یادداشت| بازنگری شیوه‌های تبیین؛ نیاز امروز حوزه فرهنگی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کاشان، بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار دست‌اندرکاران کنگره شهدای استان البرز، ارزیابی جدی از وضعیت کار فرهنگی کشور در حوزه‌ی شهدا و ارزش‌های انقلاب محسوب می‌شود.

این بیانات را باید در مسیر اصلاح مسیر فعالیت‌های فرهنگی فهم و بازخوانی کرد؛ نقطه عزیمت رهبر انقلاب در این دیدار، مسئله «اثر» است و ایشان با صراحت تأکید می‌کنند که صرفِ طراحی، تولید و برگزاری برنامه‌ها کافی نیست؛ کتاب باید خوانده شود، فیلم باید دیده شود و پیام باید به مخاطب برسد.

این تأکید، ناظر به یک آسیب مزمن در ساختار فرهنگی کشور است؛ آسیبی که در آن، انرژی و امکانات صرف تولید می‌شود، اما حلقه انتقال و پیگیری رها می‌ماند و به تعبیر رهبر انقلاب، نیمه مهم‌تر کار فرهنگی، پیگیری و به نتیجه رساندن آن است و دقیقاً همین نیمه است که غالباً مغفول واقع می‌شود.

از منظر رهبر انقلاب، مسئله بزرگداشت شهدا صرفاً پاسداشت خاطره‌ها نیست، بلکه انتقال انگیزه‌ها است و ایشان با یک تذکر معرفتی مهم، هرگونه تقلیل حرکت شهدا به هیجان و احساسات را نادرست و ظلم به حقیقت شهادت می‌دانند.

جوانی که از آسایش، آینده شخصی و تعلقات دنیوی خود می‌گذرد و قدم در میدان خطر می‌گذارد، محصول تحریک عاطفی نیست، بلکه برآمده از مجموعه‌ای از انگیزه‌های عمیق ایمانی، عقلانی و مسئولانه بوده و آن شوق لقاءالله، احساس تکلیف دینی و درک روشن از دشمن و ضرورت ایستادگی در برابر او است.

نکته اساسی آنجاست که رهبر انقلاب این انگیزه‌ها را سرمایه‌های زنده اجتماعی و نه خاطراتی مربوط به گذشته می‌دانند و هشدار ایشان روشن است و آن این است که نباید گذاشت این انگیزه‌ها خاموش شود.

این سخن، متوجه همه کسانی است که مسئولیت مستقیم یا غیرمستقیم در عرصه فرهنگ دارند و وقتی این ارزش‌ها به‌درستی تبیین نمی‌شود، یا به زبان روز و متناسب با مخاطب منتقل نمی‌شود، خطر آن است که شهادت به یک مفهوم نمادین و بی‌اثر تقلیل یابد.

در این چارچوب، نقد جدی رهبر انقلاب به دستگاه‌های فرهنگی و دستگاه‌های مسئول در این حوزه معنا پیدا می‌کند؛ آنجا که می‌فرمایند رفتار بعضی از دستگاه‌های فرهنگی و بعضی از دستگاه‌های مسئول و کسانی که باید به فکر این چیزها باشند، نشان‌دهنده اهتمام کافی برای انتقال این مفاهیم والا نیست.

این نقد از سر دلسوزی برای آینده فرهنگی و هویتی کشور است؛ مسئله این نیست که کار انجام نمی‌شود؛ مسئله این است که کارها گاه به عمق جامعه و ذهن نسل جوان نفوذ نمی‌کند.

در مقابل این نگرانی، رهبر انقلاب تصویری امیدوارکننده از نسل جوان امروز ارائه می‌دهند؛ جوانانی که در شرایطی به‌مراتب پیچیده‌تر از دوران دفاع مقدس، در معرض امواج سنگین رسانه‌ای و فرهنگی قرار دارند، اما همچنان دینداری، هویت انقلابی و تعلق به مسجد و هیئت را حفظ کرده‌اند.

این واقعیت، نشان می‌دهد که مسئله اصلی، ناتوانی یا بی‌میلی نسل جدید نیست، بلکه نیاز به بازنگری در شیوه‌های تبیین، روایت و انتقال مفاهیم است.

بر این اساس، کنگره‌های شهدا و برنامه‌های مشابه، زمانی می‌توانند نقش واقعی خود را ایفا کنند که از سطح مراسم عبور کرده و به یک فرآیند فرهنگی اثرگذار تبدیل شوند؛ فرآیندی که هم به عمق مفاهیم توجه دارد، هم زبان و ابزار مناسب انتقال را می‌شناسد و هم پیگیری و استمرار را جدی می‌گیرد.

اگر چنین شود، بزرگداشت شهدا نه یک رویداد مقطعی، بلکه حلقه‌ای از زنجیره تربیت نسلی خواهد بود که بتواند مسیر انقلاب و جامعه را به سمت آینده‌ای روشن پیش ببرد.

بیانات رهبر انقلاب در این دیدار، در حقیقت دعوت به بازسازی عقلانیت فرهنگی انقلاب است؛ عقلانیتی که احساس را نفی نمی‌کند، اما آن را بر پایه‌ی معرفت، تکلیف و مسئولیت اجتماعی استوار می‌سازد و توجه به این هشدارها و راهنمایی‌ها می‌تواند کنگره شهدا را از یک مناسبت تقویمی به یک فرصت تمدن‌ساز تبدیل کند؛ فرصتی برای زنده نگه داشتن منطقی که شهدا بر اساس آن زیستند، انتخاب کردند و به شهادت رسیدند.

یادداشت از حجت‌الاسلام مهدی بصیرتی، رئیس اداره تبلیغات اسلامی کاشان

انتهای پیام/801