به گزارش خبرگزاری تسنیم از ری، چشمه‌علی یکی از کهن‌ترین و ارزشمندترین آثار طبیعی و تاریخی شهرری است که قدمت آن به بیش از 8هزار سال می‌رسد. این چشمه نقش مهمی در تأمین آب منطقه و شکل‌گیری سکونت‌های اولیه در اطراف خود داشته و به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و میراثی تهران محسوب می‌شود. جریان طبیعی آب چشمه طی سال‌ها با حفر قنوات و رگاب‌ها هدایت می‌شد، اما فعالیت‌های عمرانی مدرن، به‌ویژه پروژه مترو، موجب تغییر مسیر و خشکی آن شده است، در حالی که احیای آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و همت مسئولان است.

چشمه‌علی از سال 1396 به‌دلیل حفاری تونل مترو خشک شد؛ هرچند در مقاطعی با پیگیری مسئولان میراث، جریان آب در آن بازگشت، اما در آبان 1401 دوباره و این‌بار به دلایل نامعلوم خشک شد. پس از چند ماه، آب به‌صورت موقت و بسیار کم بازگشت، اما حادثه اصلی در تیرماه 1402 رخ داد و چشمه برای همیشه خشک شد.

با رسانه‌ای شدن موضوع، مسئولان اجرایی جلساتی تشکیل دادند اما جزئیات این جلسات هیچگاه رسانه‌ای نشد. از 15 مرداد 1402، دادستان ری به موضوع ورود کرد و با تعیین ضرب‌العجل یک ماهه، شهرداری و شورای شهر را مکلف کرد علت خشک شدن چشمه را بررسی و اقدامات اصلاحی را انجام دهند.

کارشناسان با بررسی‌های فنی اعلام کرده‌اند که عملیات مترو، به‌ویژه تلاقی تونل خط 6 با لایه‌های زیرین و میله قنات تأمین‌کننده آب، عامل اصلی خشکی چشمه است.

علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات مسکن، نیز در این خصوص توضیح داد که اثر راستای شرقی-غربی تونل زیرسطحی مترو بر برش رگاب‌ها و قنوات شمال به جنوب تأثیرگذار بوده است. انسداد مسیر رگاب‌ها و احداث دیواره‌های بتنی، علاوه بر قطعی آب رگه‌ای، باعث فروریزش‌های سطحی و زیرسطحی شده است.

پدیده فروریزش‌های بالادست تپه چشمه‌علی و گودبرداری‌هایی که سازندگان مجبور به تخلیه آب با پمپ می‌شوند، نشان‌دهنده تغییر مسیر طبیعی آب است. کارشناسان تأکید دارند که اصلاح مسیر آب چشمه علی، علی‌رغم تغییرات ناشی از پروژه مترو، تنها نیازمند اراده و همت قوی مسئولان است.

با این حال، هر از چندگاهی مسئولانی با ژست مردمی و دلسوزی برای شهرری وعده بازگشت آب می‌دهند، اما هنوز خبری از تحقق آن نیست.

چشمه‌علی متولی مشخصی ندارد / وعده بازگشت آب بیشتر جنبه مردم‌پسند دارد

جعفر شربیانی، عضو هیئت‌رئیسه شورای اسلامی شهر تهران، درباره سرنوشت چشمه‌علی شهرری و وعده‌های تکراری درباره بازگشت آب این چشمه تاریخی، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، اظهار کرد: واقعیت این است که موضوع چشمه‌علی یک مسئله کاملاً فنی است، اما متأسفانه هر از گاهی صرفاً به‌عنوان یک موضوع مردم‌پسند مطرح می‌شود و بعد هم رها می‌شود.

وی افزود: من به‌عنوان عضو شورای شهر تا امروز ندیده‌ام متولی مشخصی برای این موضوع ورود کند و به‌صورت جدی پیگیری داشته باشد تا مشخص شود مسیر آب دقیقاً در کجا منحرف شده است. آنچه از بررسی‌ها برمی‌آید این است که به‌دلیل شرایط کاری پروژه مترو، مسیر آبی که پیش‌تر به چشمه‌علی می‌رسید منحرف شده و این مسئله از نظر اجرایی کاملاً قابل پیگیری است.

عضو شورای شهر تهران در ادامه گفت: متأسفانه در حال حاضر هیچ دستگاه یا نهادی را نمی‌بینیم که مسئولیت مستقیم پیگیری بازگشت آب به چشمه‌علی را برعهده گرفته باشد؛ فقط هر از چند گاهی، یکی از مسئولان یا نمایندگان برای جلب رضایت مردم اعلام می‌کند که «آب باید برگردد»، اما اقدام جدی و عملی در این زمینه صورت نگرفته است.

شربیانی تصریح کرد: درباره چشمه‌علی که میراثی با قدمت بیش از هشت هزار سال است، جلسات متعددی حتی با حضور نیروهای مسلح برای اسکن و بررسی دقیق وضعیت مسیر آب برگزار شد تا مشخص شود چه اتفاقی افتاده، اما این بررسی‌ها تاکنون به نتیجه مشخصی منجر نشده است.

عضو هیئت‌رئیسه شورای شهر تهران با اشاره به سابقه تاریخی این اثر خاطرنشان کرد: اینکه چه نهادی یا کدام بخش دقیقاً در بروز این مشکل مقصر است، مترو یا دستگاه دیگر، برای من به‌صورت قطعی مشخص نیست و طبیعتاً باید شهرداری و دستگاه‌های مربوطه پاسخگو باشند.

بر اساس این گزارش، چشمه‌علی، این میراث 8هزارساله شهرری، دو سال است خشک شده و هیچ نهادی مسئولیت احیای آن را برعهده نگرفته است؛ آیا مسئولان بالاخره می‌خواهند اقدامی عملی کنند یا قرار است این اثر تاریخی هم به فهرست میراث‌های فراموش‌شده کشور بپیوندد؟

انتهای پیام/