به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، هشتم دسامبر 2024 میلادی(17 آذر 1403) بود که گروههای مسلح و تکفیری به فرماندهی جولانی پس از حمله‌ای غافلگیر کننده که از پایگاه آنها در شمال ‌غرب سوریه آغاز شد، وارد دمشق شدند و توانستند طی کمتر از دو هفته دولت بشار اسد را ساقط کنند.

طی یک سال گذشته، جولانی پس از آنکه نام و پیشینه سابق خود با عنوان ابومحمد الجولانی کنار گذاشت، با نام احمد الشرع و با کت و شلوار و کراوات‌های رنگارنگ به پایتخت‌های کشورهای بزرگ سفر کرد. او مورد تحسین دونالد ترامپ رئیس‌ جمهور آمریکا قرار گرفت که درهای کاخ سفید را به روی او گشود و او را دوست و مردی قدرتمند به زعم خود توصیف کرد.

الشرع پس از جدا شدن از نام دوران فعالیتهای مسلحانه ضد دولت سوریه یعنی جولانی، در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک سخنرانی و به فرانسه، عربستان، قطر و ترکیه سفر کرد و حتی به مسکو رفت و با پوتین دیدار کرد.

بر اساس گزارش میدل ایست نیوز، الشرع  که خود را رئیس دوره انتقالی سوریه خوانده، یک سال پس از حاکم شدن بر سوریه هر چند توانسته است  تصویر خود را در صحنه بین‌المللی به سبب حمایت تمام قد آمریکا و دیگر کشورهای غربی و متحدان منطقه ای آنها بهبود بخشد و از زیر بار تحریم‌ها رهایی یابد. اما به گفته تحلیلگران، او هنوز نتوانسته مورد اعتماد همه سوری‌ها باشد و با چالشی بزرگ در زمینه حفظ یکپارچگی سوریه روبرو است و نتوانسته حملات اسرائیل را هم متوقف کند.

ایندیپندنت عربی نوشته است که رویدادهای خونین با پس‌زمینه‌ای طایفه‌ای در دو پایگاه اصلی اقلیت‌های علوی و سپس دروزی و همچنین تداوم حملات اسرائیل، مسیر مرحله انتقالی در سوریه را دچار تزلزل کرده است‏‏، در حالی که انتظار مردم سوریه این بود که الشرع بتواند پس از حدود 14 سال جنگ ویرانگر، کشور را به ساحل امنیت و ثبات برساند.

«نانار هواش» پژوهشگر ارشد امور سوریه در «گروه بین‌المللی بحران» گفته است: یک سال پس از سقوط نظام اسد، سوریه فصلی تازه را آغاز کرد که بسیاری آن را غیرممکن می‌دانستند. روابط دیپلماتیک شکل گرفت، سرمایه‌گذاری‌ها شروع به بازگشت کردند و کشور خروج از سال‌ها انزوا را آغاز کرد. اما اگر همه سوری‌ها در خیابان‌هایشان احساس امنیت نکنند بازگشت اعتبار بین‌المللی چندان اهمیتی ندارد.

آمریکا، اتحادیه اروپا و  انگلیس تحریم‌های اقتصادی علیه سوریه را لغو کردند و نام الشرع از فهرست‌های تروریسم آمریکا و شورای امنیت حذف شد. دمشق که نمایندگان بسیاری از کشورهای جهان به آن سفر کردند، یادداشت‌ها و توافق‌نامه‌های سرمایه‌گذاری به ارزش میلیاردها دلار در زمینه‌هایی چون زیرساخت و انرژی امضا کرد.

تشدید بحران اعتماد میان جولانی و مردم سوریه

پژوهشگر ارشد امور سوریه در گروه بین المللی بحران گفته است: با این حال، در داخل سوریه همچنان کارهای زیاد باقی مانده است که الشرع باید انجام بدهد. الشرع در خارج از کشور موفق شد، اما قدرت واقعی از داخل می‌آید، جایی که سوری‌ها نیاز دارند شاهد نیروهای منضبط، حضور نمایندگان جوامع مختلف و بازخواست واقعی در صورت وقوع تخلفات باشند.

هواش معتقد است، این کار تنها از طریق ایجاد نهادهای قدرتمند برخوردار از استقلال واقعی، یعنی دستگاهی قضایی که بتواند قدرت را مهار کند، پارلمانی که فقط مهر تأیید نباشد و جامعه‌ای مدنی که بتواند آزادانه فعالیت کند، امکان پذیر است. به گفته هواش، اگر مرحله انتقالی به جای تمرکز قدرت، به تقویت تکثر سیاسی کمک کند، الشرع می‌تواند پیروزی نظامی را به میراثی پایدار برای کشور تبدیل کند.

