به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم ، در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب، دانشگاه نه صرفاً یک نهاد آموزشی، بلکه کانون مرکزی تربیت نخبگان و خط مقدم مقابله با جنگ نرم است. نگارش این یادداشت و تأکید بر اهمیت حیاتی «درس انقلاب اسلامی»، مستقیماً الهام‌گرفته از تحلیل دقیق و فرمان صریح ایشان است. آنجا که با ترسیم صحنه نبرد فرمودند: «امروز ما فراتر از درگیری‌های نظامی... در کانون یک درگیری تبلیغاتی و رسانه‌ای هستیم؛ با چه کسی؟ با یک جبهه‌ی وسیع. ما در جنگ تبلیغاتی قرار داریم.» (بیانات در مراسم جشن میلاد حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها سال 1404)

اگر با این عینک راهبردی به موضوع بنگریم، درس انقلاب اسلامی دیگر تنها یک واحد درسی برای پر کردن چارت تحصیلی نیست، بلکه به مثابه یکی از رسمی‌ترین و مؤثرترین بسترهای «تبلیغ» و «تنویر افکار» در دل دانشگاه دیده می‌شود. بنابراین، وقتی رهبر انقلاب تصریح می‌کنند که باید در برابر این جبهه ایستاد، کلاس درس انقلاب باید نخستین جایی باشد که خود را مخاطب این فرمان بداند و از رخوت و روزمرگی خارج شود. این نوشتار با این پیش‌فرض، ضمن قدردانی از تلاش‌های ارزشمند «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها» و گروه‌های معارف، راهکارهایی را برای تحقق این آرایش جنگی در سه ساحت محتوا، روش و نیروی انسانی ارائه می‌دهد.

تبیین مسأله

امروزه ماهیت تهدیدات علیه جمهوری اسلامی تغییر یافته است. رهبر انقلاب حکمت این تغییر استراتژی دشمن را این‌گونه تبیین می‌فرمایند: «دشمن فهمید که تصرّف این مُلک... با ابزار فشار و ابزار نظامی امکان ندارد. فهمید که اگر بخواهد تصرّفی بکند... باید دلها را تغییر بدهد، باید مغزها و فکرها را عوض کند.»

دشمن با درک دقیق شکاف‌های نسلی و با هزینه‌های کلان رسانه‌ای، هدفی مشخص را دنبال می‌کند که به تعبیر دقیق معظم‌له عبارت است از: «محو کردن آثار مشعشع مفاهیم انقلابی» و تلاش برای اینکه «مردم را از یاد انقلاب، از یاد هدف انقلاب، از یاد کارهایی که در انقلاب شد، از یاد امامِ انقلاب منصرف کند.»

در چنین شرایطی که دشمن با به کارگیری «نویسنده، هنرمند، کتاب‌نویس... و هالیوود» برای تغییر ذهن جوان ایرانی تلاش می‌کند، اگر درس انقلاب اسلامی بخواهد همچنان با روش‌های سنتی اداره شود، قافیه را باخته است. لازم است این درس را دریابیم و آن را متناسب با «آرایش جنگی» تجهیز کنیم. پارادوکس اصلی اینجاست که گاهی ساختار آموزشی ما در حصار دیوان‌سالاری گرفتار شده و چابکی لازم برای این نبرد نامتقارن را ندارد.

راهبردهای سه‌گانه برای تحول در تراز انقلاب

مقام معظم رهبری فرمودند: «جبهه‌ی انقلاب... باید این وضع دشمن را بشناسند، آرایش خودشان را بر طبق این نظم دشمن و مقصود دشمن قرار بدهند.» بر این اساس، برای اینکه درس انقلاب بتواند نقش «تبلیغی» و «تبیینی» خود را ایفا کند، نیازمند تحول در سه محور است:

1. تحول در محتوا

رهبر انقلاب قاعده درگیری در تبلیغات را این‌گونه ترسیم می‌کنند: «آرایش تبلیغاتی بایستی به سمتی برود که دشمن درست همان سمت را هدف قرار داده، و آن عبارت است از معارف اسلامی، معارف شیعی و معارف انقلابی.»

