حجت الاسلام دکتر مهدی شجریان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، راهکارهای این عرصه را به دو بخش عملیاتی و ناظر به میدان و راهکارهای نظری و پژوهشی تقسیم و تصریح کرد: فصل آخر کتاب «مسأله عفاف» که به نگارش درآورده‌ام، به راهکارهای عملیاتی پرداخته و هشت راهبرد کلان برای چگونگی عفاف را ارائه داده است؛ اما نکته اینجاست که پیش از راهکارهای عملیاتی باید مسیرهای نظری و پژوهشی را طی کنیم که هنوز به کمال خود نرسیده است.

وی کتاب مسأله حجاب شهید مطهری را مانیفست همه کتاب‌های پیرامون حجاب در پیش و پس از انقلاب اسلامی برشمرد و گفت: آثار نگاشته شده پس از مسأله حجاب، فقط همین کتاب را بازنویسی کرده‌اند و کار جدیدی صورت نگرفته است از این رو تلاش بنده در کتاب خودم، پرکردن این خلأ و نوآوری بود.

حجت الاسلام شجریان علت عدم نوآوری نظری و نیز عدم موفقیت راهکارهای عملیاتی را وجود چالشی به نام یکسان‌انگاری دو مقوله حجاب و عفاف دانست و افزود: حتی شهید مطهری هم با این چالش مواجه بوده و مرزبندی روشنی بین عفاف و حجاب ایجاد نشده است؛ پژوهش‌های پس از ایشان هم به همین منوال پیش رفته است؛ حتی در کتاب 400 صفحه‌ای شامل مجموعه قوانین حوزه عفاف و حجاب نیز، حجاب و عفاف، عطف تفسیری به یکدیگر شده و مرزبندی ندارند در نتیجه جرم‌انگاری، جریمه‌ها، راهکارها و ... همه برای عفاف و حجاب یکسان در نظر گرفته شده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه در میدان عمل هم بسیاری از کسانی که عملیاتی کار می‌کنند به این تفکیک توجه ندارند، ابراز کرد: فقط تبصره 2 ماده یک قانون عفاف و حجاب در نیم‌ خط به تفاوت عفاف و حجاب اشاره دارد اما نکته دردمندانه‌تر این است که همین هم بعدا اضافه شده است نه از ابتدا و این یک فاجعه است.

وی، یکسان‌انگاری حجاب و عفاف را از چالش‌های جدی در حوزه اقناع مخاطب نسبت به حجاب معرفی و اظهار کرد: ما همه فواید عفاف را به پای حجاب نوشته و اساسا از محل نزاع خارج شده‌ایم؛ مردم از ما درباره چرایی حجاب می‌پرسند ولی ما برایشان از عفاف می‌گوییم که آن را قبول دارند و این دور باطل همچنان در حال تکرار و استمرار است.

حجت الاسلام شجریان با تأکید براینکه مطابق آموزه‌های دین و قرآن کریم، یکسان‌انگاری عفاف و حجاب، نادرست است و ابتدا باید مرزبندی را مشخص و سپس چاره‌اندیشی کرد، افزود: اکنون که دو قطبی با حجاب و بی‌حجاب تشدید شده، زمان مناسبی برای مرزبندی روشن میان این دو است.

پاشنه آشیل پژوهش‌های حوزه حجاب

این پژوهشگر حوزه عفاف و حجاب، تفاوت در مفهوم و دایره مکلفین را از جمله تمایزات میان عفاف و حجاب برشمرد و گفت: از لحاظ مفهومی، عفاف، یک ملکه درونی و مقوله‌ای کیفی و اخلاقی است اما حجاب، رفتاری بیرونی و تکلیف فقهی و انضباطی؛ یکی بایسته اخلاقی است و دیگری بایسته فقهی. از طرفی وسعت دایره مکلفین این دو نیز متفاوت است؛ دایره مکلفین عفاف، بسیار وسیع‌تر از مکلفین حجاب است؛ زیرا حجاب استثنا زیاد دارد.

وی عدم توجه به استثنائات حجاب مانند محارم، کنیزان، زنان از کارافتاده، زنان نامسلمان، پوشش مقابل بردگان، هنگام خواستگاری، زنان در مقابل مردان طفیلی بی‌نیاز از ازدواج) را پاشنه آشیل پژوهش‌های پیرامون حجاب دانست و خاطرنشان کرد: این استثناها ما را به تأمل و بازاندیشی در فسلفه حجاب وامی‌دارد.

حجت الاسلام شجریان با تأکید بر تبیین بعد تعبدی حجاب در کنار فلسفه آن گفت: عفاف، امری کیفی و حجاب، امری کمی است؛ بنابراین می‌توان گفت شارع مقدس، امر کیفی تفسیرپذیر(عفاف) را با یک امر کمی(حجاب) کنترل کرده است.

خبرنگار: زهرا شریعتی

انتهای پیام/