به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، استان سیستان و بلوچستان این روزها با بحران کمبود خون مواجه است؛ ذخایر بانک خون در بسیاری از مرکزها به‌حدی کاهش یافته است که مسئولان بارها از مردم خواسته‌اند با حضور در مراکز اهدای خون و پاسخ به فراخوان‌ها، مانع از قطع فرآیند درمانی بیماران نیازمند به خون شوند، این وضعیت در حالی است که نیاز منطقه به خون به‌صورت روزمره و ثابت بالاست و کمبود هر واحد خون می‌تواند زندگی یک بیمار را به خطر اندازد.

بخش اعظم فشار بر سیستم انتقال خون استان را بیماران تالاسمی تشکیل می‌دهند؛ آماری که مسئولان استانی اشاره کرده‌اند حاکی از آن است که بیش از سه هزار و 600 بیمار تالاسمی در استان ثبت شده‌اند و این بیماران به‌طور مستمر به دریافت مکرر واحدهای خون و فرآورده‌های خونی نیازمندند؛ به‌عبارتی هر واحد خون اهدایی می‌تواند جان شمار زیادی از این کودکان و نوجوانان را نجات دهد.

بیماران تالاسمی و آمار بالای تصادفات جاده‌ای عوامل اصلی نیاز به خون

کنار بیماران تالاسمی، آمار بالای تصادفات جاده‌ای در محورهای مواصلاتی استان و جنوب شرق کشور فشار دیگری بر تقاضای خون وارد می‌کند؛ هر تصادف شدید می‌تواند به چندین واحد خون و فرآورده‌های خونی نیاز داشته باشد و وقوع چند سانحه پیاپی ظرف یک روز، ذخایر خونی یک مرکز را به‌سرعت کاهش می‌دهد، این واقعیت ارتباط مستقیم دارندگان خودرو، مسافران و خانواده‌ها را با ضرورت اهدای خون عمومی و مستمر نشان می‌دهد.

آمارهای اعلام‌شده از سوی مدیران انتقال خون استان نشان می‌دهد میانگین مراجعه روزانه اهداکنندگان در استان عددی در حدود 250 نفر است، در حالی که مصرف ماهانه خون برای مصارف مختلف در استان از جمله درمان تالاسمی، جراحی‌ها و سوانح رقمی چندهزارواحدی گزارش شده است؛ بر اساس برخی گزارش‌ها مصرف ماهانه بیش از 11 هزار واحد و سهم تالاسمی حدود 6 هزار واحد قید شده که نشان‌دهنده شکاف میان عرضه و تقاضاست.

دلایل این کمبود متعدد است؛ فرهنگ داوطلبی و اهدای خون در برخی مناطق ضعیف است، پراکندگی جمعیت و دورافتادگی روستاها باعث می‌شود دسترسی به پایگاه‌های ثابت انتقال خون سخت باشد و در برخی فصل‌ها مثلاً ایام طوفان یا تعطیلات مراجعه‌کنندگان کاهش می‌یابند، به‌علاوه، نیازهای ویژه مانند تدارک پلاکت و فرآورده‌های خاص، لجستیک نگهداری در شرایط گرمسیری و کمبود پرسنل در برخی شهرستان‌ها کار را دشوارتر می‌کند.

پیامد کمبود خون فراتر از آمار است؛ عمل بیمارانی که زمان‌بندی جراحی برایشان تعیین شده است، به تعویق می‌افتد، مادرانی که در زایمان دچار خونریزی می‌شوند در معرض خطر قرار می‌گیرند و بیماران تالاسمی که به تزریقات منظم وابسته‌اند، هر روزه با ریسک عوارض فزاینده روبه‌رو می‌شوند، کاهش ذخایر همچنین توان نظام درمانی برای پاسخ به بحران‌های ناگهانی را تضعیف می‌کند.

مسئولان استانی و سازمان انتقال خون بارها از سران طوایف، علما و شخصیت‌های محلی خواسته‌اند در فراخوان‌های مردمی پیش‌قدم شوند و مردم را تشویق به اهدای خون کنند؛ در برخی موارد نیز طرح‌هایی برای برپایی پایگاه‌های سیار و حضور تیم‌های انتقال خون در مساجد، حسینیه‌ها و میادین عمومی اجرا شده است تا دسترسی روستاییان راحت‌تر شود، این نقش‌آفرینی اجتماعی می‌تواند در کوتاه‌مدت کمبودها را جبران کند.

ذخایر خون برخی استان‌ها به مرز هشدار رسید

بابک یکتاپرست، سرپرست معاونت اجتماعی سازمان انتقال خون ایران اعلام کرده است: در زمان حاضر میانگین ذخایر خونی در سطح کشور حدود پنج روز است که این عدد در تهران به حدود چهار روز، در استان سیستان و بلوچستان به حدود دو روز و در استان مازندران نیز به سطحی نگران‌کننده رسیده است. از مردم به‌ویژه در استان تهران، سیستان و بلوچستان و مازندران درخواست داریم در این روزها همکاری بیشتری با پایگاه‌های انتقال خون داشته باشند تا بتوانیم نیاز بیماران را به‌طور کامل تأمین کنیم.

