محمود طغرایی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم از مشهد اظهارکرد: در تقویم کشاورزی خراسانی‌ها چله بزرگ و کوچک مهم است برای اینکه با توجه به نزدیکی نوروز در این تقویم برای کشت و کار و اینکه زمین آماده می‌شود و بعد به اصطلاح به مرور زمان تا قبل از بهار زمین گرم می‌شود،برنامه ریزی و روز شماری می‌کردند که به عنوان چله یعنی 40 روز کشاورزی خود را مدیریت می‌کردند.

وی افزود: باورهای ایرانی‌های دوره باستان یا ایرانی‌های باستان که باتوجه به شروع آیین زرتشت در ایران که از خراسان بیشتر نشات می گیرد چون اولین بار آیین زرتشت در شرق ایران فرهنگی وارد می شود در محدوده سرزمین بلخ آیین زرتشت است.

طغرایی ادامه داد:در این آیین دو منبع مهم یکی اهورا مزدا که نماد و نشانه‌اش روشنایی ، نور ،آتش و آفتاب یا خالق خوبی‌ها است و منبع دوم نمادی به نام اهریمن که تاریکی ، سرما ،ظلمت و شب است که این دو سرچشمه و آغازین هستند که در تفکر و فرهنگ آیین زرتشت به اصطلاح وجود دارند و در اوستا آمده است، دعاهایی که بین ایرانیان جاری می‌شود در ستایش اهورا مزدا ، روشنایی و فکر و اندیشه ،پرورش می‌یابد.

رئیس اداره ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با اشاره به اینکه در آخرین شب آذر ماه که شب اول دی ماه و در تقویم نجومی بلندترین شب سال است تاکیدکرد: طول عمر خورشید در 30 آذر کم و از آنطرف طول شب زیاد است و ایرانیان کهن غاین پدیده را شوم می‌دانستند و برای اینکه  تلخی آن شب ماندگار نباشد جشن می‌گرفتند و آتش می‌افروختند دید و بازدید،داستان خوانی، مهربانی ، دوستی و شادی می‌کردند و در کنار یکدیگر بودند تا ظلمت شب ازبین برود.

طغرایی گفت: اول دی ماه طول آفتاب و خورشید چند دقیقه طولانی تر است چون کره زمین به خورشید نزدیک تر می‌شود تا اینکه به نوروز می رسد و شب و روز برابر می‌شود که به اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی معروف است.

وی کلمه یلدا را کلمه‌ای سریانی دانست و تاکیدکرد: در واقع یک محدوده زبانی و یک محدوده فرهنگی در منطقه بین النهرین سوریه است، چون کلمه یلدا مفهوم متولد شدن دارد مربوط به غرب حوزه فرهنگی ایران است و چون خورشید به زمان درخشیدنش اضافه می شود و دوباره متولد شده است ولی در شرق ایران که بیشتر فرهنگ کشاورزی و تقویم کشاورزی به واسطه کشت های دیم مطرح بوده باید روزها را می‌دانستند.

رئیس اداره ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی تصریح کرد: در شب یلدا یا چله تنقلات و میوه‌های خاص خورده می‌‌شد که طبع گرم داشتن مثل انجیر،کشمش،کشته زردآلو  این مراسم در فهرست ناملموس ایران به شکل عمومی ثبت شده که باعث همبستگی اجتماعی می‌شود.ما در افغانستان یلدا نداریم و قسمت‌های غربی یلدا دارند اما به دلیل اشتراکات خوب خراسان با افغانستان بنابراین ما این را در فهرست جهانی یونسکو به عنوان میراث ناملموس بشری و فرهنگ مشترک ثبت جهانی کردیم که عناصر مشترک آن بیانگر ریشه‌های به هم پیوسته فرهنگی است چون ایران و افغانستان ریشه مشترک دارند.

طغرایی ادامه داد : آیین یلدا در میان اقوام مختلف ایران از جمله فارس، آذری، کردی، لری، بلوچ، ترکمن، گیلک و مازنی و همچنین در کشورهای هم‌ فرهنگ مانند افغانستان، تاجیکستان و بخش‌هایی از آسیای مرکزی برگزار و خانواده‌ها، سالمندان، شاعران، قصه‌گویان و هنرمندان محلی، نقش اصلی در انتقال این آیین دارند، یلدا جشنی کهن است که در بلندترین شب سال (انقلاب زمستانی) برگزار می‌شود و نماد پیروزی، روشنایی بر تاریکی، امید به زایش دوباره طبیعت و همبستگی اجتماعی است.

رئیس اداره ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: گردهمایی خانوادگی، خوردن میوه‌های نمادین مانند انار و هندوانه و گرفتن فال حافظ و خواندن اشعار کلاسیک و قصه‌گویی، نقل خاطرات و ضرب‌المثل‌ها ،روشن نگاه‌داشتن چراغ یا آتش به‌صورت نمادین مهم‌ترین جلوه‌های آیین یلداست و تقویت پیوندهای خانوادگی و بین‌نسلی، انتقال ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی، پاسداشت ادبیات فارسی به‌ویژه حافظ و فردوسی و افزایش تاب‌آوری اجتماعی در فصل سرد سال کارکردهای اجتماعی و فرهنگی شب یلدا است و به دلیل اینکه آیین یلدا نمادی از امید، روشنایی، همبستگی و خرد جمعی است؛ شایستگی ثبت در فهرست میراث فرهنگی ناملموس را دارد.

انتهای پیام/282