به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در حالی که نمایشگاه «ایران‌ساخت» درهای خود را به روی بازدیدکنندگان گشود، ضلع دیگر زیست‌بوم فناوری کشور در سالن 41 نمایشگاه بین‌المللی تهران رویدادی متفاوت را رقم زد.

هفتمین دوره نمایشگاه تقاضای ساخت و تولید ایرانی (تستا) که همزمان با هفته پژوهش و به همت دبیرخانه شورای عالی عتف برگزار می‌شود، در نخستین روز خود شاهد حضور سنگین‌وزن‌ترین صنایع کشور بود.

تفاوت بنیادین «تستا» با سایر نمایشگاه‌ها در تغییر جهت‌گیری فلش‌های ارتباطی است؛ اینجا غرفه‌داران فروشنده نیستند، بلکه خریداران بزرگی هستند که «لیست نیازها» و «چک‌های سرمایه‌گذاری» خود را روی میز گذاشته‌اند تا گره‌های کور صنعت را به دست فناوران ایرانی باز کنند.

فضای روز اول نمایشگاه، فضایی کاملاً عملیاتی و مبتنی بر مدل «Reverse Pitch» یا اعلام نیاز معکوس بود. نمایندگان دستگاه‌های اجرایی و شرکت‌های بزرگ صنعتی نظیر نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و فناوری اطلاعات، برخلاف روال معمول که منتظر بازاریابی شرکت‌ها می‌مانند، این بار خود پیش‌قدم شده و چالش‌های فنی، گلوگاه‌های تحریمی و نیازهای استراتژیک خود را فریاد زدند.

این رویکرد نشان می‌دهد که ادبیات صنعت کشور از «حمایت شعاری» به سمت «نیاز واقعی به بقا و توسعه» تغییر کرده و صنایع دریافته‌اند که راه عبور از گردنه‌های سخت اقتصادی، تنها از مسیر اعتماد به دانش‌بنیان‌ها می‌گذرد.

در راهروهای سالن 41، شوری از مذاکرات فنی برپا بود. شرکت‌های دانش‌بنیان، هسته‌های فناور و اساتید دانشگاهی فرصت یافتند تا بدون واسطه‌های اداری و بوروکراتیک، مستقیماً با مدیران فنی و تصمیم‌گیران صنایع مادر گفتگو کنند. از رونمایی کتابچه‌های قطور نیازهای فناورانه تا امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری، همگی حکایت از آن داشت که «تستا» در هفتمین ایستگاه خود به بلوغی رسیده است که می‌تواند به عنوان یک پلتفرم واقعی برای «به‌هم‌رسانی» عرضه و تقاضای فناوری در سطح ملی عمل کند.

صنعت فولاد؛ از تزریق «یک همت» سرمایه تا شبکه‌سازی با 2 هزار نخبه

یکی از برجسته‌ترین بخش‌های خبری روز اول، آمارهای خیره‌کننده‌ای بود که از سوی صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر گروه فولاد مبارکه ارائه شد. شهرام عباسی، مدیرعامل این صندوق، با دست پر به میدان آمده بود و از سرمایه‌گذاری جسورانه بیش از یک هزار میلیارد تومان (یک همت) در 39 شرکت دانش‌بنیان خبر داد.

نکته حائز اهمیت در سخنان عباسی، هدفمند بودن این سرمایه‌گذاری‌هاست؛ به طوری که این منابع دقیقاً به سمت شرکت‌هایی هدایت شده که آمادگی سرمایه‌پذیری داشته و توانسته‌اند پاسخی برای نیازهای راهبردی صنعت فولاد ارائه کنند.

مدیرعامل صندوق فولاد مبارکه اما نگاهی فراتر از سرمایه‌گذاری مستقیم داشت و نقشه راه این گروه صنعتی را در سه لایه تشریح کرد. لایه اول، توجه به زیرساخت‌ها و نیروی انسانی آینده است؛ جایی که با اعطای60 میلیارد تومان گرنت پژوهشی، نزدیک به دو هزار دانشجوی دکتری و ارشد را در 21 دانشگاه کشور تحت پوشش قرار داده‌اند. لایه دوم، حمایت از 65 هسته فناور در پارک‌های علم و فناوری برای بلوغ ایده‌هاست و لایه سوم، سرمایه‌گذاری‌های سنگین خطرپذیر (VC) است.

عباسی محورهای این سرمایه‌گذاری‌ها را نیز شفاف کرد و گفت: تمرکز ما بر چهار پیشران اصلی شامل پایداری و اقتصاد چرخشی (مانند بازیافت پسماند و زیست‌محیطی)، تحول دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم، و مواد پیشرفته است.

هم‌اکنون پروژه‌هایی در حوزه پردازش تصویر، ماشین‌ویژن و رباتیک در حال اجراست که دستاوردهای حیاتی داشته‌اند. با این حال، وی نقدی واقع‌بینانه نیز به اکوسیستم داشت و تصریح کرد که شرکت‌های دانش‌بنیان موجود، هنوز از نظر کمی و کیفی به طور کامل پاسخگوی نیازهای غول‌آسای صنعت فولاد نیستند و نیاز به توانمندسازی جدی در حوزه‌های توسعه کسب‌وکار و شناخت بازار دارند؛ خدمتی که صندوق فولاد در کنار منابع مالی، به فناوران ارائه می‌دهد.

