نگهداری و حراست از "نسخ خطی کشور" باعث تقویت هویت ملی و تاریخ کشور
یک کارشناس نسخ خطی و میراث فرهنگی با اشاره به اینکه قدمت برخی از نسخ خطی به ۶ هزار سال پیش برمی‌گردد، گفت: یقیناً هرگونه تلاش در راستا حفظ و نگهداری از آن ضمن تقویت هویت ملی از ورود کوچکترین خدشه‌ای به فرهنگ و تاریخ کشور جلوگیری می‌کند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ هادی تقی‌زاده در یک برنامه رادیویی ضمن تأکید بر ضرورت توجه و اهتمام لازم در راستای حفظ و حراست از آثار نسخ خطی و تاریخی به جای مانده از دوران کهن، قدمت تاریخی برخی از این آثار را مربوط به 6 هزار سال قبل عنوان کرد و با بیان اینکه این آثار از حیث ایجاد ارتباط بین دو حوزه ملموس و غیرملموس تاریخی یگانه و منحصربه‌فرد محسوب می‌شوند، خواستار توجه جدی‌تر مسئولان و حاکمیت به این حوزه شد.
وی با بیان این مطلب که قاعدتاً نمی‌توان آمار دقیق، متقن و مستندی از آثار فرهنگی و نسخ خطی به جای مانده از دوران گذشته در ایران امروزی بیان کرد، گفت: علت اساسی و اصلی این موضوع را باید در پراکندگی این آثار در میان برخی از آحاد و اقشار مردم جست‌وجو کرد.
این کارشناس نسخ خطی و میراث فرهنگی ادامه داد: آمار موجود و در دسترسی کنونی منحصراً محدود به آثار و گنجینه‌هایی است که نزد چند سازمان و نهاد عمومی نظیر وزارت میراث فرهنگی، سازمان اسناد ملی، اوقاف، کتابخانه ملی و همچنین به همراه چند موزه خصوصی وجود دارد؛ با توجه به این امر قطعاً آمار فعلی آمار دقیق و جامعی نیست.
مطابق صحبت‌های تقی‌زاده، علی‌رغم تمام پراکندگی که در زمینه آثار ملی و فرهنگی در حوزه نسخ خطی وجود دارد، این موضوع به عنوان یک اصل اساسی و انکارناپذیر کاملاً واضح و مبرهن است که دو تمدن بزرگ و باستانی ایران و مصر از معدود کشورهایی محسوب می‌شوند که از سابقه بسیار طولانی در امر نگارش و تدوین میراث تاریخی مکتوب برخوردار هستند.
قدمت برخی نسخ خطی به 6 هزار سال می‌رسد
وی در ادامه با بیان اینکه قدمت آثار مرتبط و موجود در این حوزه بعضاً حتی به حدود 6 هزار سال نیز می‌رسد، بیان کرد: با وجود این امر اما متأسفانه باید اذعان کنیم که آن‌چنان که شایسته است و انتظار می‌رود به این موضوع مهم توجه نشده و اهتمام و تلاش چندانی در راستای حفظ و حراست و احیاء آثار ارزشمند فرهنگی و تاریخی این حوزه به عمل نیامده است و به نوعی در برنامه‌ریزی‌ها و تدوین اولویت‌های کاری از این حوزه مهم و محوری غفلت شده است.
این کارشناس نسخ خطی و میراث فرهنگی با تأکید بر ضرورت و لزوم مراقبت و حفظ و حراست از نسخ خطی به جای مانده از دوران کهن در ایران، تصریح کرد: مقوله حفظ و نگهداری و احیاء نسخ خطی در سراسر جهان موضوعی بسیار حساس محسوب می‌شود که نیازمند تخصص ویژه است؛ برهمین اساس نیاز فرآیند حفظ و نگهداری از این آثار هزینه‌های مالی بالایی نیز در پی دارد. اما با توجه به ارزش والای ملی این آثار و اهمیت به‌سزای حفظ این اسناد از بعد فرهنگی و تاریخی برای یک کشور، این مهم همواره از سوی حاکمیت و دولت‌ها مورد توجه ویژه قرار داشته است.
تقی‌زاده با انتقاد از اینکه این امر در کشور ما همچنان مورد اهتمام و توجه لازم از سوی مسئولان قرار نگرفته است، اظهار کرد: در کشور ما از زمانی به اهمیت حفظ این دست از آثار نفیس تاریخی و فرهنگی پی بردند که یک باستان‌شناس فرانسوی به نام "رومن گیرشمن" نسبت به بررسی و بازبینی برخی از نسخ کتب خطی و آثار مکتوب ایرانی اقدام کرد و نتایج خیره کننده‌ای حاصل شد.
این کارشناس نسخ خطی و میراث فرهنگی در ادامه صحبت‌های خود توضیح داد: بر اساس آمار موجود، بیشترین تعداد آثار و مکتوبات با ارزش و نفیس نسخ خطی در ایران مربوط به دوران صفویه و تیموریان است؛ بنابراین این موضوع بیانگر ارزش و جایگاه بسیار بالای تاریخی و فرهنگی غیرقابل انکار این آثار در تمدن ایرانی است.
وی با بیان اینکه "شاهنامه طهماسبی" و "شاهنامه بایسُنقُری" برخی از نمونه‌های بارز و مصادیق ارزشمند آثار این حوزه هستند که به گواهی تاریخ از سندیت بسیار بالایی نیز برخوردارند، عنوان کرد: جزئی‌ترین رفتار عموم مردم ایران در دوران وقت مربوطه و فرهنگ جاری در آن زمان در این آثار به صورت کاملاً ملموس و قابل درک به رشته تحریر درآمده است و نکته بسیار حائز اهمیت درباره این میراث تاریخی ایجاد ارتباط موضوعی بین آثار ملموس و غیرملموس تاریخی است که باعث افزایش ارزش و اعتبار یک اثر تاریخی می‌شود و این آثار به صورت کامل از این وجه ممتاز و برتری برخوردار هستند.
تقی‌زاده همچنین عنوان کرد: ارتباط بین آثار ملموس و ناملموس به این معناست که ضمن موجود بودن آثار مکتوب و مستند، مفاهیم و موضوعات نگاشته شده در اثر، قابل رویت و لمس شدن است و ما به صورت آشکار و واضح این مهم را در شاهنامه طهماسبی مشاهده می‌کنیم؛ به گونه‌ای که در این اثر در عین خطاطی خاص و سبک و سیاق آن دوران، تصاویر و حاشیه‌نگاری‌های هندسی نیز بر فهم بیش از پیش مکتوبات آن افزوده که همین ویژگی باعث شده است تا این اثر در تمام دنیا یگانه و منحصربه‌فرد باشد.
این کارشناس نسخ خطی و میراث فرهنگی در پایان ضمن تأکید بر ضرورت به کاربستن تمام توان و تلاش لازم برای حفظ و حراست از این قبیل آثار فرهنگی و تاریخی خاطرنشان کرد: یقیناً هرگونه تلاش و هزینه در این راستا ضمن تقویت هویت ملی و افزایش اعتبار و جایگاه تمدن تاریخی ایران از ورود کوچکترین خدشه‌ای به فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم جلوگیری خواهد کرد.
انتهای پیام/