راهکارهای عملی و کوتاه‌مدت برای کاهش بحران موجود مشخص است؛ افزایش تعداد پایگاه‌های سیار، برگزاری جلسات اطلاع‌رسانی محلی با محوریت رهبران اجتماعی، تسهیل ساعات پذیرش (شبانه‌روزی یا عصرها)، ایجاد تشویق‌های غیرمالی برای اهداکنندگان مکرر (مانند کارت افتخار یا خدمات بهداشتی رایگان) و سامان‌دهی برنامه‌های اهدای گروهی از سوی ادارات و صنایع محلی. تجربه‌های مثبت نشان داده است که کمپین‌های هدف‌دار در ایام مشخص می‌توانند تا چند هزار واحد خون جذب کنند.

در بلندمدت استان نیازمند برنامه‌ریزی ساختاری است؛ ایجاد شبکه منسجم مراکز سیار در شهرستان‌ها و محورهای پرتردد، بهبود سردخانه‌ها و لجستیک توزیع فرآورده‌های خونی، آموزش پایدار برای جذب و حفظ اهداکنندگان مستمر، و ارتقای فرهنگ سلامت مبتنی بر مسئولیت اجتماعی. افزون بر این، ثبت و نگهداری بانک اطلاعات اهداکنندگان پایدار (از جمله توان تأمین گروه‌های نادر خونی) باید در اولویت باشد تا در مواقع بحرانی سریعاً فراخوان شود.

اهدای خون عمل ساده اما اثرگذار است؛ هر فرد سالم 18 تا 60 سال (با معیارهای سازمان انتقال خون) می‌تواند با یک اقدام کوتاه، زندگی چند نفر را نجات دهد. مسئولان بهداشتی از رسانه‌ها، سمن‌ها، نهادهای محلی و هیئات مذهبی خواسته‌اند کانال‌های اطلاع‌رسانی را فعال کنند و مردم را برای مشارکت مداوم فرا بخوانند؛ امروز هر واحد خون اهدایی در سیستان و بلوچستان می‌تواند چراغ امیدی تازه برای کودکی مبتلا به تالاسمی، مادری در حال زایمان یا مجروحی از یک حادثه جاده‌ای باشد.

وضعیت ذخایر خونی سیستان و بلوچستان در مرز بحران

مدیرکل انتقال خون استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زاهدان اظهار داشت: اخیراً ذخیره خونی استان با توجه به کاهش اهدای خون به‌دلیل بروز بالای بیماری‌های تنفسی کاهش محسوسی یافته و این وضعیت نیازمند توجه فوری مردم برای مشارکت در اهدای خون است.

ابوالحسن صفدری افزود: بیش از سه هزار و 600 بیمار تالاسمی در سطح استان وجود دارد که 70 درصد مصرف خون استان را به خود اختصاص می‌دهند. 30 درصد باقی‌مانده نیز مربوط به تصادفی‌ها، مادران باردار و سایر بیماران نیازمند به فرآورده‌های خونی است.

وی خاطرنشان کرد: 50 درصد نیاز خونی سیستان و بلوچستان از داخل استان و 50 درصد دیگر از طریق شبکه ملی خون‌رسانی تأمین می‌شود، این وابستگی نشان‌دهنده ضرورت افزایش مشارکت مردم نیکوکار در اهدای خون است.

مدیرکل انتقال خون استان سیستان و بلوچستان در پایان از مردم استان دعوت کرد با مراجعه به مراکز انتقال خون، در نجات جان بیماران به‌ویژه بیماران تالاسمی استان سهیم باشند.

با توجه به کاهش محسوس ذخایر خونی در پی افت اهدای خون و هم‌زمانی آن با شیوع بیماری‌های تنفسی در استان، سیستان و بلوچستان بیش از هر زمان دیگری با بحران تأمین خون روبه‌روست. وابستگی 50درصدی استان به شبکه ملی خون‌رسانی و مصرف بالای خون در مراکز درمانی، نشان می‌دهد که ظرفیت اهدای داوطلبانه در سطح استان هنوز با نیاز واقعی فاصله چشمگیری دارد و ادامه این روند می‌تواند سلامت بیماران را در معرض خطر جدی قرار دهد.

وجود بیش از سه هزار و 600 بیمار تالاسمی که به‌تنهایی 70 درصد خون مصرفی استان را به خود اختصاص می‌دهند، کنار آمار بالای مصدومان تصادفات جاده‌ای، مادران باردار و بیماران نیازمند به فرآورده‌های خونی، بار مضاعفی بر سیستم درمانی وارد کرده است. این حجم عظیم تقاضا، در شرایطی که مراجعه‌کنندگان به مراکز اهدای خون کاهش یافته‌اند، فشار بی‌سابقه‌ای بر ذخایر استان ایجاد و امکان مدیریت بحران‌های ناگهانی را محدود می‌کند،

در چنین وضعیتی، تقویت فرهنگ نیکوکاری و افزایش مشارکت مردمی، مهم‌ترین و فوری‌ترین راهکار برای عبور از بحران کنونی به‌شمار می‌رود. دعوت مدیرکل انتقال خون استان از مردم برای حضور در مراکز اهدای خون، علاوه بر بیان یک ضرورت عملی، یادآور این حقیقت است که هر واحد خون اهدایی می‌تواند نقشی حیاتی در ادامه زندگی بیماران تالاسمی و سایر نیازمندان ایفا کند. امروز، استمرار اهدای خون نه‌تنها یک وظیفه انسانی، بلکه ضرورتی حیاتی برای تضمین سلامت جامعه سیستان و بلوچستان است.

انتهای پیام/+