به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، در عصر حاضر که سبک زندگی و عوامل محیطی تأثیر فزاینده‌ای بر سلامت جامعه دارند، تعداد مرگ‌های ناگهانی و غیرمنتظره به شکل چشمگیری افزایش یافته است و این امر کار کارشناسان تشریح پزشکی قانونی را به سمت فرآیندهایی دقیق‌تر و زمان‌برتر سوق داده است.

واحد تشریح پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد، به عنوان مرجع نهایی در تشخیص علت و نحوه فوت، با چالش‌های علمی، قانونی و اجتماعی متعددی روبرو است و بررسی جزئیات این فرآیند، نه تنها ابعاد علمی آن را روشن می‌سازد، بلکه نیازهای خانواده‌ها و مسئولیت‌های سنگین این نهاد را نیز نمایان می‌سازد.

در این باره گفت‌وگویی با مریم خشنود، رئیس واحد تشریح پزشکی قانونی کهگیلویه و بویراحمد داشته‌ایم که متن آن به ان شرح است:

تسنیم: موارد ارجاعی به واحد تشریح شامل چه موضوعاتی است؟

بر اساس دستورالعمل سازمان پزشکی قانونی کشور در مواجهه با موارد 19گانه علت یا نحوه فوت، می‌بایست برای تعیین علت مرگ و صدور جواز دفن به ادارات پزشکی قانونی در سراسر استان مراجعه شود که البته این اقدام مستلزم دستور قاضی پرونده است و معمولاً از طریق نیروی انتظامی انجام می‌شود و این موارد به طور کلی شامل تمامی مرگ‌های غیرطبیعی اعم از جنایی یا غیرجنایی است. همچنین کلیه مرگ‌های غیرمنتظره و مشکوک، مرگ‌های حین یا بعد از اقدامات تشخیصی و درمانی، مرگ حین درگیری و نزاع و غیره را شامل می‌شود.

مرگ‌های غیرطبیعی به مواردی اطلاق می‌شود که عوامل خارجی فیزیکی و شیمیایی و غیره موجبات مرگ را فراهم آورده باشد از جمله سوانح رانندگی، غرق شدگی، مسمومیت، گاز گرفتگی، سقوط از ارتفاع، برق گرفتگی، سوختگی و ... .

تسنیم: فرآیند بررسی این اجساد از زمان ارجاع تا صدور نتیجه به چه صورت است؟

ارجاع اجساد بر اساس علت و نحوه فوت با هماهنگی و دستور مقام قضایی و از طریق ضابطین قضایی شامل کلانتری‌ها و پاسگاه‌ها آغاز می‌شود. در موارد مرگ‌های جنایی، تیمی متشکل از بازپرس کشیک، پزشکی قانونی، اداره آگاهی و نیروی انتظامی تحت عنوان تیم بررسی صحنه جرم پیش از هر اقدامی، به بررسی صحنه وقوع جرم مثل نحوه وقوع قتل، چگونگی استقرار جسد و سایر ابزار و وسایل اطراف جسد می‌پردازند.

پس از انتقال جسد، در واحد تشریح ابتدا یک معاینه ظاهری دقیق انجام می‌شود. اصل بر انجام کالبدگشایی کامل است، مگر اینکه شدت صدمات مثلاً در یک سانحه رانندگی به قدری واضح باشد که علت فوت در معاینه اولیه مشخص شود و هیچ ابهامی وجود نداشته باشد. در غیر این صورت، کالبدگشایی و نمونه‌برداری برای آزمایش‌های سم‌شناسی و آسیب‌شناسی انجام می‌گیرد.

اگر علت فوت پس از معاینه و کالبدگشایی مشخص شود، بلافاصله جواز دفن صادر و نتیجه اعلام می‌شود و اگر نتیجه مبهم باشد، با انجام نمونه‌برداری و انجام آزمایشات سم‌شناسی و بررسی بافت‌های بدن از نظر انواع بیماری‌ها در آزمایشات آسیب‌شناسی و در صورت ضرورت بررسی پرونده کیفری نسبت به تعیین علت فوت اقدام می‌شود.

تسنیم: معمولاً چه مدت زمانی بین تحویل جسد تا صدور نتیجه نهایی طول می‌کشد؟

پس از برداشت نمونه برای آزمایش سم‌شناسی و آسیب‌شناسی، این فرآیند به دلیل دقت علمی مورد نیاز، ممکن است از یک تا سه ماه به طول بینجامد، چرا که گاهی نمونه‌ها برای تکرار آزمایش به آزمایشگاه‌های مرجع در اصفهان ارسال می‌شوند.

