شرح احادیث رجبیه| ۴ دستاورد معنوی ماه رجب

ماه رجب از یک سو غوطه خوردن در کلمه رحمت خداست و از دیگر سو تمرینی برای آراسته شدن به ویژگی رحمت است.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ ماه رجب از پر برکت‌ترین ایام سال است که خداوند آن را با معنویت و رحمت زینت بخشیده است. احادیثی که از  جانب معصومین علیهم‌السلام درباره این ماه شریف به یادگار مانده است، گویای منحصر به فرد بودن ماه رجب است؛ از جمله احادیثی که در این باره وجود دارد، حدیثی منتسب به رسول خدا صلی الله علیه و آله مبنی بر ندای فرشته‌ای آسمانی در هر شب ماه رجب است. سید بن طاووس در جلد دوم کتابش به نام «اقبال الاعمال» از آن حضرت درباره فضیلت ماه رجب نقل می‌کند: «خداوند در آسمان هفتم فرشته‌ای را قرار داده است که اسمش داعی است؛ وقتی ماه رجب وارد می‌شود، فرشته‌ای که در آسمان هفتم است هر شب از ماه رجب تا به صبح ندا می‌دهد: «خوشا به حال ذاکرین، خوشا به حال اطاعت‎کنندگان» [این ملک می‌گوید]: خدا دارد می‌گوید؟ من همنشین کسی هستم که با من بنشیند. من اطاعت می‌کنم از کسی که از من اطاعت کند. هر که از من طلب غفران کند، او را می‌آمرزم؛ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى نَصَبَ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَةِ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ الدَّاعِی فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ یُنَادِی ذَلِکَ الْمَلَکُ کُلَّ لَیْلَةٍ مِنْهُ إِلَى الصَّبَاحِ طُوبَى لِلذَّاکِرِینَ طُوبَى لِلطَّائِعِینَ وَ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى أَنَا جَلِیسُ مَنْ جَالَسَنِی وَ مُطِیعُ مَنْ أَطَاعَنِی وَ غَافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنِی

در فراز دوم این دعا می‌خوانیم: «الشَّهْرُ شَهْرِی وَ الْعَبْدُ عَبْدِی وَ الرَّحْمَةُ رَحْمَتِی فَمَنْ دَعَانِی فِی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیْتُهُ وَ مَنِ اسْتَهْدَانِی هَدَیْتُهُ وَ جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلًا بَیْنِی وَ بَیْنَ عِبَادِی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَیَّ؛ یعنی این ماه، ماه من است. بنده هم بنده من است. رحمت هم رحمت من است. هر که در این ماه من را بخواند، من جوابش را می‌دهم. هر که در این ماه از من درخواستی کند به آن عطا می‌کنم. هر که از من طلب هدایت کند، هدایتش می‌کنم. من این ماه را ریسمانی قرار دادم بین خودم و بنده خودم؛ پس اگر کسی به این حَبل و به این ریسمان اعتصام پیدا کند، به من متصل می‌شود.»

آنچه در این فراز از حدیث مشهود است، احاطه‌ی رحمت خدا بر ماه رجب است، آنجا که آن مَلَک از جانب خداوند صدا می‌زند «وَ الرَّحْمَةُ رَحْمَتِی»؛ یعنی رحمت،‌ رحمت من است؛ همان مفهومی که خداوند در قرآن آن را محیط بر تمام اشیای عالم معرفی کرده، می‌فرماید «وَ رَحْمَتی‏ وَسِعَتْ كُلَّ شَیْ‏ءٍ»؛ یعنی رحتم همه چیزها را در بر گرفته است. (انبیاء156) و اساس رفتار خداوند هم مبتنی بر دو صفت رحمانیت و رحیمیت است، همان صفاتی که در اولین آیه‌ی قرآن یعنی در بِسْمِ‏ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏ نهفته است؛ هر دو صفت رحمان و رحیم نیز از کلمه رحمت مشتق شده‌اند. در یک معنای کلی، رحمت یعنی عطای بدون استحقاق؛ یعنی فردی که با رحمت با دیگران برخورد می‌کند،‌ لطف او خارج از استحقاق افراد و یا بیشتر از استحقاق آنهاست. فردی که صفت رحمت در وجود او نشسته باشد، به راحتی عذر خطای اطرافیان را می‌پذیرد و از آنها می‌گذرد و بلکه با لطف و مرحمت با آنها برخورد می‌کند. فرد «رحیم» اهل رحم و مروت است و در هر جایگاه اجتماعی قرار گیرد، دست دیگران را می‌گیرد و آنها را سرکوب نمی‌کند. آراسته شدن به چنین خصلتی، جهادی چندین ساله را می‌طلبد. 

اما انسان در هر نقطه‌ای از رحمت هم برسد و هر بهره‌ای هم از این ویژگی ببرد، باز هم به پای رسول الله صلی الله علیه و آله به عنوان «تجلی رحمت خدا» نمی‌رسد، چرا که خداوند وقتی می‌خواهد آن وجود مقدس را معرفی کند، می‌فرماید «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمین‏»؛ یعنی ما تو را رحمتی برای تمام عوالم هستی قرار دادیم و آن رسول بزرگوار هرچه دارد، از منت بی‌نهایت خداست.

حال ماه رجب، از یک سو غوطه خوردن در کلمه رحمت خداست و از دیگر سو تمرینی برای آراسته شدن به ویژگی رحمت. طبق این حدیث، رحمت خداوند در ماه رجب به سه گونه و برای رسیدن به یک نتیجه بروز می‌کند:

1. فَمَنْ دَعَانِی فِی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ: یعنی هرکه مرا در این ماه بخواند، او را اجابت می‌کنم.
2. وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیْتُهُ: و هرکه از من درخواست کنم، او او عطا می‌کنم.
3. وَ مَنِ اسْتَهْدَانِی هَدَیْتُهُ: و هرکه از من هدایت بطلبد، او را هدایت می‌کنم.

در نهایت می‌فرماید  وَ جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلًا بَیْنِی وَ بَیْنَ عِبَادِی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَیَّ؛ یعنی این ماه را ریسمانی بین خود و بندگانم قرار دادم؛ پس هرکه به آن اعتصام یابد،‌ او را وصل به خود می‌کنم.

انتهای‌پیام/

واژه های کاربردی مرتبط
واژه های کاربردی مرتبط