به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، حامیان حکومت ابومحمد جولانی (احمد الشرع) در سوریه، یک سالگی سقوط دولت بشار اسد و به قدرت رسیدن گروه‌های تروریستی در این کشور را در حالی جشن می‌گیرند که سوریه در سایه تحولات سریع منطقه و سیاستی که رژیم جدید حاکم بر دمشق اتخاذ کرده، شرایط بسیار پیچیده‌ای را از سر می‌گذراند.

بن بست سیاسی سوریه در سایه حکومت جولانی

در سطح سیاسی، صحنه سوریه بسیار پیچیده بوده و روند گذار سیاسی با سرعت کندی پیش می‌رود و به دلیل عدم وجود مسیرهای روشن برای دستیابی به این گذار، امروز سوری‌ها شاهد یک رکود سیاسی بزرگ هستند. علاوه بر آن، قدرت در دست یک گروه خاص از نزدیکان ابومحمد جولانی، سرکرده هیئت تحریرالشام است که خودش را به عنوان رئیس دولت انتقالی سوریه معرفی می‌کند.

همین انحصار قدرت پشت نقاب دموکراسی، موجب شده تا سوری‌ها در اجرای الزامات گذر از مرحله انتقالی مانند تشکیل کمیته گفتگوی ملی و تدوین اعلامیه قانون اساسی، ناکام بمانند. علاوه بر آن، حکومت جولانی محدودیت‌های زیادی علیه بخش‌های خاصی از جامعه سوریه یعنی اقلیت‌ها مانند علویان و دروزی‌ها اعمال کرده که امکان مشارکت گسترده عمومی در شکل دهی به چشم انداز سیاسی داخل سوریه را نمی‌دهد.

نگاه کلی به روند سیاسی سوریه طی یک سال گذشته نشان می‌دهد که رژیم جولانی به جای رسیدگی به وضعیت داخلی این کشور، بیشتر در پی جلب توجه و رضایت غرب و آمریکا و نیز تعدادی از کشورهای عربی برای ماندن در قدرت بوده است.

اما گذشته از بن‌بست سیاسی سوریه بعد از سقوط دولت بشار اسد، آن دسته از سوری‌هایی که امید زیادی به حکومت جولانی بسته بودند و به قدرت رسیدن او را نوعی آزادی برای خودشان می‌دانستند، بعد از مدت کوتاهی متوجه شدند که این آرزوها چیزی جز سراب نبوده است و وضعیت سوریه نه تنها بهتر نشد؛ بلکه امروز این کشور علناً در معرض تجزیه و تبدیل شدن به فلسطین دوم قرار گرفته است.

خلع سلاح سوریه توسط صهیونیست‌ها طی چند روز

ساعاتی از سقوط دولت بشار اسد در سوریه در تاریخ 8 دسامبر 2024 نگذشته بود که انفجارهای مهیب در مناطق مختلف این کشور به وقوع پیوست و ارتش رژیم صهیونیستی همزمان با تداوم جنگ‌افروزی در منطقه و تجاوزات وحشیانه به غزه و لبنان، شروع به انجام حملات سیستماتیک علیه سوریه کرد.

صهیونیست‌ها در کمتر از 10 روز بیش از 90 درصد ظرفیت نظامی سوریه را با حملات مکرر به مواضع ارتش این کشور که منجر به قتل‌عام تعداد زیادی از شهروندان سوری هم شد نابود کردند و عملاً سوریه خلع‌سلاح شد.

بعد از آن، سوریه در واقع جولانگاه صهیونیست‌ها بوده است و اسرائیل با حمایت کامل آمریکا و همدستی جامعه بین‌المللی، علاوه بر تجاوزات مداوم به سوریه شروع به گسترش اشغالگری در خاک این کشور کرد؛ جایی که اکنون جنوب سوریه و مشخصاً استان قنیطره کاملاً تحت اشغال رژیم صهیونیستی قرار دارد و ساکنان این استان و حومه آن، از جنایات مداومی که نیروهای اشغالگر انجام می‌دهند، از کشتار مردم تا ویرانی خانه‌ها و آوارگی ساکنانش به ستوه آمده‌اند.