الشرع برای تثبیت قدرت خود در مرحله انتقالی چندین گام برداشت. او قانونی اساسی تدوین و صادر کرد که اختیارات مطلق به او می‌داد، دولتی تشکیل داد که در آن نزدیکانش وزارتخانه‌های مهم را در اختیار گرفتند و هیچ سازوکار انتخاباتی برای برگزیدن اعضای پارلمان که یک ‌سوم اعضایش را خودش منصوب می‌کند، اندیشیده نشد.

الشرع قدرت را در دستان خود متمرکز کرد و برخی از عناصر اصلی تشکیل دهنده جامعه سوریه، از جمله کردها از قدرت کنار گذاشته شدند. توافقنامه‌ای با کردها برای ادغام نهادهای تشکیلات خودگردان کردها در ساختار دولت امضا شد، اما مهلت اجرای آن رو به پایان است بدون آن که پیشرفتی در مسیر عملیاتی شدن آن حاصل شده باشد.

خشونت‌هایی که در ماه مارس امسال جان بیش از 1700 علوی را در استان‌های ساحلی گرفت و نیز کشته ‌شدن بیش از دو هزار نفر از جمله 789 غیرنظامی دروزی در استان سویداء در جولای گذشته، شکاف‌ها و نگرانی‌ها را عمیق‌تر کرد.

جنگجویان ارتش جدید تحت امر الشرع ویدئوهایی منتشر کردند که در آنها قتل افراد بی‌دفاع و اعدام‌های بدون محاکمه در این دو منطقه دیده می‌شود. حکومت جولانی تلاش کرد با اقداماتی همچون تشکیل کمیته‌های تحقیق محلی، بازداشت عاملان و آغاز محاکمه‌ها، اوضاع را کنترل کند.

بحران مهار کردن جنگ سالاران

نیک هراس، پژوهشگر مؤسسه «نیولاینز»، می‌گوید: الشرع دو بار به ‌عنوان رهبر پیشبرد آشتی ملی، شکست خورده است و این مسئله پرسش‌های مشروعی درباره میزان تمایل شخصی او برای مهار کردن گروه‌هایی که نقش اصلی را در رساندن او به قدرت داشتند مطرح می‌کند.

به گفته این تحلیلگر، رئیس ‌انتقالی سوریه که ظاهرا برای برگزاری انتخابات عجله ندارد، در وضعیتی دشوار قرار دارد، زیرا دستگاه امنیتی یکپارچه‌ای ندارد که بتواند قوانین مورد نظر دولتش را اجرا کند.

نیروهای امنیتی و ارتش جدید تحت فرمانش از جنگجویان گروه‌های اسلام‌گرا (تکفیری) تشکیل شده‌اند که برخی از آنها گروه‌هایی از جنگجویان خارجی هستند و نامشان اغلب با تخلف و نقض حقوق همراه است.

جمال منصور پژوهشگر علوم سیاسی در دانشگاه تورنتو، معتقد است مهار کردن سران این گروه‌ها «چالش ‌برانگیز» است، زیرا آنان جنگ سالارانی هستند که سمت‌های رسمی یا نیمه‌رسـمی را اشغال کرده‌اند. همین مسئله، بی‌ثباتی امنیتی از جمله دهها مورد قتل و آدم‌ربایی را توضیح می‌دهد که از آغاز سال تاکنون در بسیاری از مناطق کشور مشاهده می‌شود. این شرایط موجب تقویت «بحران اعتماد» میان الشرع و اقلیت‌ها می‌شود. با وجود این، منصور باور دارد که اکثریت سوری‌ها معتقدند الشرع تنها گزینه موجود است زیرا جایگزین او «خلأ هولناک قدرت» خواهد بود.

اعتراضات داخلی و تجاوزات رژیم صهیونیستی

به گفته جمال منصور، الشرع همچنین با چالشی بزرگ در زمینه حفظ یکپارچگی سوریه روبرو است چرا که صداهایی در جنوب و همچنین در استان‌های ساحلی که صحنه اعتراضات بی‌سابقه به وضعیت امنیتی و معیشتی بوده‌اند، خواستار جدایی یا حمایت بین‌المللی شده‌اند و کردها همچنان بر تشکیل حکومت غیرمتمرکز اصرار دارند.

وی  افزود: در کنار این‌ها، رژیم اسرائیل نیز به ‌عنوان چالشی دیگر مطرح است که تلاش دارد منطقه‌ای عاری از سلاح تا مرزهای دمشق ایجاد کند و نظامیانش هر روز بیشتر در عمق سوریه نفوذ می‌کنند. دو طرف سوری و اسرائیلی چند دور گفت‌وگوی مستقیم در سطح وزیران برگزار کردند، اما این گفت‌وگوها نتوانسته‌اند حملات اسرائیل را متوقف کنند. منصور معتقد است اسرائیل، الشرع را در «وضعیتی دشوار» قرار داده است زیرا با ادامه دادن به فشارها و تشدید حملات و نمایش قدرت، عرصه را بر او تنگ‌تر می‌کند.

انتهای پیام/