10 آبان  در سالروز درگذشت سید غلامرضا تهامی نویسنده، فیلسوف، مترجم و ویراستار برجسته ایرانی، یاد و نام این پژوهشگر ماندگار اهل بیرجند بار دیگر مورد توجه محافل علمی و فرهنگی قرار گرفت. چهره‌ای که اثرگذاری او در تاریخ‌نگاری اسلام بی‌بدیل است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، سید غلامرضا تهامی، فرزند مرحوم آیت‌الله تهامی در سال 1310 در بیرجند متولد شد و پس از طی تحصیلات ابتدایی در زادگاهش، در سال 1331 وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و تحصیلاتش را تا مقطع دکتری ادامه داد.  تهامی از اوایل دهه 1330 وارد حوزه مطبوعات شد و با مجله «ایران ما» همکاری کرد. اما نقطه عطف فعالیت‌های او، در دهه 40 رقم خورد زمانی که ویراستاری بیش از 20 عنوان کتاب در «بنگاه ترجمه و نشر کتاب»‌ – از جمله برخی ترجمه‌های بدیع‌الزمان فروزان‌فر – به او سپرده شد. این دوره، آغاز چهره‌شدن او در عرصه تخصصی ویراستاری و دقت علمی بود. پس از سال‌ها فعالیت رسمی او در سال 1365 دوباره به ترجمه، تحقیق و ویراستاری بازگشت و حاصل این بازگشت علمی، بیش از 100 عنوان کتاب ویراسته است که حدود 30 عنوان آن متعلق به «مرکز نشر میراث مکتوب» است. به تعبیر کارشناسان نشر، تهامی از نخستین ویراستارانی بود که ویراستاری را از یک کار صرفاً ادبی، به یک فعالیت علمی و روشمند تبدیل کرد. 

فرهنگ اعلام تاریخ اسلام؛ اثر ماندگار و نقطه اوج زندگی علمی 

تهامی در سال 1385 کتاب عظیم و کم‌نظیر «فرهنگ اعلام تاریخ اسلام» را منتشر کرد. دایره‌المعارفی دو جلدی با 28 هزار مدخل و بیش از شش هزار صفحه. این اثر به‌عنوان نخستین کتاب مرجع جامع در حوزه اعلام مرتبط با تاریخ اسلام به زبان فارسی، در سال 1386 عنوان «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» را کسب کرد و به اثری مرجع در حوزه تاریخ‌پژوهی و مطالعات اسلامی تبدیل شد. او درباره ماهیت این اثر گفته بود: اعلام به معنای اسامی خاص در تاریخ است؛ نام اشخاص، اماکن و اقوام. این کتاب تلاش می‌کند حافظه تاریخی اسلام را در قالبی منظم و علمی ثبت کند.

چرا دکتر تهامی مهم است؟  

او ویراستاری را به یک دانش تخصصی بدل کرد نه صرفاً اصلاح متن انجام شد.
تولید مرجع تاریخی به زبان فارسی: «فرهنگ اعلام تاریخ اسلام» دسترسی پژوهشگران ایرانی به منابع دقیق اسلامی را آسان کرد.
یوند دانشگاه و نشر حرفه‌ای: تهامی نمونه‌ای از نخبگانی بود که دانشگاه را به فضای تولید اندیشه و فرهنگ اسلامی متصل کرد.
چهره‌ای بی‌حاشیه اما تأثیرگذار: برخلاف بسیاری از متفکران، او کمتر در رسانه‌ها دیده شد؛ اما آثارش همچنان منبع استناد محققان است. 

دکتر سید غلامرضا تهامی در دهم آبان‌ماه 1393 بر اثر سکته قلبی در سن 83 سالگی درگذشت؛ اما آثار، روش علمی و نگاه دقیق او به تاریخ و فرهنگ، جایگاهش را در حافظه فرهنگی کشور تثبیت کرده است. 

انتهای پیام/257