احسان شعبانی عضو سابق هیئت‌ مدیره راه‌آهن در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با اشاره به سخنان دکتر پزشکیان رئیس‌جمهور در دیدار اخیر با مدال‌آوران المپیادهای جهانی مبنی بر مقاومت نظام اداری در برابر تغییر و اصلاح و لزوم تقویت انگیزه اصلاح و پیشرفت، اظهار کرد: بهتر است در فضایی کارشناسانه و تخصصی و فارغ از هیاهوهای سیاسی به بررسی نقاط قوت و ضعف پرداخته شود تا بتوانیم به حل مشکلات و ارتقای وضعیت امیدوار باشیم.

وی ادامه داد: به‌عنوان نمونه افزایش حدود 10 درصدی تعداد و شدت سوانح ریلی در سال 1404 نسبت به سال گذشته که در آمارهای داخلی راه‌آهن نیز اعلام می‌شود بر عموم کارشناسان و کارکنان حوزه ریلی آشکار است. اما اینکه بخشی از سوانح (ذکر شده با عنوان «فنی») را که مثلاً یک مورد نسبت به سال گذشته کمتر شده، مبنا قرار دهند و اعلام کنند سوانح کاهشی بوده قابل تأمل است.

وی افزود: در همین سوانح به اصطلاح راه‌آهنی شدت و خسارت سوانح بالاتر رفته است که می‌تواند نگرانی‌ها را بیشتر کند. سوانح باری شدید هفته‌های اخیر از جمله در مسیر چادرملو و سانحه در مسیر گل‌گهر یا سوانح مسافری در کرمان و مشهد که خسارت مستقیم برخی از آنها بالغ بر صدها میلیارد تومان برآورد می‌شود، نمونه‌ای از این اتفاقات است.

رئیس سابق کمیته حسابرسی داخلی راه‌آهن در خصوص تعداد لکوموتیوهای آماده به کار کشور گفت: فرآیند تأمین قطعات، تعمیرات و بازسازی لکوموتیوها زمان‌بر است و بسته به علت توقف ممکن است نیاز به چند ماه زمان داشته باشد. پس از تزریق بخشی از منابع تهاتر نفت ریلی در اسفند 1402 و اردیبهشت‌ماه 1403، سفارش‌گذاری قطعات انجام گرفت که نتیجه آن از شهریورماه ظاهر شد.

شعبانی یادآور شد: متوسط تعداد لکوموتیوهای فعال در شهریورماه  سال گذشته  509 دستگاه بوده است. لذا اینکه در خبرهای فعلی عموماً با مردادماه 1403 مقایسه می‌شود، نوعی بازی با آمار است و روند ارتقای تعداد به‌خاطر تزریق منابع تهاتر نفت ریلی، از پیش از حضور مدیرعامل جدید آغاز شد و به‌عنوان نمونه ظرف سه ماه به حدود 540 دستگاه رسید.

وی ادامه داد: هرچه به‌منظور توجیه یا پوشش کاهش شدید بهره‌وری لکوموتیو رشد تعداد لکوموتیوهای فعال در حال حاضر بیشتر اعلام شود با توجه به آمارهای موجود حمل ریلی، بیانگر ضعف عملکرد شدیدتری در زمینه بهره‌وری خواهد بود؛ چرا که شاخص حمل صرفاً حدود 5 درصد افزایش یافته و همچنین با افزایش حدود 20 درصدی تعداد لکوموتیوهای باری فعال، میزان رشد تن–کیلومتر حمل بار صرفاً حدود 6 درصد اعلام شده که به نوعی می‌توان آن را کاهش  بهره‌وری لکوموتیو تعبیر کرد.

شعبانی در خصوص وضعیت ترانزیت ریلی بیان کرد: از سال گذشته تا اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری رشد در ترانزیت ریلی مشاهده می‌شد اما پس از آن این روند متوقف شد.به‌نحوی‌که در 8 ماهه سال 1404  تناژ ترانزیت ریلی نسبت به سال گذشته با کاهش 2 درصدی در تناژ و کاهش 6 درصدی در تن–کیلومتر روبرو شده است و در صورت عدم اصلاح رویه فعلی، به‌تدریج ممکن است این وضعیت تشدید شود.

وی اضافه کرد:  رشد 9 درصدی تن–کیلومتر حمل بار صادراتی ریلی نتوانسته کاهش 6 درصدی ترانزیت و کاهش 48 درصدی واردات را جبران کند و مجموع تن–کیلومتر بار بین‌الملل ریلی 8 ماهه سال 1404 نیز نسبت به سال گذشته 6 درصد کاهش داشته است. ترانزیت ریلی از مبدأ روسیه نیز که از سال 1400 آغاز شده بود نسبت به سال‌های قبل کاهش داشته و دستاوردسازی از ورود یا عبور یک قطار، آن هم پس از گذشت این مدت، قدری اغراق‌آمیز و نادقیق به نظر می‌رسد.

عضو سابق هیأت‌مدیره راه‌آهن در خصوص وضعیت تولید داخلی ناوگان ریلی نیز گفت: تولید و بازسازی ناوگان ریلی نسبت به سال‌های 1400 تا 1402 کمتر از نصف شده و از تولید سالانه بیش از 1000 دستگاه به کمتر از 600 دستگاه رسیده‌ایم و در ماه‌های اخیر، وضعیت برای تولیدکنندگان دشوارتر شده است. استمرار این کاهش چشمگیر در تولید واگن، ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری به نیروی انسانی فعال و زیرساخت‌های صنایع ریلی کشور وارد کند و این حوزه را در سال‌های آینده با چالش‌های جدی مواجه سازد.

انتهای پیام/