تسنیم: اگر خانواده‌ها به نتیجه اعلام‌شده اعتراض داشته باشند، چه سازوکاری وجود دارد؟

حق اعتراض خانواده‌ها کاملاً محترم است. در این صورت با ارائه نامه از سوی قاضی، پرونده ابتدا در کمیته داخلی متشکل از سه پزشک متخصص بازبینی می‌شود. اگر اعتراض برطرف نشد، پرونده به کمیسیون ارجاع داده می‌شود تا به صورت جامع‌تر بررسی شود.

تسنیم: نبش قبر چه زمانی انجام می‌شود؟

نبش قبر در موارد بسیار خاص و با دستور مستقیم قاضی و با رعایت تمام جوانب شرعی و قانونی انجام می‌گیرد. خوشبختانه به دلیل دقت در معاینات اولیه، مواجهه با چنین مواردی در استان ما بسیار محدود و انگشت‌شمار بوده و عمدتاً مربوط به اجسادی است که بدون هماهنگی با سیستم قضایی و پزشکی قانونی به خاک سپرده شده‌اند. این کار با حضور قاضی، نماینده پزشکی قانونی و اولیای دم برای شفافیت کامل انجام می‌شود.

تسنیم: میانگین تعداد اجساد ارجاعی به این واحد در ماه چقدر است؟

روزانه به طور میانگین 2 تا 3 و در ماه حدود 80 پیکر به پزشکی قانونی استان ارجاع می‌شود.

تسنیم: بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی این واحد چیست؟

متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد افزایش مرگ‌های ناگهانی هستیم که این موضوع در موارد زیادی به سبک زندگی جدید شامل کاهش تحرک و رژیم غذایی برمی‌گردد، از آنجایی که وقوع مرگ در این پرونده‌ها اغلب غیرمنتظره است تعیین علت فوت ناگهانی که نوعاً فوت طبیعی محسوب می‌شوند و افتراق آن در وقوع مرگ‌های غیرطبیعی اعم از خودکشی، دیگرکشی و یا حادثه یکی از چالش های مهم پیش روی کارشناسان پزشکی قانونی است.

تسنیم: استانداردها و تجهیزات مورد استفاده در کالبدگشایی چگونه است؟

مهمترین استاندارد در انجام کارشناسی سالن تشریح حضور پزشک قانونی مجرب و دانشمند و نیز تکنسین‌های آموزش دیده و کاربلد می‌باشد. البته ابزارهای کار تشریح به همراه زیرساخت های بهداشتی شامل تخت تشریح، تهویه مناسب، ابزارهای تشریح، سیستم تصویربرداری و لابراتوار پیشرفته و سایر موارد حائز اهمیت را شامل می‌شود.

تسنیم: ترکیب تیم پزشکی این واحد از چه تخصص‌هایی تشکیل شده است؟

پزشکان قانونی که به طور تخصصی دوره‌های متعدد سالن تشریح و تعیین علت فوت و حضور در صحنه جرم را به تناوب گذرانده‌اند و سایر عوامل شامل تکنسین، تشریح، گروه‌های تصویربرداری و نیز کارشناسان واحد آزمایشگاه که ارتباط تنگاتنگی با این مجموعه دارند.

تسنیم: چه توصیه‌ای برای خانواده‌هایی دارید که ممکن است با این فرآیند طولانی مواجه شوند؟

باید تأکید کنم که فرآیند تعیین علت فوت یک روند کاملاً علمی است که برای دقت و صحت، نیاز به آرامش، زمان و دقت کافی دارد. ما به خوبی شرایط روحی و روانی خانواده‌های داغدار را درک می‌کنیم و تمام سعی خود را برای تسریع در امور می‌کنیم، اما تعجیل بیش از حد در برگزاری مراسم تدفین، گاهی می‌تواند به از دست رفتن شواهد مهم و کاهش کیفیت بررسی بینجامد. بنابراین همراهی و صبر خانواده‌ها برای به نتیجه رسیدن درست یک پرونده، امری بسیار حیاتی است.

واحد تشریح پزشکی قانونی نه‌تنها به دنبال کشف علت انواع مرگ‌های طبیعی و غیرطبیعی است، بلکه نقشی کلیدی در احقاق حقوق خانواده‌ها در رسیدگی به پرونده‌های قضایی دارد.

انتهای پیام/