اما تحرکات خطرناک صهیونیست‌ها در سوریه تنها به تجاوز و اشغالگری محدود نمی‌شود، بلکه اسرائیل از همان ابتدا قصدش را برای اجرای پروژه قدیمی خود در تجزیه سوریه نشان داد و کارت دروزی‌ها را مهم‌ترین ابزار برای اجرای اهداف تجزیه‌طلبانه خود در داخل سوریه می‌بیند.

جولانی سوریه را جولانگاه اسرائیل کرد

اما اینکه چرا رژیم صهیونیستی تا این اندازه طی چند ماه توانسته است در سوریه پیشروی کند و ظرفیت‌های این کشور را از بین ببرد، دلیل آن به مواضع و ساختار حکومتی برمی‌گردد که ریاست آن به‌عهده ابومحمد جولانی است که سعی داشت نقاب دموکراسی و آزادی‌خواهی به چهره خود بکشد.

جولانی که با ژست ملی‌گرایی وارد دمشق شده بود، از همان ابتدا مقابل تجاوزات و اشغالگری‌های مداوم رژیم صهیونیستی سکوت کرد و در واقع چراغ سبز برای ادامه این تحرکات اسرائیل را داد.

سرکرده گروه تروریستی هیئت تحریرالشام که رهبری حکومت جدید سوریه را به‌دست گرفته است، در حالی ادعای محافظت از حاکمیت و امنیت سوریه را داشت که تجاوزات و اشغالگری‌های اسرائیل را فقط تماشا کرد و سبب شد خود سوری‌ها به این نتیجه برسند جولانی صرفاً یک مهره وابسته به محور آمریکا است و هیچ اهمیتی به سرنوشت سرزمین و مردم سوریه نمی‌دهد.

سکوت جولانی مقابل تجاوزات اسرائیل تا جایی ادامه یافت که رژیم صهیونیستی حملات خود را به نزدیکی کاخ ریاست‌جمهوری سوریه در دمشق هم گسترش داد؛ بدون اینکه با واکنش قاطعی از سوی دولت موقت جدید این کشور به‌ریاست جولانی مواجه شود.

اما جولانی که مقابل تجاوزات و تهدیدات اسرائیل سکوت و در را برای ورود صهیونیست‌ها به سوریه باز کرده، در قبال ملت این کشور رویکردی کاملاً متفاوت پیش گرفته است.

سرکوب خونین شهروندان سوری

به‌فاصله چند ساعت از ورود جولانی و عناصر او به دمشق بعد از سقوط دولت بشار اسد، گزارش‌های متعددی از اقدامات تروریستی و سرکوبگرانه عناصر وابسته به جولانی علیه مردم سوریه منتشر شد و بعد از گذشت چند هفته، حمام خون بزرگی علیه علوی‌ها و نیروهای مخالف به راه افتاد.

از اوایل مارس گذشته منطقه ساحل سوریه در کرانه شرقی دریای مدیترانه صحنه کشتار خونین شهروندان غیرنظامی و بی‌گناه به‌دست عناصر جولانی بود و هزاران نفر در این جنایات وحشیانه قتل‌عام شدند. عناصر تروریستی حکومت جدید سوریه، علاوه بر اعدام‌های میدانی غیرنظامیان علوی و نیروهای مخالف، شروع به تخریب و آتش زدن خانه‌ها، بازارها و نابودی زیرساخت‌ها در مناطق علوی‌نشین کردند و خیلی زود نقابشان را برداشته چهره تروریستی خود را به نمایش گذاشتند.

در سایه حملات سیستماتیک نیروهای تروریستی وابسته به جولانی علیه اقلیت‌های سوریه، چند هفته بعد از کشتار بزرگ علویان، درگیری‌ها میان جامعه دروزی این کشور با حکومت حاکم بر دمشق آغاز شد و با تحریکات رژیم صهیونیستی این درگیری‌ها شدت گرفت.

به این ترتیب دروزی ها تبدیل به کارت مهمی شدند که رژیم صهیونیستی با استفاده از آن با نفوذ به جامعه دروزی، پروژه تجزیه سوریه را سریعتر پیش می‌برد. همزمان با آن، تحرکات سرکوبگرانه حکومت جولانی علیه شهروندان سوری و مشخصاً اقلیت‌های علوی و دروزی هم ادامه دارد.

