پاسخ خرمشاهی به یک سوال مهم: چرا ادبیات امروز ایران جهانی نشد؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشر لنا به‌تازگی دو اثر از بهاءالدین خرمشاهی، ادیب و نویسنده نام‌آشنا و خالق آثاری چون "حافظ‌نامه" را منتشر کرد و در دسترس علاقه‌مندان قرار داد.

"قلم‌رنجه" عنوان نخستین کتاب است که با فضای طنز نوشته و منتشر شده است. کتاب حاوی مقالات متعدد در زمینه‌های گوناگون ادبی و اجتماعی است که وجه دیگری از دنیای نویسندگی خرمشاهی را پیش چشم مخاطب می‌گشاید. در معرفی این اثر آمده است:

"قلم رنجه از واژه‌های برساخته خرمشاهی است. او این واژه را با گرته‌برداری از "قدم رنجه" ساخته است و منظور از آن نوشته‌ای کوتاه است که کسی درباره اثری با نظر مثبت و تشویق‌آمیز می‌نویسد.

او اول‌بار در حدود 37 سال پیش در تشکر از دوستانی که قلم رنجه کرده‌اند و نقد و نظری درباره یکی از آثار او، یعنی حافظ‌نامه، به ویژه در نشریات نوشته‌اند، این واژه را به کار برده است و بعدها آن را برای سلسله مقالات عمدتاً مردم‌پسند کمابیش طنزآمیز، اجتماعی، خانوادگی و دوستانه و نه مقالات صددرصد پژوهشی و تحقیقی و استنادی و مرجع یا نقد کتاب انتخاب کرده است.

نثر این 50 مقاله استاندارد معیار است؛ با بهره‌هایی از زبان و بیان عامیانه و طنز کم‌رنگ و گاه کمی پررنگی بر آن‌ها سایه افکنده است و موضوعاتی همچون دوستی با همسر و دوستان و عوالمی از گربه‌ها و حقوق حیوانات در مجموع این سلسله مقالات پنجاهگانه اگر تفریحی نباشد، مفرح است و مایه رفع خستگی.

اگر شیطان توی جلدتان برود و این کتاب را نخرید، حداکثر 600 یا 700 هزار تومان صرفه‌جویی کرده‌اید ولی در عوض با به دست نیاوردن این کتاب خوشخوان یک عالم حس و حال خودمانی و حال بخش را از دست داده‌اید. همان‌طور که حافظ در همین مورد فرموده است:
پند حکیم محض صواب است و عین خیر
فرخنده آن کسی که به سمع رضا شنید

"دل خونین، لب خندان" عنوان کتاب دیگری از خرمشاهی است که به کوشش عارف خرمشاهی تدوین و منتشر شده است. اثر حاضر، در فضایی متفاوت با کار نخست، دربردارنده مجموعه مقالاتی از او درباب ادبیات، فلسفه، نقد ادبی و ترجمه است.

نویسنده در مقدمه کتاب اشاره می‌کند که همواره تلاش کرده است مقالاتش کوتاه و پرمغز باشد تا خواننده احساس خستگی نکند. به همین دلیل، بیشتر مقالات این مجموعه حدود 10 صفحه هستند و تنها تعداد محدودی از آن‌ها از 20 صفحه فراتر می‌روند. این ویژگی باعث شده که کتاب برای مطالعۀ موضوعی و انتخابی مناسب باشد، به‌طوری که خواننده می‌تواند بدون پیوستگی خاصی، هر مقاله‌ای را که نپسندید، کنار بگذارد.

در بخش‌هایی از این کتاب می‌خوانیم: 

ادبیات داستانی منثور ما تاریخی بیش از 130 سال دارد. البته حتماً خواهید گفت کلیله و دمنه، سمک عیار و هزار و یک شب را داشته‌ایم. درست است، ولی اینها بیشتر به ادبیات قدیم ارتباط پیدا می‌کند تا به داستان نو. داستان‌نویسی نوین ما خوشبختانه دو بنیانگذار دارد که همه می‌دانید مرحوم جمال‌زاده و شادروان هدایت‌اند.

پیش از آنها، ما به این صراحت به جهان جدید توجه نداشتیم و به شیوه امروزی نمی‌نوشتیم، اما در پاسخ به این سؤال که چرا آثار ما جهانی نمی‌شوند یا در جهان مطرح نمی‌شوند، باید گفت یکی از دلایلش به زبان فارسی بر می‌گردد.

البته همچنان می‌شود گفت پس چرا ادبیات کلاسیک ما در جهان مطرح است. چون ادبیات کلاسیک ما هزار ساله است و آثار برجسته بسیاری در آن گنجینه است و در طول 200 سال تاریخ خاورشناسی و ایران‌شناسی مجال برای انتخاب و ترجمه آثار کلاسیک از شاهنامه فردوسی گرفته تا آثار سهراب سپهری فراهم بوده است و بسیاری از ایران‌شناسان به راستی و درستی معتقدند که ادبیات کلاسیک فارسی در میان ادبیات جهان بی‌نظیر است یا مقام اول را دارد.

انتهای پیام/