به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، در نظام آموزشی هر کشور، معلم نه فقط محور انتقال دانش، که ستون اعتماد و توازن اجتماعی است. اما در سال‌های اخیر، در میان انبوه مشکلات معیشتی و کمبود امکانات، درد دیگری بر دوش جامعه فرهنگیان سنگینی می‌کند؛ بی‌عدالتی در نظام جابه‌جایی و انتقال معلمان. هر سال هم‌زمان با آغاز فصل انتقال فرهنگیان، سامانه‌ای که قرار بود نماد عدالت و شفافیت در توزیع نیروی انسانی باشد، به صحنه‌ای از حاشیه‌ها، گلایه‌ها و اتهامات تازه تبدیل می‌شود.

در ظاهر، هدف از راه‌اندازی سامانه انتقال، تسهیل شرایط زندگی معلمان و توازن در توزیع نیرو در مناطق مختلف کشور بود؛ اما در عمل، بسیاری از فرهنگیان از تبعیض، سفارش، و تصمیم‌گیری‌های پشت‌پرده سخن می‌گویند. این شکایت‌ها محدود به یک دولت یا مدیر خاص نیست، بلکه به گفته فرهنگیان، ریشه‌ای مزمن و ساختاری در بدنه آموزش‌وپرورش پیدا کرده است.

در استان زنجان نیز، آنچه به ظاهر "مدیریت عادلانه منابع انسانی" خوانده می‌شود، در عمل برای بسیاری از معلمان به کابوسی از بی‌پاسخ‌گویی، سردرگمی و احساس تبعیض تبدیل شده است. روایت معلمان از مناطق محروم ماهنشان و انگوران، بخشی از این واقعیت تلخ را آشکار می‌کند؛ جایی که معلمان باسابقه و پرامتیاز سال‌ها در سخت‌ترین شرایط جغرافیایی و زیستی خدمت کرده‌اند، اما همچنان پشت دیوارهای نامرئی اداری گرفتار مانده‌اند، در حالی که دیگران با اتکا به «روابط خاص» و «نفوذ اداری»، مسیر خود را تنها در چند ماه طی می‌کنند.

علی، معلمی از بخش انگوران، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، از سال‌هایی می‌گوید که با عشق تدریس در مناطق محروم را برگزید، اما امروز از دیدن بی‌عدالتی‌ها دلسرد شده است. او با امتیاز بالا و عنوان معلم برتر منطقه، همچنان از انتقالش جلوگیری می‌شود، در حالی که برخی همکاران تازه‌وارد به سرعت از مناطق سخت به شهرهای نزدیک‌تر منتقل می‌شوند. «هر سال فصل انتقال برای ما شبیه فصل تلخی است که دوباره بی‌عدالتی تکرار می‌شود»، این جمله علی خلاصه‌ای است از حس جمعی بسیاری از معلمان مناطق محروم کشور.

اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. برخی معلمان می‌گویند برای انتقال افراد خاص، روش‌های غیررسمی و میان‌برهای اداری به‌کار گرفته می‌شود؛ از جمله انتقال موقت به بخش اداری مناطق محروم و سپس انتقال سریع از اداره‌ای به اداره دیگر تا فرد به مقصد دلخواه خود برسد. چنین تخلفاتی، اگرچه در ظاهر قانونی جلوه می‌کند، اما عملاً روح عدالت را در سیستم اداری آموزش‌وپرورش می‌میراند.

کارشناسان حوزه آموزش نیز معتقدند که ریشه اصلی این نابسامانی در نبود پایگاه داده شفاف، ضعف نظارت بر تصمیم‌گیری‌ها و شخصی‌سازی فرآیندها نهفته است. سامانه‌ای که باید معیار عدالت باشد، امروز برای بسیاری از فرهنگیان یادآور روابط و رانت شده است. آنان می‌گویند: تا زمانی که معیارهای انتقال و دلایل رد یا پذیرش درخواست‌ها به صورت عمومی منتشر نشود، هر اصلاحی سطحی و موقتی خواهد بود.

واقعیت این است که در میان همه شعارهای عدالت‌محور، اعتماد فرهنگیان به سازوکار اداری آموزش‌وپرورش در حال فرسایش است. این بی‌اعتمادی نه‌تنها روحیه معلمان را تضعیف می‌کند، بلکه اثر مستقیمی بر کیفیت آموزش نسل آینده می‌گذارد. وقتی معلمی احساس کند تلاش و امتیازش نادیده گرفته می‌شود و جای او را روابط پر می‌کند، دیگر شور خدمت در دلش نمی‌جوشد.

هر سال هم‌زمان با آغاز فصل جابه‌جایی فرهنگیان، سامانه انتقال معلمان به یکی از پرحاشیه‌ترین بخش‌های آموزش‌وپرورش تبدیل می‌شود. در حالی که هدف از ایجاد این سامانه، عدالت در توزیع نیروی انسانی و تسهیل شرایط زندگی معلمان اعلام شده، در عمل بسیاری از فرهنگیان از فساد اداری، تبعیض و نبود شفافیت در این فرآیند گلایه دارند. اداره‌کل آموزش و پرورش استان زنجان هم از قائده مستثنی نیست و همواره این اعتراضات در این اداره‌کل وجود داشته و مربوط به یک دولت و یا یک جناح خاصی سیاسی هم نیست.

