"شو چله" در کهگیلویه و بویراحمد؛ طنین سنت‌های کهن در بلندترین شب سال

به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، با فرارسیدن آخرین روز از فصل پاییز، استان کهگیلویه و بویراحمد، سرزمین کوهساران زاگرس، حال و هوای ویژه‌ای به خود می‌گیرد و مردم این دیار، بلندترین شب سال را که در فرهنگ بومی به «شو چله» شهرت دارد، نه صرفاً یک شب‌نشینی ساده، بلکه پاسداشتی عمیق برای همبستگی خانوادگی و تجلی میراث هفت‌هزار ساله ایرانی برگزار می‌کنند.

ریشه برگزاری این آیین کهن در باور مردم این استان به عبور از تاریکی زمستان و استقبال از روشنایی روزهای طولانی‌تر نهفته است و پژوهشگران فرهنگ بومی معتقدند، مردم با جشن گرفتن «شو چله»، به استقبال «روزپیش» می‌روند؛ یعنی گذر از سخت‌ترین روزهای سرما و نویدبخش بهار و شکوفایی نعمت. این جشن پیوندی عمیق با کشاورزی و احترام به چرخه حیات دارد که قدمت آن به دوران تمدن‌های کهن ایران بازمی‌گردد.

سفره شب یلدا در کهگیلویه و بویراحمد جلوه‌ای از غنای بومی و کشاورزی منطقه است و در کنار میوه‌های نگهداری‌شده از باغات استان، غذاهای سنتی نقش محوری دارند و شِله ماشکی و شِله کُنجدی از خوراکی‌های اصلی این شب محسوب می‌شوند.

همچنین، غذاهای ویژه‌ای چون خَسی تپنانده یا همان خروس شکم‌پر و نان محلی شُلشِلی که با روغن و کره محلی سرو می‌شود، بر سر سفره‌های یلدا دیده می‌شود و تنقلات شامل گندم برشته، بنه کوهی و کَلَخُنگ نیز هویت اصیل این جشن را حفظ می‌کند.

مراسم «شو چله» در این استان اغلب در گردهمایی‌های خانوادگی و دورهمی‌ها، به ویژه در مناطق روستایی و عشایری، برگزار می‌شود و در این شب، دور بخاری‌های هیزمی و در فضایی صمیمی، بزرگان خانواده وظیفه انتقال فرهنگ را بر عهده دارند.

در گذشته مهمترین سرگرمی در این شب شاهنامه‌خوانی، قصه‌گویی و متیل‌گویی بود و در واقع این شب فرصتی بود تا حکایات کهن و ارزش‌های ملی از سینه پدران به فرزندان منتقل شود و در کنار این آیین‌ها، روشن کردن آتش به عنوان نماد خورشید و دوری از نحسی، همچنان یکی از رسوم دیرینه مردم محسوب می‌شود که البته در این دوران این فضا کم رنگ شده است.

بسیاری از خانواده‌ها در این استان تلاش می‌کنند تا با فاصله گرفتن از فضای مجازی، این شب را به شکل سنتی و کاملاً خانوادگی سپری کنند و علاوه بر این، سنت هدیه دادن در این شب پررنگ است، به گونه‌ای که در جامعه عشایری، علاوه بر پول و لباس، هدایایی نظیر گوسفند یا بز نیز به عنوان نمادی از سخاوت تقدیم می‌شد.

این گزارش می‌افزاید؛ شب یلدا در کهگیلویه و بویراحمد، نه فقط یک جشن، بلکه تلاشی برای حفظ هویت فرهنگی در برابر تغییرات شتابان دنیای مدرن است و به عنوان پلی میان نسل‌ها، سنت‌های اصیل نیاکان را به آینده منتقل می‌کند.

انتهای پیام/