به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین مقدس، عضو هیئت علمی دانشکده علوم قرآنی ملایر، با استناد به تفسیر «تسنیم» آیت‌الله جوادی‌آملی، در تبیین آیات 11 تا 13 سوره مبارکه «فتح» به واکاوی نگاه قرآن به توجیه‌گری، نفاق و ضعف ایمان در میان بادیه‌نشینان متخلّف از صلح حدیبیه پرداخت.

آیت‌الله جوادی‌آملی در این بخش از تفسیر خود، با اشاره به ماجرای بادیه‌نشینان‌ی که از همراهی پیامبر اکرم(ص) در حدیبیه سر باز زدند، رفتار آنان را نمونه‌ای از ضعف باور توحیدی و نفاق پنهان معرفی می‌کند. این گروه، پس از بازگشت پیامبر(ص) از حدیبیه، بهانه آوردند که اشتغال به اموال و خانواده مانع حضورشان در این سفر بوده است، در حالی که قرآن آشکارا می‌فرماید آنان در عذرخواهی و استغفار خود نیز دروغ گفتند و زبانشان برخلاف دلشان بود.

در نگاه آیت‌الله جوادی‌آملی، علت اصلی تخلف این افراد نه اشتغال دنیوی، بلکه بی‌اعتمادی به وعده الهی و ضعف در اندیشه توحیدی است. آنان خدا را نه خالق و مدبّر واقعی، بلکه نیرویی دور از صحنه زندگی می‌پنداشتند؛ از همین‌رو قرآن به پیامبر(ص) فرمان داد تا به آنان یادآور شود که هیچ‌کس مالک سود و زیان دیگری نیست و همه‌چیز در قلمرو اراده خداست.

به تصریح مفسر تفسیر تسنیم، این آیات نشانه‌ای روشن از رابطه ایمان و عمل اجتماعی است. سرپیچی بادیه‌نشینان از فرمان پیامبر(ص) فقط نافرمانی سیاسی نبود، بلکه بازتاب کفر پنهان آنان نسبت به قدرت و وعده الهی بود؛ از این رو خداوند فرجام آنان را آتشی سوزان معرفی می‌کند.

آیت‌الله جوادی‌آملی با اشاره به تعبیر «ظَنَنتُم ظَنَّ السَّوءِ» می‌گوید بدگمانی متخلفان به خدا و پیامبر(ص) ریشه در بی‌باوری به نصرت الهی داشت. این بدگمانی، آنان را از دایره مؤمنان بیرون برد و به جمع «قوم بو را» یعنی مردمان بی‌ثمر و تباه وارد کرد.

وی در جمع‌بندی تفسیری خود، با الهام از همین آیات، جوامع علمی را به سه دسته تقسیم می‌کند: گروهی که صرفاً دانش‌دوست‌اند؛ گروهی که علم دارند اما قائم به عدل و عقل نیستند؛ و گروهی اندک که علم را در خدمت قسط و اصلاح جامعه به کار می‌گیرند. آیت‌الله جوادی‌آملی امام‌خمینی(ره) را نمونه‌ای از گروه سوم می‌داند که با قیام عقل‌مدار و عدالت‌محور خویش جامعه را متحول ساخت.

در پایان، مفسر تفسیر تسنیم تأکید می‌کند که جامعه‌ای زمانی از رکود و نابسامانی نجات می‌یابد که علم، عقل و عدالت در آن هم‌زمان به پا خیزند؛ همان‌گونه که در حکومت مهدوی، امام‌زمان(عج) با یاران قسط‌خواه و عقل‌مدار خود، قیام به قسط و عدل را در جهان محقق خواهد ساخت.

انتهای پیام /