پایان تاریخ از نگاه قرآن؛ وقت حکومت صالحان

به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، نشست علمی «واپسین روزهای تاریخ در قرآن» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مهدیان‌فر، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، در قم برگزار شد. وی در این نشست با بررسی دیدگاه‌های غربی درباره پایان تاریخ، از جمله نظریات هانتینگتون، تافلر و مک‌لوهان، به تبیین نگاه قرآن به آینده تاریخ و نقش موعود باوری در شکل‌دهی تمدن جهانی اسلام پرداخت.

مهدیان‌فر در آغاز سخنان خود با اشاره به نظریه «برخورد تمدن‌ها» ی ساموئل هانتینگتون گفت: او مدعی بود که در پایان جهان، درگیری نهایی میان تمدن‌ها به‌ویژه تمدن غرب و اسلام در خاورمیانه رخ خواهد داد و عملاً تلاش کرد تا نبرد تمدنی را به محور سیاست جهانی بدل کند. وی افزود: تأسیس رژیم صهیونیستی در قلب جهان اسلام نیز در همین چارچوب معنا می‌یابد تا تمام درگیری‌ها به این منطقه کشیده شود.

او با اشاره به نظریه موج سوم تافلر و مفهوم «دهکده جهانی» مک‌لوهان، این نظریات را ابزار تئوریک برای تثبیت سلطه تمدن غرب دانست و اظهار کرد: تمدن غرب با بهره‌گیری از تکنولوژی، رسانه و قدرت اقتصادی، در پی تحمیل لیبرال‌دموکراسی به جهان است؛ اما این تلاش در حقیقت تلاشی برای تأخیر در افول تمدن غرب به‌شمار می‌آید.

وی با تأکید بر تمایز میان دو مفهوم «جهانی‌شدن» و «جهانی‌سازی»، گفت: جهانی‌شدن روندی طبیعی و تاریخی است، اما جهانی‌سازی، پروژه‌ای مهندسی‌شده برای تحمیل فرهنگ و ارزش‌های لیبرالی غرب بر دیگر ملت‌هاست. در مقابل، اسلام ذاتاً دینی جهانی است که جهانی‌بودنش ریشه در فطرت، عقلانیت و وحی دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در ادامه، پایان تاریخ از منظر قرآن را امیدبخش و روشن توصیف کرد و افزود: بر اساس وعده الهی، سرانجام تاریخ با غلبه حق بر باطل، نور بر ظلمت و وراثت صالحان بر زمین رقم خواهد خورد. وی تصریح‌کرد: این امر نه‌تنها وعده‌ای الهی بلکه ضرورتی عقلی و تاریخی است؛ چراکه تاریخ انسان، به‌سمت عدالت، توحید و آرامش نهایی در حرکت است.

مهدیان‌فر در بخش دیگری از سخنان خود، به شواهد تجربی این دیدگاه اشاره کرد و گفت: ناکارآمدی لیبرال‌دموکراسی، موج بیداری جهانی علیه نظام سلطه، و خیزش جهانی در حمایت از فلسطین، نشانه‌های آغاز افول تمدن غرب و طلوع گفتمان الهی‌اند. وی افزود: تجربه حکومت صالحان در تاریخ ادیان، از جمله در بنی‌اسرائیل، الگوی تحقق وعده الهی را نشان‌می‌دهد که در آخرالزمان نیز با حکومت مهدوی به اوج خواهد رسید.

او تأکید کرد: پایان تاریخ به‌معنای فروپاشی نظام‌های مادی و آغاز دوره شکوفایی معنوی و عدل جهانی است؛ دوره‌ای که همه ساختارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بر محور توحید و عدالت مطلق استوار خواهند شد.

در ادامه نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین کریمی‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، به‌نقد دیدگاه مهدیان‌فر پرداخت و با تفکیک مفهومی میان «پایان تاریخ» و «واپسین روزهای تاریخ» گفت: این دو تعبیر مترادف نیستند؛ واپسین روزها به مرحله پیش از پایان اشاره دارد، در حالی‌که پایان تاریخ به اتمام فرایند زمانی و تحقق وعده‌های نهایی الهی دلالت دارد. وی افزود: از منظر قرآنی، عصر ظهور، پایان تاریخ نیست بلکه آغاز مرحله‌ای نوین از تاریخ بشریت است؛ دوره‌ای که در آن حکومت الهی بر جهان استقرار می‌یابد و قدرت‌های استکباری از میان می‌روند.

کریمی‌نیا تصریح‌کرد: بهتر است از «آغاز تاریخ از منظر قرآن» سخن گفته شود، زیرا ظهور موعود (عج)، سرآغاز تمدنی جدید و حیات دوباره بشریت در پرتو توحید است، نه پایان مسیر تاریخی انسان.

انتهای پیام/