خبرگزاری تسنیم - دکتر وحیده علیمیرزائی پژوهشگر حوزۀ زن و خانواده
امروزه ظهور جامعۀ مصرفی بهواسطۀ فزونی کالاهای مادی به انتخابی شدن زندگی روزمره میانجامد و همین امر نشان دهندۀ اهمیت روز افزون سبک زندگی در جامعۀ معاصر است. سبک زندگی نتیجۀ همۀ گزینشها، ترجیحها و رفتارهایی است که فرد در ارتباط با کالاهای مادی و فرهنگ مصرفی انجام میدهد. در واقع جهتگیری جامعهشناسی معاصر بهسمت پذیرش اهمیت رو به ازدیاد حوزۀ مصرف و فعالیتهای سبک زندگی در شکل دادن به هویت شخصی و جمعی است.
زنان سازندۀ نیمی از جمعیت جامعه هستند. امروزه گسترش آموزش رسمی، تغییر ساختار خانواده، رسانههای جمعی و تغییرات متأثر از آنها زمینههایی برای تحرک اجتماعی آنان و حضور در عرصۀ فعالیتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فراهم آمده است و در سایۀ آن، زنان در فضاهای نسبتا متفاوتی قرار گرفتهاند که بیش از هر چیزی منابع در دسترس و نقشه ایشان را دستخوش دگرگونی کرده است. یکی از مهمترین این تغییرات دگرگونی در فرایند تولید و بازتولید هویت اجتماعی زنان است.
گسترش فزایندۀ صنعت، چشم اندازی تازه پیش روی مردم قرار داده و فرایند مدرنیته در حال نفوذ به بافت سنتی شهره است. گسترش و نفوذ مدرنیته در لایههای مختلف اجتماعی، سبکهای زندگی گوناگونی را به وجود آورده که موجب احساس تمایز در بخشی از زنان امروزی با نسلهای قبل شده است. این تمایز در سبک زندگی در نوع فعالیتهای زنان، علایق و نگرش آنها بهوضوح دیده میشود؛ اما با وجود ریشههای سنتی زنان، این پرسش به ذهن خطور میکند که کدامیک از سبکهای زندگی موجب تغییر در هویت اجتماعی زنان شده است؟
گیدنز از عمده نظریه پردازانی است که دربارۀ هویت مباحثی گستردهای دارد. او معتقد است هویت اجتماعی افراد بر اساس خودآگاهی و همچنین تحت تأثیر شرایط و موقعیتهای اجتماعی در زمان و مکان شکل میگیرد. وی معتقد است احساس هویت اجتماعی بهواسطۀ دیالکتیک میان فرد و جامعه شکل میگیرد. هویت معمولاً در نگرشها و احساسات افراد نمود مییابد و بستر شکلگیری آن زندگی جمعی است. در عصر جدید نهادهای امروزین نیز در شکلگیری هویت دخالت دارند. به نظر وی، هر چیزی در زندگی اجتماعی، از نظامهای جهانی گرفته تا آنچه وضعیت فکری فرد محسوب میشود در یک کردار و راهورسم اجتماعی بهوجود میآید. ازاین رو گیدنز معتقد است هویت اجتماعی هم مانند هویت شخصی در روند ساختیابی و با توجه به موقعیتها، شرایط و احوال و اوضاع اجتماعی، اقتصادی و نیز خودآگاهی شکل میگیرد.
چند دهه است که زنان و دختران در سراسر جهان با هویتهای سنتی خود به رویارویی برخاسته و برای بنیان نهادن راههای برابری جویانهتر و آزادانهتر مبارزه میکنند و میخواهند هویتی بیش از زندگی خانگی و خانوادگی داشته باشند. آنها با هر گامی که از سنت دور میشوند، در واقع به نوعی سیاست مشخص روی میآورند. باورهای دینی افراد میتواند با انتخاب شیوه و سبک زندگی آنها ارتباط داشته باشد. در جامعۀ ایران که یک جامعۀ اسلامی است، سبکدهی به زندگی افراد در موقعیت اجتماعی و شغلی تحت تأثیر باورهای دینی قرار دارد. در واقع سبک زندگی آنها با باورهایشان ارتباط دارد! شاید به همین علت است که میتوان از سبک زندگی مذهبی سخن گفت. مذهب همیشه نقش فرهنگی و اجتماعی مهمی در جامعۀ ایران ایفا کرده است. در واقع زنانی که سبک زندگی مذهبی را برگزیدهاند هویت اجتماعی تثبیتشده دارند. زنانی که سبک زندگی مذهبی دارند به هویت جنسی، ملی، قومی، گروهی و در کل به هویت اجتماعی دست یافتهاند.
انتهای پیام/