نقد جریان اعتزال‌نو در فلسفه دین

به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، دو دفتر از مجموعه‌ علمی و تحلیلی «جستارهای انتقادی در فلسفه دین» به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عرب‌صالحی، رئیس پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با عناوین «عقل و وحی» و «تاریخ‌مندی دین و هرمنوتیک» از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه منتشر شد.

این دو دفتر حاصل چند سال پژوهش مستمر در حوزه فلسفه دین اسلامی و تلاشی است برای نقد علمی جریان فکری موسوم به اعتزال‌نو که با قرائتی عقل‌گرایانه از دین، در پی بازتعریف نسبت عقل و وحی در عصر جدید است. نویسنده در این آثار با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به بررسی مبانی نظری و پیامدهای معرفت‌شناختی این جریان می‌پردازد.

در دفتر نخست، «عقل و وحی»، نسبت این دو منبع معرفتی در سنت دینی و فلسفه اسلامی از منظر تاریخی و تحلیلی واکاوی می‌شود. عرب‌صالحی در این بخش تلاش کرده است نشان دهد که چگونه تلقی‌های ناصحیح از عقلانیت مدرن می‌تواند به تضعیف جایگاه وحی و الهیات منجر شود و در برابر آن، تصویری هماهنگ و عقلانی از رابطه عقل و وحی در چارچوب تفکر اسلامی ارائه می‌کند.

دفتر دوم با عنوان «تاریخمندی دین و هرمنوتیک»، به بررسی ادعای تاریخ‌مندی آموزه‌های دینی و قرائت‌های هرمنوتیکی از دین می‌پردازد. نویسنده در این اثر، ضمن نقد مبانی فلسفی و معرفتی هرمنوتیک فلسفی و الهیاتی، به تبیین دیدگاه اسلام درباره ثبات و جاودانگی آموزه‌های وحیانی پرداخته و از ظرفیت درونی سنت اسلامی برای فهم پویا و زمان‌مند دین دفاع می‌کند.

انتشار این دو اثر، بخشی از برنامه گسترده پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در راستای تقویت گفتمان فلسفه دین اسلامی و نقد فلسفه دین مدرن است؛ گفتمانی که تلاش دارد با تکیه بر مبانی عقلی و وحیانی، در برابر رویکردهای سکولار و نسبی‌گرایانه غربی، نظریه‌ای مستقل و بومی از فلسفه دین ارائه دهد.

این مجموعه هم‌اکنون از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان حوزه فلسفه دین، الهیات اسلامی و مطالعات تطبیقی قرار دارد.

انتهای پیام/