به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا قائمی‌نیا در نشست نقد و بررسی کتاب «الهیات سایبر» که به همت مرکز مطالعات فضای مجازی و هوش مصنوعی و گروه معرفت شناسی و علوم شناختی پژوهشگاه برگزار شد، با تبیین کلان ایده و نوآوری‌های کتاب گفت: این اثر برآمده از دغدغه‌های بنده است، اصل تألیف این نشریه از سال 95 با نقد تعدادی از کتاب‌های فضای سایبر آغاز شد، در این زمینه منبع و صورت‌بندی وجود نداشت.

وی بیان کرد: نگاه بنده تأسیس الهیات جدید ناظر به مسائل جدید عصری و پدیده‌های فناورانه و ناظر به هوش مصنوعی و مطالعات فرهنگی و تکنولوژی‌های شناختی و کوانتومی و غیره و نگاهی تحلیلی و فلسفی است که این پدیده‌ها را متناسب با عصر ما تبیین کند.

نویسنده کتاب الهیات سایبر عنوان کرد: سعی شده این اثر با نگاه انتقادی به تحلیل دقیق و عمیقی از سرشت پدیده‌ها بپردازد و تا حدی خصلت آینده‌پژوهانه به خصوص در مورد فضای سایبر و هوش مصنوعی داشته باشد.

وی تصریح کرد: در این اثر الهیات به عنوان جریان علمی مطرح می‌شود و از پیشگویی‌های قدیمی که مبنای علمی ندارد فاصله گرفته و مزایا و معایب را به خوبی تشخیص دهد و بتواند روی جریانات اجتماعی تاثیر بگذارد؛ الهیات سنتی بسیاری از این ویژگی‌ها را ندارد و بیشتر با باورها درگیر است.

حجت‌الاسلام قائمی‌نیا اظهار داشت: الهیات یک زاویه دید بنیادی است و متأسفانه در ایران به دلیل سوءفهم‌هایی که از کارکردها و وظایف الهیات وجود دارد مورد هجمه قرار گرفته، در حالی که چون بر پایه فلسفه و نگاه‌های فلسفی عمیق و اجتماعی قرار می‌گیرد می‌تواند در جوامع راهگشا باشد.

وی خاطرنشان کرد: روش من این بوده که به نگاه فلسفی و پدیدار شناسانه بها داده‌ام و نوآوری‌هایی داشته‌ام و پدیدارشناسی اعتباریات اولین بار این‌جا آغاز شد و نسبت حقیقی-حقیقی و نسبت اعتباری-اعتباری و حقیقی-اعتباری و اعتباری-حقیقی را مورد بررسی قرار داده‌ام.

نویسنده کتاب الهیات سایبر گفت: بنده الهیات سایبر را یک فرآیندی می‌بینم که رفته‌رفته عمق پیدا می‌کند؛ در این اثر دو راهکار در ضرورت مطالعات فرهنگی فضای سایبر ناظر به جامعه ایرانی و اهمیت آموزش با فضای سایبری متناسب با نگاه دینی را ارائه داده‌ام.

وی افزود: علما و فقهای شیعه همواره در صدر طرح مباحث جدید و نو بودند؛ بنده کتاب الهیات سایبر را ادامه آن جریان می‌دانم؛ نه اینکه در دام دنیای مدرن افتاده باشم؛ بلکه از مطالعات سنتی و جدید استفاده می‌کنم.

حجت‌الاسلام قائمی‌نیا بیان کرد: امروزه، فضای مجازی، عالَمی دیگر و انسانی نو آفریده است و باید همین عالم و همین انسان از ابعاد و زوایای مختلف تحلیل گردد؛ این اثر، تنها مباحثی در باب الهیات فضای سایبر را در برنمی‌گیرد، بلکه حاوی برخی دیدگاه‌های نگارنده در باب فلسفه تکنولوژی و فضای مجازی است و تلاش کرده با بسط برخی مباحث فلسفه علامه طباطبایی و شهید مطهری مبنایی برای فلسفه و الهیات تکنولوژی و فضای سایبر فراهم آورد.

وی عنوان کرد: در این اثر تلاش کرده‌ام از قابلیت‌های فلسفه‌ تحلیلی و قاره‌ای و اسلامی در تحلیل فضای سایبر کمک بگیرم و با توجه به این قابلیت‌ها، تعداد اندکی از مسائل الهیاتی را بررسی کنم.

این نویسنده تصریح کرد: یکی از الزامات درک هرچه بهتر سرشت فضای سایبر و تأثیر آن بر دین و دینداری، هستی‌شناسی و پدیدارشناسی، آن است، یکی از وظایف الهیات سایبر، بررسی مدل‌هایی است که برای فهم مفاهیم دینی بر اساس ویژگی‌های این فضا عرضه شده است.

همچنین دکتر مجتبی رستمی‌کیا، محقق و مدرس مباحث فضای سایبر و اخلاق سایبر در نقد این کتاب اظهار کرد: نگاه من روش‌شناختی است؛ نسبت به چارچوب انتقادی که ایجاد شده به نظر می‌آید برداشت من درست باشد و رویکرد مؤلف به دلیل استفاده متکثر از روش‌شناسی بسیار مختلف در فلسفه اسلامی و فسلف تحلیلی و قاره‌ای و مطالعات فرهنگی و آینده پژوهی دچار نوعی نگاه همزمانی و ایستا و ذات گرایانه به حوزه فناوری است.

وی بیان کرد: نوع تصویر انسان مجازی شده و پویا و سیالی نیست و الهیات وجودی که سیال بودن را نشان دهد چارچوب آن ساختار یافته است و بیش از آن که الهیات امید باشد پدیدارشناسی ترس نسبت به انسان مجازی شده است و این وجه آینده پژوهانه اثر را مخدوش می‌کند.

رستمی‌کیا عنوان کرد: به نظر می‌آید این ساختارگرایی در مورد انسان مجازی شده و او را وارد فضای محدودی کرده که امکان انعطاف را از این انسان سلب می‌کند و این الهیات بیش از آن که سازنده باشد، سوزنده است و نسخه جایگزین را نشان نمی‌دهد.

در بخش دیگری از این نشست کاظم فولادی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و و سرپرست آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر دانشگاه تهران در نقد این اثر گفت: جای خالی این کتاب احساس می‌شد و سرفصل‌ها جذاب بود، یکی از امتیازات کتاب این است که مستند و در منابع، متنوع است.

وی تصریح کرد: هر فصل جمع‌بندی دارد که کمک می‌کند ذهن منسجم شود و هر 15 فصل می‌تواند مقاله‌ای مستقل باشد، زیرا در این‌جا مقالات وابستگی شدیدی ندارد لازم بود فصل جمع‌بندی از همه فصل داشته باشد و جمع‌بندی را به عنوان نقشه راه ببینیم، برای اینکه هدف این بود الهیات جدیدی تأسیس شود و نقشه راه را مخاطب ببیند.  

خبرنگار: حمیده زند

انتهای پیام/