بنابراین، سرفصل‌های درس انقلاب باید از بازخوانی صرف وقایع تاریخی عبور کرده و کاملاً «مسأله‌محور» شوند. در میدان تبلیغات، دانشجو به دنبال پاسخ به شبهات روز است. محتوای درسی در آرایش جنگی، باید مهماتی باشد که قدرت «تحلیل» دانشجو را بالا ببرد و دقیقاً همان نقاطی را تقویت کند که دشمن هدف گرفته است.

2. تحول در روش

تبلیغ مؤثر در دوران جنگ شناختی که دشمن برای القای ناامیدی «در کانون آن می‌دمد»، نمی‌تواند محدود به روش‌های انتزاعی باشد.

الف) بازدیدهای میدانی: یکی از ارکان این آرایش جنگی، استفاده از منطق «دیدن» در کنار «شنیدن» است. مثلاً برگزاری اردوهای بازدید از دستاوردهای عظیم صنعتی و دفاعی تحت عنوان راهیان پیشرفت، پادزهر عملیات روانی دشمن است.

ب) تعاملی‌سازی و گفت‌وگوی آزاد: کلاس درس باید سنگر امن دانشجو برای طرح تندترین سؤالات باشد. روش تدریس باید از تک‌گویی استاد به گفتگوی انتقادی تغییر یابد تا گره‌های ذهنی مخاطب باز شود.

3. تحول در نیروی انسانی: بهره‌گیری از فضلای حوزه و دانشگاه

در آرایش جنگی، تجهیز «نیروهای خط مقدم» اولویت است. استاد درس انقلاب، فرمانده این میدان است اما با دو مسأله روبروست:

الف) حمایت از اساتید مدعو: ضمن توجه زحمات اساتید هیئت علمی، بخشی از بار این درس بر دوش اساتید مدعو است. عدم حمایت مالی و معنوی مناسب، باعث خروج آن‌ها از این جبهه می‌شود. طبیعتاً اگر سربازان میدانی جنگ روایت‌ها تأمین شوند، در نوع مواجهه، مقاومت و تلاش آنان تأثیرگذار است.

ب) بهره‌گیری از تکثر نخبگانی: ما نباید در این جنگ احساس دست‌تنگی کنیم. رهبر انقلاب راهکار را نشان داده و فرموده‌اند: «خوشبختانه امروز ما فضلای زیادی داریم در حوزه‌های علمیّه که در این زمینه‌ها کار کرده‌اند، فکر کرده‌اند، محصول دارند و جامعه‌ی مدّاح کشور میتواند کاملاً از آنها بهره‌برداری کند.» عین همین بهره‌برداری باید در کلاس‌های درس انقلاب رخ دهد. حضور فضلای حوزوی مسلط و نخبگان دانشگاهی در کنار هم، می‌تواند غنای کلاس‌ها را تضمین کند.

تأثیرگذاری اجتماعی 

اگر درس انقلاب اسلامی با رویکرد «تبلیغی» بازطراحی شود، اثرات آن در دانشگاه محصور نمی‌ماند. دانشجوی اقناع‌شده، خود به یک «رسانه» تبدیل می‌شود. درس «انقلاب اسلامی» فرصتی بی‌بدیل است که نباید هدر رود. اگر می‌خواهیم به تحلیل رهبر انقلاب لبیک بگوییم که فرمودند «ما در مقابل اینها [جبهه وسیع دشمن] قرار داریم» و باید آرایش مناسب بگیریم، نقطه آغاز آن همین کلاس‌هاست. با حمایت واقعی از اساتید، استفاده از ظرفیت فضلای حوزوی و دانشگاهی و تغییر روش، می‌توان این درس را به کانونی جوشان برای دفاع از حقیقت تبدیل کرد.

یادداشت از: حجت الاسلام رضا کفیلی، استاد دانشگاه 

انتهای پیام/