جشن بزرگ "هزار دف" در پالنگان/نغمه‌ای دلنشین و روح‌نواز

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کامیاران، در اعماق تاریخ ایران، نغمه‌ای دلنشین و روح‌نواز به گوش می‌رسد. نغمه‌ای که از دل تار و پود فرهنگ و تمدن ما برمی‌خیزد و با هر ضرباهنگ، داستانی از عشق، شور و حماسه را روایت می‌کند. این نغمه، نغمه دف است، سازی باستانی که با قدمتی دیرینه، در تار و پود فرهنگ و هویت ایرانیان تنیده شده است.

کردستان سرزمینی مملو از باورها و آیین‌های کهن و باستانی است که تجلی هر کدام از آنها را می‌توان به‌شکل مراسمی با آداب و رسومی خاص مشاهده کرد. هنر، به‌خصوص موسیقی، در میان ملت کرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. نقش موسیقی به‌نحوی است که در اکثر مراسم آیینی، عرفانی، مذهبی و غیره اعم از شادی یا عزاداری رد پایی از آن قابل مشاهده است. در میان سازهای کُردی، «دف» به‌دلیل اجرا در مکان‌های مقدس همچون خانقاه و مراسمات مولودی‌خوانی، که آدابی مخصوص به‌خود را دارند؛ از تقدسی خاص برخوردار است.

دف، نه فقط یک ساز، بلکه راوی قصه‌ها و حامل فرهنگ و آداب و رسوم ماست. از نغمه‌های عرفانی و عاشقانه تا حماسه‌های پهلوانی، دف در هر گوشه‌ای از تاریخ ایران حضوری پررنگ داشته است. در دستان نوازندگان چیره دست، این ساز ساده به نغمه‌ای بدل می‌شود که روح و جان را صیقل می‌دهد و شور و شعف را در دل و جان شنوندگان می‌آفریند.

شواهد و مدارک تاریخی نشان می‌دهند که این ساز قدمتی دیرینه در ایران دارد. برخی از مورخین معتقدند که دف از منطقه بین‌النهرین به ایران راه یافته است. در کتیبه‌ها و نقوش برجسته باستانی، تصاویری از نوازندگان دف دیده می‌شود که قدمت آنها به هزاره سوم قبل از میلاد می‌رسد.

عده‌ای دیگر بر این باورند که دف از هندوستان به ایران راه یافته است. این نظریه بر اساس شباهت‌های بین دف و سازهای کوبه‌ای هند مانند تمپو و دُهلک مطرح شده است. به طور قطع دف در دوران باستان در ایران رواج داشته و در موسیقی درباری و مراسم مذهبی مورد استفاده قرار گرفته است. در شاهنامه فردوسی نیز به دف اشاره و از آن به عنوان ساز جنگی یاد شده است.

در دوران اسلام، دف به دلیل ارتباط با صوفیان و دراویش، مورد استقبال قرار گرفت. صوفیان از دف در مراسم ذکر و سماع استفاده می‌کنند و از آن به عنوان ابزاری برای دف‌زنی و ارتباط با خداوند و رسیدن به عرفان بهره می‌برند.

امروزه دف یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین سازهای کوبه‌ای در ایران است. این ساز در سبک‌های مختلف موسیقی ایرانی از موسیقی دستگاهی تا موسیقی محلی و فولکلور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چندین سال است که جشن بزرگ "هزار دف" به‌عنوان یکی از آیین‌های فاخر موسیقی عرفانی کشور در روستای پالنگان کامیاران برگزار می‌شود؛ مسئولان میراث از سال گذشته در تریبون‌های مختلف اعلام کردند که برای ثبت جهانی روستای تاریخی پالنگان؛ این مراسم برای سومین سال باید برگزار شود.

در همین راستا؛ جشن بزرگ "هزار دف" امروز با حضور مسئولان و جمع کثیری از مردم، گردشگران و دف‌نوازان در روستای پالنگان برگزار شد. علی اکبر ورمقانی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کردستان در این مراسم ضمن خیرمقدم به مهمانان گفت: امیدواریم برگزاری این مراسم، زمینه‌ساز ثبت جهانی روستای تاریخی گردشگری پالنگان شود.

وی با اشاره به جایگاه والا و ارزشمند دف نزد مردمان کردستان، گفت: اگر دف پاره شود آن را شهید می‌نامند. دف حرمت زیادی دارد و در مراسمات مولودی‌خوانی نیز از آن استفاده می‌کنند.

معاون استاندار کردستان در حالی مدعی برنامه‌ریزی بلند مدت برای ادامه برگزاری این مراسم آئینی در سایر روستاهای استان بود که تنها این مراسم ضعف‌هایی زیادی دارد.

ورمقانی کردستان را ایرانی کوچک در زیر پرچم ایران اسلامی وصف کرد و افزود: امیدواریم کردستان و پالنگان، مانند نام ایران در جهان بدرخشد.

به گزارش تسنیم، جشنواره هزار دف، امروز علاوه بر مهمانانی از سراسر ایران، میزبان گردشگران خارجی هم بود. دف‌نوازی با هدف مشترک به‌منظور وحدت و به‌دور از چند رنگی، دف‌نوازان بدون حرکات نمایشی به‌منطور خودنمایی و جلب توجه، به اجرای ریتم‌های ساده و یک‌نواخت، ضربات هماهنگ می‌پردازند که هرگز در کلام نمی‌توان به‌توصیف شرایط موجود و طنین ایجاد شده پرداخت. 

انتها یپیام/482/