طی گفت‌وگوهای میدانی خبرنگار تسنیم با گروهی از معلمان منطقه ماهنشان و انگوران، موارد متعددی از انتقال‌های خارج از ضابطه و نفوذ سفارش‌ها گزارش شده است.

پرونده پیش‌رو، تلاشی است برای واکاوی یکی از دردناک‌ترین مصادیق نابرابری در نظام آموزشی؛ روایتی از عدالتِ گمشده، از صدای معلمانی که در سکوت مناطق محروم مانده‌اند تا سیستم اداری صدای‌شان را نشنود.

علی یکی از معلمان بخش انگوران به خبرنگار تسنیم می‌گوید: در حال حاضر نزدیک به چند سال است که در بخش انگوران که یکی از مناطق محروم شهرستان ماهنشان محسوب می‌شود در حوزه ابتدایی مشغول تدریس هستم و با اینکه امتیاز بنده بالا است ولی مسئولان آموزش و پرورش زنجان از انتقال بنده جلوگیری می‌کنند.

وی گفت: ولی متأسفانه برخی‌ها به واسطه ارتباطات خود، یک سال و حتی کمتر در این منطقه حضور می‌یابند و بلافاصله به مناطق دسترس‌تر از جمله شهر زرین‌آباد که فاصله زمانی 30 دقیقه‌ای را شهر زنجان دارد، منتقل می‌شوند.

این معلم حوزه ابتدایی بخش انگوران در ادامه می‌گوید: تخلف دیگری که در انتقال معلمان وجود دارد این است که وقتی می‌خواهند کسی را به زودی به جای بهتری منتقل کنند، آن فرد را در وهله نخست به بخش اداری انگوران منتقل می‌کنند و بعد از بازه زمانی چند ماهه، آن فرد را از روش انتقال اداره به اداره، به بخش اداری یک شهرستان قابل دسترس منتقل می‌کنند تا به این شیوه آن فرد را از بخش انگوران خارج کنند. این در حالی است که اگر اداره مقصد نیاز به نیرو دارد باید از منطقه خودش تأمین نیرو کند نه اینکه درخواست تأمین نیرو از بخش اداری بخش انگوران دهد.

وی با انتقاد از عملکرد اداره کل آموزش و پرورش استان گفت: با اینکه امسال رتبه برتر منطقه را داشتم باید منتقل می‌شدم ولی با این حال از انتقال بنده جلوگیری کردند. از سوی دیگر وقتی برای انتخاب روستا در بخش انگوران مراجعه کردم طبیعتاً چون رتبه نخست بودم باید اولویت انتخاب دسترس‌ترین روستای این بخش با بنده باشد ولی چند روستای نزدیک را که انتخاب کردم به بنده گفتند که این روستا توسط فرد دیگری انتخاب شده است. چند بار از آن‌ها سوال کردم که بنده نفر اول لیست هستم چه کسی امتیازش از من بیشترش است که این گزینه‌ها را انتخاب کرده ولی سوال‌هایم بی پاسخ ماند.

کارشناسان معتقدند ریشه این مسئله در ترکیب نامتوازن نیروهای انسانی، نبود پایگاه داده شفاف، و ضعف نظارت بر تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای است.

یکی از کارشناسان حوزه آموزش و پرورش به خبرنگار تسنیم می‌گوید: متأسفانه این ضعف انتقالی وجود دارد و آمدن یک سامانه انتقالی هم نتوانست مانع عدم شفافیت در انتقالی‌ها شود و همچنان اعتراضات زیادی در این زمینه وجود دارد.

وی گفت: تا زمانی که معیارهای انتقال به‌شکل عمومی منتشر نشود و دلایل رد یا پذیرش درخواست‌ها برای هر فرد قابل مشاهده نباشد، هر اصلاحی ناقص خواهد بود. با این حال، تجربه سال‌های گذشته نشان داده که نبود شفافیت ساختاری زمینه‌ساز شکل‌گیری بی‌اعتمادی در میان فرهنگیان شده است.

در شرایطی که معلمان خود را «قلب تپنده نظام آموزشی» می‌دانند، ادامه این وضعیت می‌تواند انگیزه و کارآمدی آنان را به‌شدت کاهش دهد. اکنون انتظار جامعه فرهنگیان از آموزش‌وپرورش، پاسخ‌گویی صادقانه، انتشار عمومی داده‌های انتقال و نظارت مستقل بر فرایندهاست؛ اقداماتی که می‌تواند گام نخست در بازسازی اعتماد ازدست‌رفته باشد؛ اعتراضات به نحوه جابه‌جایی افراد از نقاط محروم و دور افتاده به شهرها و روستاهای نزدیک زیاد است و در این گزارش به یکی از این موارد اشاره کردیم.

انتهای پیام/