پارسانیا: مسأله‌شناسی فرهنگی کنش هویت‌ساز است

به گزارش گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در آیین رونمایی و بررسی کتاب «مسأله‌شناسی فرهنگی به روایت جریان مجدّد» با تقدیر از تلاش‌های علمی دکتر مهدی‌پور، این اثر را حاصل سال‌ها دغدغه، پیگیری و تأمل نظری در حوزه فرهنگ دانست و تأکید کرد که از مهم‌ترین امتیازات کتاب، ورود آگاهانه و روشمند مباحث جریان‌شناسی به عرصه سیاست‌گذاری فرهنگی است؛ رویکردی که می‌تواند درک تحولات فرهنگی کشور را از سطح توصیف‌های پراکنده فراتر برده و به هدایت هدفمند آن کمک کند.

وی با بیان اینکه این کتاب صرفاً در پی شناسایی وضعیت موجود فرهنگی نیست، تصریح کرد: چنین آثاری خود نوعی کنش فرهنگی به شمار می‌آیند. مسأله‌شناسی فرهنگی، اگر ناظر به واقعیت‌های عینی، متوجه مخاطب اجتماعی و دارای افق آینده‌نگر باشد، به‌طور طبیعی هویت‌ساز خواهد بود و می‌تواند انتظار و مطالبه عمومی ایجاد کند. از این منظر، این پژوهش نه‌تنها شایسته تقدیر، بلکه نیازمند پیگیری، تکثیر و امتداد در سطوح مختلف فکری و اجتماعی است.

پارسانیا با تأکید بر ضرورت طرح زنده و عمومی این مباحث در سطح جامعه اظهار داشت: مسأله هویت فرهنگی نباید به محافل تخصصی محدود بماند. جامعه انقلابی پیش از هر چیز دارای هویتی فرهنگی است و خودآگاهی نسبت به این هویت، شرط پویایی و استمرار آن محسوب می‌شود. طرح عمومی این مباحث، به معنای تقویت خودآگاهی فرهنگی جامعه و ایجاد حساسیت نسبت به تحولات عمیق و پنهان فرهنگی است.

وی با اشاره به اهمیت مقطع تاریخی معاصر افزود: از دوره مشروطه به این‌سو، جامعه ایرانی وارد مرحله‌ای شده که اگرچه از نظر زمانی کوتاه است، اما از حیث تاریخی و فرهنگی، دوره‌ای بسیار سرنوشت‌ساز به شمار می‌رود. در این دوره، مواجهه ما با جهان جدید، صرفاً سیاسی یا اقتصادی نبوده، بلکه هویتی و تمدنی است و امروز بیش از هر زمان دیگری باید بدانیم چه بر ما می‌گذرد و در این میدان پیچیده، هویت فرهنگی ما در چه وضعیتی قرار دارد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بازخوانی وضعیت تاریخی جامعه ایرانی خاطرنشان کرد: در سده‌های متمادی، نوعی زیست فرهنگی و دینی در جامعه ما جریان داشت که بیشتر مبتنی بر عادت و استمرار طبیعی بود. دینداری وجود داشت، اما نگاه فعال، سیاست‌گذارانه و آینده‌نگر به ظرفیت‌های تمدنی دین کمتر دیده می‌شد. این وضعیت، هرچند در گذشته با ثبات فرهنگی همراه بود، اما در شرایط جدید که رقابت‌ها ماهیت فرهنگی و تمدنی یافته‌اند، دیگر پاسخ‌گو نیست.

پارسانیا با تأکید بر تغییر ماهیت تهدیدها گفت: در گذشته، جامعه ایرانی تهاجم‌های نظامی و سیاسی متعددی را پشت سر گذاشت، اما به دلیل برخورداری از قدرت فرهنگی، توان هضم این فشارها را داشت. امروز اما میدان اصلی، میدان فرهنگ و معناست و در چنین شرایطی، غفلت از جریان‌شناسی فرهنگی و تحلیل هویت، هزینه‌های سنگینی در پی خواهد داشت. شناخت موقعیت فرهنگی ایران در جهان امروز، نه‌تنها هویت‌بخش، بلکه یک کنش فعال تاریخی است که می‌تواند مسیر آینده را رقم بزند.

وی با اشاره به نقش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: تلاش‌های متعددی در حوزه فقه، مسائل اجتماعی و تحلیل‌های فرهنگی در این مجموعه در حال انجام است، اما بدون آثاری از این دست که بتوانند «جغرافیای مواجهه فرهنگی» ایران را در سطح ملی و جهانی ترسیم کنند، این تلاش‌ها به‌طور کامل به ثمر نخواهد نشست. این کتاب می‌تواند به پژوهش‌های دیگر معنا و جهت سیاست‌گذارانه بدهد و آنها را در یک افق کلان فرهنگی سامان دهد.

پارسانیا در پایان با تأکید بر ظرفیت بالای این اثر برای گسترش گفت‌وگوهای علمی و اجتماعی گفت: مباحث مطرح‌شده در این کتاب قابلیت بسط، تعمیق و نقد دارند و می‌توانند مبنای نشست‌ها و گفت‌وگوهای جدی در محیط‌های دانشگاهی و فکری قرار گیرند. نفسِ ورود به این بحث‌ها و گرم شدن فضای گفت‌وگو پیرامون هویت فرهنگی، خود یک دستاورد مهم است و اگر این مسیر با جدیت دنبال شود، می‌تواند به شکل‌گیری جریان‌های اثرگذار فکری در عرصه فرهنگ و سیاست‌گذاری فرهنگی کشور، به‌ویژه در میان دانشجویان و جوانان، بینجامد.

انتهای پیام/