به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، گروه ویژه اقدام مالی از دو شیوه برای ارزیابی عملکرد کشورها بهره می‌برد. اول  بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول و دوم از طریق گروه‌ها منطقه‌ای. این نهاد زیر مجموعه سازمان ملل متحد در مجموع 9 گروه منطقه‌ای تشکیل داده که در مجموع کل کشورهای جهان را شامل می‌شوند.

این گروه‌های منطقه‌ای شامل: گروه مبارزه با پولشویی آفریقای شرقی و جنوبی (ESAAMLG)، گروه ویژه اقدام مالی کارائیب (CFATF)، کمیته ارزیابی اقدامات مبارزه با پولشویی اروپا (MONEYVAL)، گروه ویژه اقدام مالی آمریکای لاتین (GAFILAT)، گروه اقدام علیه پولشویی در آفریقای مرکزی (GABAC)، گروه آسیا - اقیانوسیه در مورد پولشویی (APG)، گروه اقدام علیه پولشویی در غرب آفریقا (GIABA)، گروه ویژه اقدام مالی خاورمیانه و شمال آفریقا (MENAFATF) و گروه اوراسیا در مبارزه با پولشویی (EAG).

اهمیت عضویت ایران در گروه‌های منطقه‌ای

پیش از این نیز هادی خانی رئیس مرکز اطلاعات مالی در خصوص تبعات عدم عضویت ایران در یکی از گروه‌های منطقه‌ای FATF گفته بود: عضویت فوری ایران در یکی از گروه‌های منطقه‌ای 9 گانه گروه ویژه اقدام مالی با هدف تعریف مسیر ارزیابی اقدامات کشور را یکی از گام‌های اساسی خروج ایران از فهرست سیاه FATF است. اصلی‌ترین دلیل قرار گرفتن ایران در لیست سیاه، عدم عضویت کشور در یکی از گروه‌های منطقه‌ای گروه ویژه اقدام مالی بود که ایران را کشور غیرهمکار معرفی کردند و به‌مرور زمان چالش‌های ما با این گروه عمیق‌تر شد.

وی درباره اهمیت عضویت در گروه‌های منطقه‌ای گروه ویژه اقدام مالی توضیح داد: این نهاد ناظر بین‌المللی یا از طریق گروه‌های منطقه‌ای و یا از طریق بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول عملکرد کشورها را ارزیابی می‌کند و متأسفانه عدم عضویت ما در یکی از گروه‌های منطقه‌ای نظیر گروه اوراسیا که همگی کشورهای دوست و همسوی ما هستند، موجب شده است که برگه امتحان ما توسط فوق متخصصان بین‌المللی و با سخت‌گیرانه‌ترین شیوه‌های ممکن تصحیح شود.

این مقام مسئول بر تسریع فرآیند قانونی عضویت ایران در گروه‌های منطقه‌ای گروه ویژه اقدام مالی تأکید و ابراز امیدواری کرد که تا قبل از نشست آتی گروه منطقه‌ای اوراسیا مجوز عضویت کشورمان به مرکز اطلاعات مالی داده شود تا مجموعه اقدامات و تلاش‌های معمول در عادی‌سازی پرونده کشور با این نهاد بین‌المللی با داشتن تریبون رسمی در سریع‌ترین زمان ممکن و با گرفتن تمام بهانه‌های موجود به سرانجام برسد.

چین، هند و روسیه اعضای مهم گروه منطقه‌ای اوراسیا/ ایران عضو ناظر است

در خصوص گروه اوراسیای مورد اشاره رئیس مرکز اطلاعات مالی باید گفت که گروه اوراسیایی مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم (EAG) یک نهاد منطقه ای در چارچوب گروه ویژه اقدام مالیاست.

 ابتکار ایجاد EAG برای اولین بار توسط روسیه در نشست عمومی گروه ویژه اقدام مالی در اکتبر 2003 اعلام شد و در 6 اکتبر 2004 با حمایت FATF، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و چندین کشور دیگر تأسیس شد و در ژوئن 2010 به عضویت وابسته گروه ویژه اقدام مالی درآمد. ایجاد این گروه همزمان با آغاز تلاش ها برای ایجاد شرایط برای تشکیل و توسعه سیستم های موثر مبارزه با پولشویی در منطقه بود.

گروه EAG شامل 9 عضو،  16 کشور و 17 سازمان بین المللی و منطقه ای به عنوان ناظر است. کشورهای بلاروس، چین، قزاقستان، قرقیزستان، هند، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان اعضای این گروه را تشکیل می دهند و کشور ما به عنوان عضو ناظر در این گروه فعال است.

کشورهای ناظر علاوه بر جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: افغانستان، ارمنستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، کره جنوبی، مولداوی، مغولستان، مونته نگرو، لهستان، صربستان، ترکیه، اوکراین و آمریکا.

4 وظیفه اصلی گروه اوراسیا

1. کمک به کشورهای عضو در اجرای 40 توصیه گروه ویژه اقدام مالی.

