به گزارش گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام محمدعلی لیالی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، در نشست جریان‌شناسی دهه شصت، به تبیین و تحلیل تحولات گسترده دهه 60 شمسی در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فکری کشور پرداخت و این دهه را از نظر حجم و اهمیت تحولات، دوره‌ای کم‌نظیر یا بی‌نظیر در تاریخ معاصر ایران دانست.

وی با اشاره به مطالعات انجام‌شده خود در این راستا افزود: در بررسی‌های به عمل آمده بیش از 300 پدیده و تحول سیاسی در دهه 60 شناسایی شد که هر یک به‌تنهایی برای نابودی و براندازی نظام نوپای انقلاب اسلامی کافی بود.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی حجم و گستردگی این تحولات را نشانه‌ای از پیچیدگی تحلیل این دوره برشمرد و ابراز کرد: مدل‌های متعارف تحلیل سیاسی ایران اسلامی پاسخ‌‌گوی تبیین تحولات و رخدادهای دهه 60 نیست؛ زیرا این تحولات در شرایط شکل‌گیری و تثبیت نظامی تازه‌تأسیس رخ داد؛ نظامی که هنوز ساختار و مبانی نظری خود را تثبیت نکرده بود.

وی با اشاره به شکل‌گیری نظریه ولایت فقیه و تلاش برای تحقق عملی آن در انقلاب اسلامی بیان داشت: انقلاب اسلامی در آغاز شکل‌گیری خود، با چالش نظام‌سازی و نهادسازی مواجه بود؛ از تدوین قانون اساسی و تعیین مدل حکمرانی تا بحث تفکیک قوا، همه در فضایی شکل گرفت که کشورما ساختارهای لازم را نداشت.

حجت الاسلام لیالی افزود: پیچیدگی‌های تئوریک مدل «امام و امت» در آن دوران، مفهوم جدیدی بود که سابقه‌ای عملی پیش از انقلاب نداشت.

ریزش‌ها و چالش‌های سیاسی دهه 60

این عضو هیأت علمی در ادامه به پدیده انقلاب و گروه های ضدانقلاب اشاره کرد و اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برخی از جریان‌هایی که همراه انقلاب بودند، به‌تدریج دچار ریزش شدند که نخستین گسست در دولت موقت و اندیشه‌های لیبرالی ملی‌گرا بروز یافت.

وی افزود: پس از آن، گروه‌های ضدانقلاب از جمله سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با ترورهای گسترده تلاش کردند نظام را سرنگون کنند؛ از فاجعه هفتم تیر تا هشتم شهریور، ترورهای پی‌درپی چهره‌های ارشد نظام، کشور را در معرض خطر سقوط قرار داد.

حجت الاسلام لیالی ابراز کرد: پس از ناکامی ضدانقلاب در فاز سیاسی و امنیتی، جنگ تحمیلی به عنوان پدیده‌ای سرنوشت‌ساز بر علیه نظام مردمی ایران اسلامی آغاز شد و نظام نوپایی که هنوز ساختارهای خود را کامل نکرده بود، وارد جنگی شد که بیش از 35 کشور به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در آن دخالت داشتند. مدیریت این جنگ و پذیرش قطعنامه، تحولی سنگین و پیچیده در تاریخ انقلاب است.

از چپ‌گرایی تا لیبرالیسم اقتصادی

پژوهشگر انقلاب اسلامی، یکی از تحولات مهم پس از تثبیت نظام را ظهور دو گرایش چپ و راست در درون نیروهای انقلابی عنوان کرد و افزود: جریان چپ اسلامی که در دهه 60 به دولت‌گرایی و اقتصاد کوپنی گرایش داشت، بعدها در دهه‌های 70 و 80 به سمت لیبرالیسم اقتصادی حرکت کرد.

وی عنوان کرد: این تغییر جهت‌ها نشان‌دهنده تحول جامعه از گرایش به عدالت و محرومیت‌زدایی در دهه 60 به رویکردهای اشرافی و توسعه‌محور در دهه‌های بعدی است.

از عدالت‌خواهی تا آزادی‌خواهی

حجت الاسلام لیالی تغییر نگرش فرهنگی و اجتماعی جامعه در دهه شصت را نیز قابل توجه دانست و خاطرنشان کرد: دهه 60 دهه جهاد، ایثار و شهادت بود؛ اما در دهه‌های بعدی این روحیه به آرمان آزادی‌خواهی از نوع لیبرالی و فردگرایانه تبدیل شد؛ تحولی که زمینه بسیاری از نابهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی امروز را رقم زده است.

انحلال حزب جمهوری اسلامی و پیامدهای آن

وی در ادامه به انحلال حزب جمهوری اسلامی پرداخت و بیان داشت: حزب جمهوری اسلامی با حضور شخصیت‌هایی چون شهید بهشتی، شهید باهنر، مقام معظم رهبری و برخی دیگر از افراد سرشناس، عملاً ارکان نظام را در اختیار داشت؛ اما در سال 1364 منحل شد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی علت انحلال این حزب را انشعابات داخلی و اختلاف دیدگاه‌ها دانست و افزود: پس از آن، از دل جامعه روحانیت مبارز، جریان جدیدی به نام مجمع روحانیون مبارز شکل گرفت که بعدها نقش مهمی در شکل‌گیری دولت اصلاحات داشت.

پایان دهه 60 و آزمون‌های بزرگ انقلاب

حجت الاسلام لیالی ابراز کرد: دهه 60 با دو واقعه بزرگ به پایان رسید؛ یکی پذیرش قطعنامه و دیگری ماجرای قائم‌مقامی رهبری که هر دو واقعه، از سخت‌ترین تصمیمات امام خمینی(ره) و نظام بودند که روند تثبیت ساختار سیاسی جمهوری اسلامی را رقم زدند.

وی با اشاره به ارتحال امام خمینی(ره) در دهه شصت و انتخاب رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان امام امت، افزود: در پی ارتحال حضرت امام، انتقال رهبری به امام بعدی و حفظ پیوند امام و امت، بزرگ‌ترین چالش و در عین حال موفقیت نظام بود که توانست چرخه مدیریت انقلاب را تا به امروز ادامه دهد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی تأکید کرد: هر کدام از تحولات دهه 60 نیازمند بررسی علمی مستقل و تألیف کتاب‌های تخصصی است تا ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن به‌درستی درک و مستند شود.

خبرگزاری رسا

انتهای پیام/