در کنار همه این‌ها باید به گسترش و تداوم تجاوزات و اشغالگری‌های رژیم صهیونیستی در جنوب سوریه که عملاً این منطقه را تحت محاصره خود درآورده، اشاره کنیم؛ جایی که شهروندان سوری به ویژه در قنیطره دائماً در معرض آزار و اذیت و تجاوزات اسرائیل قرار دارند و حتی آزادانه نمی‌توانند در مناطق خودشان تردد کنند.

سراب شکوفایی اقتصاد

در سطح اقتصادی هم که سوری‌ها امیدوار بودند با سقوط دولت بشار اسد و رفع تحریم‌های غرب و آمریکا شرایط ایده‌آلی پیدا کنند، هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده و منابع اقتصادی سوری گزارش می‌دهند که اقتصاد این کشور یک سال بعد از سقوط دولت اسد نسبت به سال 2011 حدود 85 کوچکتر شده است.

قبل از وقوع بحران تروریسم در سوریه در سال 2011 که عملاً با یک جنگ جهانی علیه این کشور به سرکردگی آمریکا همراه بود، اقتصاد سوریه با وجود چالش‌هایی که در ساختار آن وجود داشت، اما نسبتاً متنوع بود؛ به طوری که سهم نفت و کشاورزی هر یک حدود یک‌چهارم درآمد دولت را تشکیل می‌داد و بخش خدمات و گردشگری رو به رشد بود.

اما بعد از تحریم‌های خفقان آور غرب و آمریکا و نیز کشورهای عربی علیه سوریه در کنار سیاست‌های غلط دولت، اقتصاد این کشور دچار بحران و رکودی بی‌سابقه شد و همین بحران یکی از دلایل اصلی نارضایتی شهروندان سوری بود. بعد از سقوط دولت بشار اسد، رژیم جولانی که با وعده اصلاحات اقتصادی روی کار آمده بود در اولین گام قول افزایش 400 درصدی حقوق بخش عمومی و اصلاح نظام مالیاتی را داد.

اما در سایه تورم شدید، بیکاری گسترده و ناامنی غذایی بیش از 13 میلیون نفر در سوریه امکان انجام اصلاحات اقتصادی به شکلی که حکومت جولانی وعده داده بود وجود ندارد. همچنین تحریم‌های قانون سزار آمریکا که شدیدترین تحریم‌ها علیه سوریه به شمار می‌رود هنوز رفع نشده است.

در مورد بازسازی سوریه هم که رژیم جولانی وعده آن را داده، حتی در سناریوی خوشبینانه رشد سالانه 7 درصدی اقتصاد این کشور، دست کم به سه دهه زمان برای بازسازی نیاز است؛ آن هم در صورتی که سوریه به ثبات سیاسی و امنیتی برسد.

سیاست‌های رژیم جولانی نشان می‌دهد که او حساب زیادی روی جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی به ویژه در سطح زیرساخت‌ها، انرژی و کشاورزی باز کرده، اما تحلیلگران اقتصادی معتقدند که در سایه عدم وجود چارچوب‌های شفاف و نظارت قوی، ورود سرمایه‌گذاری‌های خارجی به معنای سیطره خارجی‌ها بر سوریه خواهد بود.

طبق اطلاعات «شاخص عربی 2025» نزدیک به 50 درصد خانوارهای سوری درآمدی کمتر از نیازهای اساسی خود دارد و نزدیک به 30 درصد هم به مهاجرت فکر می‌کنند و این یعنی بحران معیشتی می‌تواند به بی‌ثباتی سیاسی دامن بزند.

علاوه بر آن، رژیم حاکم بر دمشق بر خلاف وعده‌های خود نمی‌تواند حقوق ماهیانه کارمندان را پرداخت کند و تنها بخشی از آنها 100 دلار حقوق می‌گیرند و بسیاری دیگر هنوز همان 20 دلار را دریافت می‌کنند. نرخ بیکاری در میان جوانان هم به 60 درصد رسیده است.

