‌روید. آقای بروجردی یک جمله دارد که همۀ ما باید به جملۀ این مرجع تقلید، توجه داشته باشیم. ایشان یک روایت می‌خواندند و گریه می‌کردند. آن روایت، این است: «أَخْلِصِ الْعَمَلَ فَإِنَّ النَّاقِدَ بَصِیرٌ»؛ عمل را خالص کن، زیرا آنکه مراقب توست، خیلی بیناست، به قول عوام، مو را از ماست می‌کشد.

وی ادامه داد: این مرد بزرگ با این همه خدماتش و با این همه اعتقادات کاملش، دم مرگ ناراحت است که نکند اعمالش رنگ خدا نداشته باشد! می‌ترسد که نکند در دل او فقط خدا نباشد و چیز دیگری هم در دلش باشد. این درحالی است که من مدت 8 سال به درس ایشان می‌رفتم و به غیر از خلوص و تقوا از ایشان چیزی ندیدم. همه می‌گویند آقای بروجردی دین را هضم کرده بود و مرد متخلّق به اخلاق‌الله بود. در دلش غیر از خدا هیچ چیز و هیچ‌کس نبود. اما باز دم مرگ گریه می‌کند و می‌گوید می‌ترسم که رنگ خدا به اعمال من نخورده باشد. همین جمله ایشان یک پند و پیام برای ماست. نه فقط برای طلبه‌ها، بلکه برای همه درس یزرگی است. ما باید مواظب باشیم که اولاً به اعمال، گفتار و کردارمان به غیر از خدا، رنگی نخورد تا کم کم به آنجا برسد که در دل ما چیزی یا کسی جز خدا نباشد. دل ما درب داشته باشد، دربان داشته باشد و روی همه بسته باشد و فقط برای خدا باز باشد. دل ما خانۀ خداست، نه مثل مسجد و مکه، بلکه بالاتر از اینهاست؛ دل مؤمن، عرش خداست: «أَنَّ‏ قَلْبَ الْمُؤْمِنِ عَرْشُ الرَّحْمَنِ‏».

آیت الله مظاهری تصریح کرد:حیف نیست که شیطان در این دل دخالت کند؟ حیف نیست که صفات رذیله در دل رسوخ کرده باشد؟ حیف نیست که غیر از خداوند در دل باشد؟ معلوم است کسی که مواظبت نکند و غیر از خدا در دلش راه یابد، نه تنها دل او عرش خدا نیست، بلکه هیزم جهنّم در دلش آتش می‌گیرد.

وی گفت: سوره ماعون، آیات پرمحتوا و درس‌آموزی دارد. در آخر سوره، به نکته دقیقی راجع به ریا و محرومیّت از فضیلت خلوص اشاره شده است. می‌فرماید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏، أَ رَأَیتَ الَّذی یکَذِّبُ بِالدِّینِ»؛ آیا می‌خواهی به تو نشان دهم کسی را که دین ندارد؟ سپس چند دسته را معرفی می‌کند. می‌فرماید: «فَذلِکَ الَّذی یدُعُّ الْیتیم‏»؛ جامعه‌ای که در آن رنگ یتیمی به چهرۀ یتیمان خورده باشد، بی‌دین است. بعد دستۀ دوم را تعیین می‌کند: «وَ لَا یحَضُّ عَلی طَعَامِ الْمِسْکِینِ»؛ آن ملتی که به فکر یکدیگر نباشد، و برای کمک به مستمندان همدیگر را ترغیب نکنند و از خوشی دیگران شاد نباشند، مسلمان نیست.

رئیس حوزه علمیه اصفهان  خاطرنشان کرد: سپس دستۀ سوّم را معرفی می‌کند: «فَوَیلٌ لِلْمُصَلِّینَ الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاَتِهِمْ سَاهُونَ»؛ وای به آن نامسلمانی که در وقت نماز، غافل از نماز است. به حق این حرف‌ها کمر انسان را می‌شکند. یعنی وای به کسی که در وقت نماز مشغول غذا خوردن یا کسب و کار یا دیدن فیلم و سریال است و این نامسلمان است و وای به این نامسلمان.

وی اظهار داشت: راجع به دسته چهارم نیز می‌فرماید: «الَّذینَ هُمْ یراؤُنَ»؛ وای به کسی که با خدا و با مردم رابطه دارد، اما رنگ خدا ندارد و ریاکار است؛ نماز جماعت می‌خواند، اما ریا دارد، اگر نماز شب بخواند هم خالصانه نیست، ریا دارد.

آیت الله مظاهری افزود: شخصی را دیدم که بیش از اندازه معمول نماز قضا می‌خواند. به او گفتم چرا اینقدر نماز قضا می‌خوانی؟ گفت: من همیشه در صف اول نماز جماعت می‌ایستادم، یک بار در صف دوم ایستادم و نگران شدم و فهمیدم در نمازهایی که در صف اول خوانده‌ام خلوص نبوده است و اکنون قضای آن نمازها را می‌خوانم.دیگری گریه و زاری می‌کرد و می‌گفت: من در مسجد در حال خواندن نماز شب بودم که صدایی شنیدم. برای آن صدا در نمازم تغییر روش دادم. بعد از نماز دیدم که یک سگ داخل مسجد شده و من صدای آن را شنیده‌ام. یعنی فهمیدم که برای سگ نماز شب خوانده‌ام.

