یادداشت|ایستاده در آستانه ویرانی

خبرگزاری تسنیم،‌ رضا رسولی:

کتاب «ویرانی دروازه شرقی» اولین‌بار در سال1377 به همت مرکز فرهنگی سپاه پاسداران ترجمه و منتشر شد. این اثر پس از آن 10 بار دیگر هم تجدید چاپ شده است و چاپ یازدهم آن در سال 1401 با ترجمه عدنان قارونی از طرف مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شد.

«ویرانی دروازه شرقی»، به قلم سرلشکر عراقی وفیق‌السامرایی، یکی از مهمترین آثاری است که درباره تحولات خاورمیانه در دهه‌های 60 و 70 هجری شمسی نوشته شده است. این کتاب علاوه بر پرداختن به ماجراهای جنگ عراق علیه ایران و ماجرای حمله عراق به کویت به جنگ خلیج فارس و چگونگی مناسبات صدام با کشورهای منطقه و دولت‌های غربی نیز اشاره می‌کند.

ویژگی و اهمیت این کتاب صرفاً به دلیل اطلاعات مفصل و تحلیل‌های متنوع آن نیست؛ بلکه نویسنده آن فرد قابل اعتنایی به حساب می‌آید: سرلشگر وفیق السامرایی رئیس سازمان اطلاعات نظامی عراق که در زمان جنگ تحمیلی، ریاست بخش ایران در استخبارات عراق را بر عهده داشته است.

درباره این اثر، هفت نکته  دیگر قابل ذکر است:

این کتاب را یک ناشر نظامی منتشر کرده است و از این حیث یک اثر قابل توجه محسوب می‌شود که با اشراف نظامی، ترجمه، بازخوانی و منتشر شده است. در همین راستا سرلشگر غلامعلی رشید که از مقامات عالی‌رتبه نظامی کشورمان هستند و در زمان دفاع مقدس، دوشادوش رزمندگان و در خط مقدم، فراز و فرودهای جنگ را تجربه کرده است، بازبینی و یادآوری نکات مهم آن را برعهده داشته است. محمد درودیان پژوهشگر ارشد دفاع مقدس نیز علاوه بر تهیه و تنظیم پاورقی‌ها، نقد مفصلی بر این کتاب نوشته است که در پایان آن منتشر شده است. گذشته از این، مورخ معاصر خسرو معتضد نیز مقدمه مفصلی بر آن نوشته است.

این اثر خود شامل پنج کتاب است:

• کتاب اول جنگ‌های عراق با ایران
• کتاب دوم بعد از جنگ با ایران
• کتاب سوم اشغال کویت و جنگ عراق با متعهدین
• کتاب چهارم صدام و امنیت او در عراق
• کتاب پنجم حرکت‌های مردمی و مخالفان علیه صدا

این کتاب حقیقاً یک درس‌نامه آموزشی است که توسط فرماندهی کارکشته نوشته شده است. تحلیل‌های عمیق و تفسیرهای مفصل و دسته‌بندی آمار و اطلاعات و سیر منطقی روایت ماجراها، از جمله مزیت‌ها و فضیلت‌های محتوایی آن محسوب می‌شود.

ضمن اینکه به نظر می‌رسد تدوین این اثر توسط گروهی از مؤلفان به انجام رسیده و به نام یک شخص منتشر شده است. با وجود اینکه در کتاب چهارم این اثر، مفصلاً به صدام، سابقه خانوادگی او و سیر پیشرفت او در نظام سیاسی عراق و رفتارهای او با فرماندهان نظامی عراق پرداخته شده است، اما نویسنده مکرراً و در انواع بخش‌ها و فصل‌های کتاب به صدام و شخصیت او و  عملکردش پرداخته است.

گرچه نویسنده تلاش کرده به مناسبت‌های مختلف، شخصیت صدام را تحقیر کند، اما واقعیت این است که هوش سیاه صدام به همراه همکاری سیاستمداران تبهکار عراقی و حمایت‌های غربی ـ عربی، کشور عراق را در زمان حکمرانی صدام، به یک ماشین مخوف نظامی و یک قلعه آهنین با فرمانروایی گردن‌کش تبدیل کرده بود که شکست آن، بیشتر به یک اتفاق افسانه‌ای شبیه بود تا یک واقعیت !

در ویرانی دروازه شرقی، روایت‌های متعددی از حملات و عملیات‌های ویران‌کننده نیروهای سپاه پاسداران علیه کشور متجاوز می‌‌خوانیم. جالب ماجرا این جاست که آن روزها که ارتش مدرن و مجهز عراق تاب حملات سپاه پاسداران را نمی‌آورد، سپاه، سپاه امروز نبود؛ نه سازمان رزم امروز را داشت نه دانش تخصصی این روزها را و نه تجهیزات فوق پیشرفته امروز را. آن روزها، سپاه پاسداران را صرفا عده‌ای از مردم علاقه‌مند به حفظ دین و کشور و ناموس تشکیل داده بودند که با تجهیزات ابتدایی و اراده‌ای پولادین، پوزه دشمن متجاوز را به خاک مالیدند.

از جمله ویژگی‌های این اثر این است که ما در لابه لای سطور آن، نه این طرف یعنی در کنار خودمان، بلکه آن سوی جبهه ایستاده‌ایم و از چشم دشمن، خویشتن را نظاره می‌کنیم و به قلم یکی از ژنرال‌های کشور متجاوز، روایت تنهایی و مظلومیت مردم ایران و رزمندگان اسلام را می‌خوانیم.

واقعیت این است که آمریکایی‌ها عموماً پیشتاز دشمنی با مردم ایران و انقلاب اسلامی هستند. در صفحه 188 این کتاب می‌خوانیم:

 سرویس‌های اطلاعاتی امریکا CIA از اواخر مارس 1982 در زمینه کمک‌های اطلاعاتی از همه جلوتر بودند. این سرویس‌های اطلاعاتی مجموع اطلاعاتی را در اختیار ما گذاشتند که با وسیله فنی و انسان‌ها تهیه شده بود. من عکس‌هایی را که به وسیله ماهوراه‌های آمریکایی از اهداف نظامی یا بسیج نیروهای ایران تهیه شده بود، مشاهده کردم. ما به راحتی می‌توانستیم تصویر سربازانی را که در پادگان‌های آموزشی ایران در حال آموزش نظامی بودند مشاهده کنیم. حتی کسی که در مراسم رژه، دست و پایش را به صورت اشتباه حرکت می‌داد نیز در این تصاویر مشخص بود. هنگامی که کارخانه‌های سیمان را بررسی می‌کردیم، تعداد کیسه‌هایی را که در یک مرحله روی کامیون‌ها بار می‌شد، شمارش می‌کردیم.

 چاپ جدید این کتاب با 670 صفحه و با قیمتی مناسب در این وانفسای بازار کتاب، یعنی 128 هزار تومان به بازار نشر عرضه شده است.

مطالعه «ویرانی دروازه شرقی»، نه تنها برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات دفاع مقدس، مهم به شمار می آید، بلکه به نظر می‌رسد به عنوان یک دست‌مایه تاریخی، برای کنشگران فرهنگی و اجتماعی خصوصاً اساتید دانشگاه مناسب باشد.

انتهای پیام/