هرج و مرج نظامی بی‌سابقه در سوریه

در سطح ساختار نظامی هم همانگونه که اشاره شد، رژیم صهیونیستی در دو هفته ابتدایی روی کار آمدن رژیم جولانی، ظرفیت نظامی سوریه را تقریباً به طور کامل از بین برد و علاوه بر آن با گذشت یک سال، هنوز هیچ ارتش منظمی تشکیل نشده و تنها گروه‌های مسلح مختلفی وجود دارند که در بخش‌های مختلف این کشور پراکنده شده‌اند.

از طرف دیگر، حکومت جولانی علاوه بر انفعال مقابل تجاوزات رژیم صهیونیستی، قدرت کنترل اوضاع داخلی سوریه را هم ندارد؛ به طوری که شمال حلب در دست شبه نظامیان مسلح وابسته به ترکیه است. مناطق دروزی نشین در جنوب به ویژه استان سویداء هم عملاً خارج از سیطره حکومت هستند و به نوعی خودمختارانه عمل می‌کند. شمال شرق سوریه هم در اختیار نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) است و گفتگوی رژیم جولانی با آن به نتیجه نرسیده است.

در این میان گروه‌های مسلح وابسته به حکومت جولانی که اصطلاحا وزارت دفاع جدید سوریه را تشکیل می‌دهند، تنها سلاح‌های سبک در اختیار دارند؛ زیرا اسرائیل اجازه در اختیار داشتن سلاح‌های سنگین را به آنها نمی‌دهد و این گروه‌ها حتی اجازه ورود به جنوب سوریه را هم ندارند.

برخی منابع سوری گزارش می‌دهند، از آنجایی که ارتش منظمی در حکومت جولانی وجود ندارد، حتی گروه‌های وابسته به وی در مناطق مختلف سوریه متحد نیستند و اختلافات ایدئولوژیکی و مذهبی موجب تنش میان آنها می‌شود.

کلاه بزرگی که بر سر مردم سوریه رفت

ناظران امور معتقدند که وضعیت کلی سوریه در سطوح مختلف با گذشت یک سال از روی کار آمدن حکومت سرکرده هیئت تحریرالشام را می‌توان با اصطلاح «هرج و مرج» توضیح داد؛ به طوری که نه نشانه‌ای از ثبات داخلی دیده می‌شود و نه اراده‌ای برای مقابله با تجاوزات خارجی وجود دارد.

امروز مردم سوریه و حتی مخالفان دولت قبلی که تصور می‌کردند بعد از سقوط بشار اسد به آزادی می‌رسند، به این نتیجه رسیده‌اند که کلاه بزرگی بر سرشان رفته است؛ زیرا نه‌تنها نشانه‌ای از آزادی نمی‌بینند بلکه دیگر هیچ امنیتی در هیچ کجای سوریه وجود ندارد و سوری‌ها حتی اگر از سرکوبگری‌های دولت جدید خود جان سالم به در ببرند، سرنوشتشان را گروگان صهیونیست‌هایی می‌بینند که آزادانه می‌توانند در هر نقطه از سوریه جولان بدهند.

با وجود اینکه هنوز هم مناطق وسیعی از سوریه در اشغال صهیونیست‌هاست، اما بعد از امضای رسمی قرارداد عادی‌سازی میان دو طرف سناریوهای بسیار خطرناک‌تری برای کشور و ملت سوریه ترسیم می‌شود. بسیاری از ناظران در این زمینه به توافقات اسلو میان تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی اشاره می‌کنند که عملاً راه را برای تثبیت اشغالگری این رژیم در اراضی فلسطین هموار کرد.

جدا از ارزیابی‌هایی که در مورد سرنوشت و آینده سوریه وجود دارد، نکته مسلم این است که بعد از یک سال مردم این کشور متوجه شده اند که جولانی بزرگترین خطر را برای سوریه به وجود آورد و همان‌طور که قبلاً هم نشان داده بود، هیچ اهمیتی به سرنوشت ملت سوریه نمی‌دهد و برای ماندن در قدرت حاضر است کل خاک این کشور را تقدیم بیگانگان کند.

انتهای پیام/