وی تصریح کرد:کسانی که به راستی فهمیده و با درایت و با عقل هستند، روی کارهایشان حساب می‌کنند. بنابراین سوره ماعون می‌گوید: ولو اینکه رابطه با خدا محکم و رابطه با مردم محکم باشد، اما اگر برای خدا نباشد و برای این باشد که مردم تو را تحسین کنند، فایده ندارد. وای به نامسلمانی که ریاکار است و برای مردم کار می‌کند. انسان باید هر کاری را فقط برای خدا انجام دهد.

رئیس حوزه علمیه اصفهان گفت: دسته آخرش هم دوباره قرآن می‌فرماید: «وَ یمْنَعُونَ الْماعُون‏»؛ و سفارش همان دسته اول است و می‌فرماید: وای بر آن نامسلمان، که می‌تواند به خلق خدا کمک کند، ولی خودداری می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: در حدیثی می‌خوانیم یکی از شیعیان، امام سجاد(ع)را در شبی سرد و طوفانی، در حالی دید که بر دوش خود آرد و هیزم حمل می‌‏کردند. پرسید: این بار چیست؟ فرمودند: قصد سفر دارم، برای آن توشه‏ای آماده کرده‌‏ام و به مکانی امن می‌‏برم. عرض کرد: اجازه دهید غلام من بار شما را حمل ‏کند، ولی حضرت خودداری کردند. گفت: پس بگذارید من خودم آن را حمل کنم. باز هم قبول نکردند و فرمودند: نه، این کار مختص خود من است، مرا رها کن و برو. آن شخص می‌گوید: امام سجاد(ع) را رها کردم و رفتم. چند روز بعد ایشان را دیدم و گفتم: اثری از مسافرت در شما نمی‌‏بینم. حضرت فرمودند: آری، سفری که تو پنداشتی مقصودم نبود، بلکه مرادم، سفر مرگ بود و برای آن سفر خود را آماده می‏‌کنم. آماده شدن برای سفر مرگ، به این است که انسان از حرام اجتناب کند و به خیرات و بخشش مال و نیکوکاری اهمیت بدهد.

آیت الله مظاهری بیان کرد: روش همه اهل بیت چنین بوده است که در دل شب و مخفیانه به نیازمندان کمک می‌کرده‌اند. حتی از کمک به مخالفان و غیر شیعیان نیز دریغ نداشته‌اند، بدون اینکه خود آن افراد بفهمند از چه کسی کمک گرفته‌اند.

وی گفت: در حالات امام سجاد(ع) از زبان فرزندشان امام باقر(ع) می‌خوانیم که ایشان شب‌ها و در تاریکی از خانه خارج می‌شدند. انبانی از دینار و درهم یا کیسه‌هایی حاوی خوراکی یا هیزم بر دوش خود حمل می‏کردند. وقتی به در خانه‏ای می‏رسیدند، آن را می‏کوبیدند و به هرکه از آن بیرون می‏آمد چیزی می‏دادند. آن حضرت هنگام کمک به فقرا روی خود را می‌‏پوشاندند تا شناخته نشوند. بعد از رحلت ایشان، آن نیازمندان از کمک‌های امام محروم ماندند و تازه فهمیدند که ایشان امام سجاد(ع) بوده‌اند.امام باقر(ع)در ادامۀ روایت می‌فرمایند: وقتی که پدرم را برای غسل روی سنگ غسال‌خانه قرار دادند، پشت ایشان مانند زانوی شتر پینه بسته بود. آن پینه‌ها به سبب باری بود که بر پشت خود برای فقیران و مستمندان حمل می‌‏کردند.

رئیس حوزه علمیه اصفهان  اظهار داشت: کسی که می‌خواهد با جوانمردی و با اخلاص به فقرا کمک کند، باید به روش ائمه طاهرین(س) کمک او مخفیانه باشد و هیچ کس حتی همسرش از آن با خبر نگردد.من افرادی را سراغ دارم که خدمات عجیبی دارند، اما اطرافیان و همسرشان هم خبر ندارند، آن کسی که به وی کمک می‌شود هم مطلع نیست که از چه کسی کمک گرفته است؟ مثلاً می‌دانند فلان شخص اقساط وام بدهکار است یا چک دارد و حسابش موجودی ندارد، مبلغی به حساب او واریز می‌کنند و مشکل او را حل می‌کنند، بدون اینکه او واریز کننده را بشناسد.همه باید چنین باشند و در کارهای خیر و در نیکوکاری، هیچ کس و هیچ چیز را در نظر نگیرند، به جز خداوند متعال؛ در این صورت ثواب خلوص را می‌برند.

وی ادامه داد:همه کارها و تمام اعمال باید رنگ خدا داشته باشد و هیچ کس و هیچ چیزی جز خدا در نظر نباشد که البته خیلی مشکل است. از شما تقاضا دارم که خودتان را فریب ندهید و خیال نکنید که خلوص دارید. حضرت امام خمینی(ره) بعضی اوقات به ما سفارش می‌کردند و می‌فرمودند: «چهل سال خون جگر می‌خواهد تا انسان بتواند درخت رذالت ریا و تظاهر را از دل بکَند». این خیلی مشکل است، اما بدانید که خیلی لازم است و باید روی آن کار کنیم.

انتهای پیام/163/