صنعت نفت؛ رونمایی از نقشه گنج 400 نیاز فناورانه

در گوشه‌ای دیگر از نمایشگاه، قلب تپنده انرژی کشور یعنی صنعت نفت، با سازوکاری منسجم حضور یافته بود. فرهنگ فصیحی، رئیس پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت، از اقدامی کم‌سابقه برای شفاف‌سازی نیازها خبر داد. به گفته وی، چهار شرکت اصلی وزارت نفت (ملی نفت، گاز، پتروشیمی، پالایش و پخش) به همراه شرکت‌های تابعه، 400 نیاز فناورانه دقیق خود را احصا کرده و در قالب یک کتابچه فیزیکی و دیجیتال در اختیار بازدیدکنندگان قرار دادند.

فصیحی با تأکید بر اینکه پارک نفت به عنوان «کارگزار تبادل فناوری» عمل می‌کند، گفت: ما فقط نیازها را اعلام نمی‌کنیم، بلکه دست شرکت‌ها را می‌گیریم. بسیاری از شرکت‌ها توان فنی بالایی دارند اما در پیچ‌وخم‌های اداری، اخذ استانداردها، ورود به وندورلیست (لیست تأمین‌کنندگان مجاز) و تأمین مالی گرفتار می‌شوند. پارک نفت با ارائه خدمات مشاوره‌ای و تسهیلگری، این موانع را برطرف می‌کند تا ریسک همکاری برای هر دو طرف (صنعت و فناور) کاهش یابد.

وی همچنین به نکته‌ای استراتژیک در خصوص پروژه‌های بزرگ نفتی اشاره کرد و افزود: بسیاری از نیازهای صنعت نفت چنان بزرگ و پیچیده هستند که یک شرکت دانش‌بنیان به تنهایی قادر به رفع آن نیست. به همین دلیل، ما مدل ایجاد کنسرسیوم‌های فناورانه را در دستور کار داریم تا با تجمیع ظرفیت‌های چند شرکت، پاسخگوی پروژه‌های کلان باشیم. برگزاری پنل‌های تخصصی جداگانه برای حوزه‌های نفتکش، گاز و پالایش در طول روزهای نمایشگاه، از دیگر برنامه‌هایی بود که فصیحی برای تعامل چهره‌به‌چهره با فناوران وعده داد.

وزارت ارتباطات؛ فراخوان برای حل ابرپروژه‌های دیجیتال

حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) نیز که خود پیشران توسعه سایر صنایع محسوب می‌شود، حضور پررنگی در تستا داشت. مصطفی مافی، رئیس پارک فناوری فاوا، نمایشگاه تستا را «درگاه اتصال» وزارت ارتباطات به نخبگان دانست و اعلام کرد که این وزارتخانه پروژه‌های ملی و زیرساختی عظیمی را روی میز گذاشته است.

مافی با نام بردن از پروژه‌هایی همچون «مهاجرت از کابل مسی به فیبر نوری»، توسعه نسل پنجم شبکه تلفن همراه (5G)، ارتقای امنیت سایبری و تکمیل شبکه ملی اطلاعات، تصریح کرد: وزارت ارتباطات ماهیتاً یک وزارتخانه دانش‌بنیان است و برای اجرای این پروژه‌ها راهی جز استفاده از توان داخلی ندارد. ما تمام نیازمندی‌های خود را از طریق سایت پارک فاوا و در بستر این نمایشگاه فراخوان کرده‌ایم و از شرکت‌ها می‌خواهیم در پروژه‌هایی مانند پنجره هوشمند دولت و توسعه زیست‌بوم دیجیتال مشارکت کنند.

در حاشیه بازدیدهای رسمی، شاهرخ رامین، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، نگاهی کلان و راهبردی به برگزاری این نمایشگاه داشت. وی با رد هرگونه ناامیدی در شرایط تحریمی، نمایشگاه تستا را سندی بر شکست سیاست‌های محدودسازی ایران دانست و گفت: اگر کسی می‌خواهد ببیند چگونه تهدید تحریم به فرصت تبدیل شده، باید به این سالن بیاید. امروز دسترسی به فناوری‌های پیچیده برای ما دیگر یک افسانه و رویا نیست.

این نماینده مجلس با مقایسه مسیر توسعه ایران با سایر کشورها، نکته ظریفی را مطرح کرد: در حالی که کشورهای دیگر سال‌ها و با هزینه‌های گزاف روی علوم پایه سرمایه‌گذاری کردند، ما توانسته‌ایم با هوشمندی و از طریق میان‌برهایی نظیر همین نمایشگاه‌ها و "پل زدن" میان نیاز صنعت و توان نخبگان، مسیر دستیابی به فناوری را کوتاه کنیم. وظیفه مجلس و دولت در این میان، تنها حمایت و رفع موانع از پیش پای این شرکت‌هاست که آینده روشنی را برای اقتصاد کشور رقم زده‌اند.

تستا، اتاق جنگ اقتصادی در لباس نمایشگاه

آنچه در روز نخست هفتمین نمایشگاه تستا گذشت، پیامی واضح داشت: دوران آزمون و خطا به پایان رسیده است. صنایع بزرگ کشور امروز با «مسأله»های مشخص و بودجه‌های معین به دنبال «حل‌کننده» می‌گردند.

از یک سو صنعت فولاد با گرنت‌های میلیاردی به دنبال هوشمندسازی خطوط تولید است و از سوی دیگر صنعت نفت با 400 پروژه باز، در جستجوی شریک فناور است. این رویداد که تا 25 آذرماه 1404 ادامه خواهد داشت، فرصتی طلایی برای شرکت‌های دانش‌بنیان است تا با خروج از فاز آزمایشگاهی، وارد زنجیره ارزش صنایع ملی شده و سهم خود را از اقتصاد دانش‌بنیان کشور تثبیت کنند.

انتهای پیام/