2. توسعه و اجرای فعالیت های مشترک با هدف مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم.

3. اجرای برنامه ارزیابی متقابل کشورهای عضو بر اساس توصیه های چهل‌گانه FATF  از جمله ارزیابی اثربخشی اقدامات قانونی و سایر اقدامات اتخاذ شده در حوزه تلاش های مبارزه با پولشویی و مقابله با پولشویی.
هماهنگی برنامه های همکاری بین المللی و کمک های فنی با سازمان ها، ارگان ها و دولت های ذی‌نفع بین المللی تخصصی.

4. تجزیه و تحلیل روندهای پولشویی و تامین مالی تروریسم (نوع شناسی) و تبادل بهترین شیوه های مبارزه با این جنایات با در نظر گرفتن ویژگی های منطقه ای.

هدف و ماموریت: ایجاد یک نهاد منطقه ای به سبک گروه ویژه اقدام مالی برای کشورهای منطقه اوراسیا، نقش مهمی در مبارزه با تهدید تروریسم و ​​افزایش شفافیت و امنیت سیستم های مالی کشورهای منطقه ایفا می کند. هدف EAG الحاق این کشورها به سیستم جهانی مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم (AML/CFT) است.

اهداف اصلی EAG عبارتند از: تسهیل اجرای استانداردهای بین المللی؛ اجرای برنامه های مشترک در حوزه صلاحیت FIU؛ ارزیابی اثربخشی مکانیسم‌های AML/CFT موجود؛ هماهنگی همکاری های کمک فنی و تحلیل روندها (نوع شناسی) در حوزه مبارزه و مقابله با پولشویی و تبادل تجربه در مبارزه با این جرایم.

انتخاب رئیس: رئیس EAG با تصمیم مجمع عمومی برای مدت دو سال تعیین می شود. نامزدهای پست رئیس جمهور توسط هیئت های کشورهای عضو معرفی می شوند. رئیس، جلسات عمومی را رهبری و روابط خارجی گروه را نمایندگی می کند و در ابتدای هر دوره، یک برنامه اقدام دوسالانه (اولویت ها) را برای تصویب در مجمع عمومی پیشنهاد خواهد کرد.

عضویت ایران به عنوان ناظر: در خرداد ماه 1395 جمهوری اسلامی ایران در پایان نشست EAG در آستانه قزاقستان به عنوان عضو ناظر انتخاب شد.

اقدامات جدید ایران و EAG در مسیر توسعه همکاری

در  چهلمین اجلاس گروه منطقه‌ای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم اوراسیا در بیشکک قرقیزستان، رئیس گروه منطقه‌ای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم اوراسیا ازاقدامات مثبت و سازنده جمهوری اسلامی ایران در حوزه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم تقدیر کرد.

در این نشست، هادی خانی معاون وزیر اقتصاد و رئیس مرکز اطلاعات مالی توفیقات جمهوری اسلامی ایران در حوزه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم را تشریح کرد.

 چیخانچین، رئیس گروه منطقه‌ای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم اوراسیا از اقدامات تقنینی و اجرایی ایران در این حوزه تقدیر و قدردانی کرد. 

وی در جمع بندی نشست پایانی ضمن ابراز خشنودی و حیرت از عملکرد بسیار خوب جمهوری اسلامی ایران در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم گفت: ما هر بار که ارائه‌های اقدامات جمهوری اسلامی ایران در حوزه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم را می‌شنویم شوکه می‌شویم! اقدامات تقنینی و اجرایی خوب ایران در این حوزه باید مورد توجه سایر کشورها و نهادهای بین المللی در این حوزه مخصوصا گروه ویژه اقدام مالی قرار گیرد.

عضویت ایران در EAG راهکاری برای ایجاد اجماع خروج ایران از لیست سیاه

با توجه به اینکه در آخرین اجلاس گروه منطقه‌ای اوراسیا برنامه کمک‌های فنی این گروه به ایران، با وجود عضو ناظر بودن ما در این گروه، به تصویب رسید، این احتمال وجود دارد تا بتوان همکاری با این گروه را در آینده نزدیک گسترش داد؛ به نحوی که ایران به زودی به عضویت دائم درآید.

نکته قابل توجه در خصوص چنین تعاملاتی، توجیه سایر کشورها به خصوص کشورهای عضو EAG در خصوص اقدامات ایران است. یکی از نقاط ضعف مهم ما در آخرین اجلاس گروه ویژه اقدام مالی که منجر به تمدید اقدامات تقابلی شد، عدم حمایت سایر کشورها از اقدامات انجام شده از سوی ایران بود.

با توجه به این مسئله افزایش سطح تعاملات و دریافت کمک‌های فنی در راستای اجرای برنامه اقدام جمهوری اسلامی ایران، می‌تواند نظر سایر کشورها به خصوص کشورهای اوراسیا را برای حمایت از خروج ایران از فهرست سیاه را جلب کند. در نتیجه یکی از دلایل مهمِ عضویت ایران در EAG نیز به همین موضوع باز می‌گردد.

انتهای پیام/