به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، برخی از اهل دیانت که در اندیشه دست‌یابی به حقایق و معارف الهی‌اند، با حقیرپنداری علم حصولی، دانش فلسفه و بحث‌های ذهنی و انتزاعی در خصوص حق تعالی، صفات و افعال او را نیز کوچک می‌شمارند و بر دریافت‌های شهودی و دست‌یابی به مراتب والای علم حضوری به حقایق تأکید می‌کنند، غافل از این که نیل به آن مراتب والا نیازمند سلوک مسیری طولانی است که بخش مهمی از آن را همین اشتغال به ادراکات ذهنی تشکیل می‌دهد.

امام خمینی(ره) عارف بزرگ معاصر در این خصوص دو سخن دارد که توجه به آنها برای طالبان حقیقت راه‌گشاست.

و الحاصل: اقلّ مراتب سعادت این است که انسان یک دوره فلسفه را بداند. مرحوم آخوند [ملاصدرا] رحمه الله بعد از تفصیل این مطالب مى‌فرماید: هر کسى معارفش اینها باشد، به فوز عظیم و سعادت کبرى رسیده است با اینکه اول گفته بود: این اقلّ مراتب است؛ ولى معلوم است که مناطى براى حرف ایشان نیست و اینکه سعادت عظمى و فوز عظیم مى‌گوید براى این است که انسان گاهى به این مطالب نمى‌رسد به خاطر جهلى است که به مطلب دارد و از این جهت که جهل دارد، نمى‌فهمد و قصور دارد که اینها را بفهمد و لذا چون نفهمیده، با آنهایى که فهمیده‌اند و گفته‌اند، خوب نیست و شاید هم گفته‌هاى اینها را مورد سخره قرار دهد؛ مثلاً من حیث لا یشعر قائلین به صرف الوجود را سبّ مى‌کند و مى‌گوید: آن صرف الوجودى که آنها گفته‌اند، چنین و چنان است و حال آنکه نمى‌فهمد کسانى که اینها را گفته‌اند قصدشان خداست، و بعضی‌ها هم از روى عناد و لجاجتى که دارند، اظهار عداوت مى‌نمایند و اینها کارشان سخت است، چون از روى عناد جدال مى‌کنند. (تقریرات فلسفه، ج3، ص471-472)

 بدان که چون مقام رضا از آثار و شئون معارف الهیه است چون سایر مقامات اهل خصوص، از این جهت، اشارۀ به بعض مبادى آن خالى از مناسبت نیست. پس گوئیم: چون مبدأ رضاء از حق تعالىٰ معرفت عبد است به جمیل بودن افعال حق تعالىٰ‌، از این جهت، ما مقام جمال حق را ذاتاً و صفتاً و فعلاً بیان کنیم، و مراتب معرفت عبد را در این مقام ذکر کنیم. بدان که اول مرتبه‌اى که از براى عبد حاصل شود علم به جمیل بودن حق است ذاتاً و صفتاً و فعلاً - به حسب برهان علمى حِکمى -. و این مقام گرچه مفتاح ابواب معارف است. به حسب نوع و متعارف - و اگر کسى به مقامات عالیه عرفان از غیر این طریق برسد، از نوادر است و میزان در نوعیت نیست -، ولى وقوف در این مرتبه از حجب بزرگ است بطورى که درباره آن گفته شده است: «الْعِلْمُ هُوَ الْحِجابُ الأکْبَر». (شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص170)

یادداشت از: حجت‌الاسلام مهدی عبداللهی، دانشیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

انتهای پیام/