فقه آستان‌های مقدس؛ کتابی تازه برای فهم مناسبات اجتماعی حرم‌ها

به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، کتاب تازه‌ای در حوزه فقه اجتماعی و حکومتی منتشر شد که می‌تواند یکی از خلأهای مهم در پژوهش‌های مرتبط با آستان‌های مقدس را پر کند. اثر جدید حجت‌الاسلام و المسلمین سیف‌الله صرامی با عنوان «موضوع‌شناسی، مسئله‌شناسی، کلیات و قواعد فقهی آستان‌های مقدس» در 354 صفحه منتشر شده و از سوی پژوهشکده فقه و حقوق، در موقعیتی عرضه شده است که ضرورت سامان‌دهی فقهی فعالیت‌ها و مناسبات پیرامون حرم‌های مطهر بیش از هر زمان احساس می‌شود.

این کتاب با رویکردی نو به آستان‌های مقدس، آنها را صرفاً مکان‌هایی عبادی نمی‌بیند، بلکه گره‌گاه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حکومتی می‌داند؛ نقاطی که حجم بالای حضور مردم، فعالیت‌های متنوع و روابط پیچیده بین زائران، متولیان، دولت‌ها و نهادهای حاکمیتی، پرسش‌های متعدد فقهی و حقوقی را پدید می‌آورد.

آن‌گونه که در معرفی پشت جلد آمده، آستان‌هایی همچون حرم امام حسین و امام‌رضا علیهما‌السلام، به‌واسطه گستره عظیم فعالیت‌ها و مداخلات اجتماعی، نیازمند یک چارچوب فقهی دقیق و منسجم هستند؛ چارچوبی که بتواند وظایف، صلاحیت‌ها، اختیارات، مناسبات با دولت‌ها، حقوق و تکالیف زائران، حدود دخالت حاکمیت و نیز تصرفات مالی و اقتصادی را تنظیم کند.

اهمیت این اثر از آن جهت است که فقه آستان‌ها، برخلاف فقه فردی یا عبادیِ سنتی، با نهادهای بزرگ، اموال عمومی، مناسبات حکومتی و مدیریت جمعیت‌های میلیونی گره خورده و به‌طور طبیعی باید در بستر فقه اجتماعی و حکومتی مطالعه شود. کتاب صرامی دقیقاً همین خلأ را هدف گرفته است: ترکیب موضوع‌شناسی میدانی با قواعد فقهی برای ارائه مدلی که بتواند حرم‌ها را نه‌تنها از منظر تقدّس، بلکه از منظر حاکمیت‌پذیری و مدیریت اجتماعی نیز تحلیل کند.

گفتنی است، این کتاب به‌عنوان یک اثر مبنایی، می‌تواند پایه‌ای برای تدوین آیین‌نامه‌ها، مقررات و سیاست‌های رسمی در مدیریت آستان‌های مقدس باشد؛ به‌ویژه در دورانی که نقش حرم‌ها در اقتصاد زیارت، فرهنگ عمومی و حتی دیپلماسی معنوی جهان اسلام روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شود.

انتهای پیام/