به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه و در بسیاری از محافل سیاسی ترکیه، یک بار دیگر نام هاکان فیدان بر سر زبان‌ها افتاده است. مردی که در آخرین دهه قرن بیستم از ارتش ترکیه، قدم به عرصه‌های فعالیت نهادی و اجرایی گذاشت، سپس در قرارگاه ناتو تحصیل کرد و بعدها وارد سرویس اطلاعاتی میت شد و در آغاز، معاونت و سپس ریاست آن را بر عهده گرفت.

فیدان در فاز بعدی، سکان هدایت وزارت امور خارجه ترکیه را در دست گرفت و حالا بسیاری از تحلیلگران، درباره این نکته صحبت می‌کنند که به احتمال قوی، او رئیس جمهور بعدی ترکیه خواهد بود. آن هم در شرایطی که به تازگی کتابی جنجالی درباره زندگی هاکان فیدان چاپ شده که او را جعبه اسرار اردوغان و ترکیه قلمداد کرده است.

همزمان با طرح غیررسمی نام فیدان به عنوان رئیس جمهور بعدی ترکیه، حملات سیاسی و رسانه‌ای علیه او، گسترده‌تر شده و خود او نیز بیش از هر زمان دیگری در عرصه رسانه و مصاحبه با روزنامه نگاران، فعال‌تر شده است.

با توجه به اهمیت این قضایا، در یک گزارش مفصل به بررسی ابعاد مختلف نقش آفرینی و کنشگری فیدان در عرصه قدرت سیاسی در ترکیه خواهیم پرداخت.

فیدان در مسیر صعود یا سقوط؟

امکان اصلاح قانون اساسی جمهوری ترکیه با هدف تغییر شرایط نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری به منظور به قدرت رسیدن مجدد اردوغان، دور از ذهن به نظر می‌رسد. از دیگر سو، او حالا یک سیاستمدار قبراق و سرحال نیست و بسیار خسته به نظر می‌رسد. به همین خاطر، کم نیستند تحلیلگرانی که معتقدند اردوغان از حالا، فیدان را برای قدرت گرفتن، آماده می‌کند.

اما در چند روز اخیر، ادعاهای متفاوتی در این مورد مطرح شده است. یکی از این ادعاها مربوط به پروفسور مصطفی بالبای از نمایندگان پارلمان ترکیه و از بزرگان حزب جمهوری خلق (ج.ه.پ) است. او در یادداشت‌های خود در روزنامه جمهوریت و پایگاه خبری تحلیلی تی 24 از این موضوع خبر داده که به زودی هاکان فیدان، برکنار خواهد شد. طرح ادعای بالبای مانند یک بمب خبری توجه همه رسانه‌ها و فعالان سیاسی را به سوی خود جلب کرد. 

بالبای در گفتگو با شبکه تلویزیونی مَلتم گفته است: «اردوغان، در آینده‌ای نزدیک، هاکان فیدان را برکنار می‌کند و ابراهیم کالن رئیس سرویس اطلاعاتی میت، با حفظ سمت وزارت امور خارجه را نیز بر عهده خواهد داشت. تصور می‌شود که کالن با ترکیب اختیارات ریاست میت و وزارت امور خارجه، ساختار مؤثرتری ایجاد می‌کند و انرژی منفی ناشی از برکناری فیدان را کاهش می‌دهد. این یک شایعه توخالی نیست. گفته شده که اردوغان گامی جدی برای رسیدن به این هدف برداشته است. البته هیچ وزیری با این تصمیم موافق نیست. اما به هر حال، این نشان دهنده سبک مدیریتی اردوغان است. او وزارتخانه را بیشتر در قامت یک دبیرخانه می‌بیند».

تاکنون، فردی غیر از بالبای، این ادعا را مطرح نکرده است. البته برخی تحلیلگران به این نیز اشاره کرده‌اند که علاوه بر کالن و فیدان، دیگر فرد مهم این معادلات، بلال اردوغان پسر بزرگ رئیس جمهور ترکیه است.

هاکان فیدان شخصیتی است که سمت‌های حساسی مانند ریاست آژانس برونمرزی تیکا، رئیس سازمان اطلاعات ملی میت و وزارت امور خارجه را بر عهده داشته است. برکناری او از سمت خود می‌تواند به معنای تغییر در سیاست خارجی و موازنه‌های امنیتی باشد.

عبدالقادر سلوی تحلیلگر ارشد روزنامه حریت چاپ آنکارا که روابط نزدیکی با اردوغان دارد، درباره سناریوی مطرح شده از سوی بالبای گفته است: «حزب عدالت و توسعه به قدرت رسیده بود، اما رئیس جمهور احمد نجدت سزر در کاخ چانکایا، مانند نگهبان رژیم عمل می‌کرد و عملاً دست حزب عدالت و توسعه را بسته بود. به عبارتی روشن، این حزب به قدرت رسیده بود، اما قدرت واقعی را در دست نداشت. پس از سزر، انتخابات ریاست جمهوری در راه بود. حزب عدالت و توسعه باید با انتخاب رئیس جمهور، بلوغ سیاسی خود را ثابت می‌کرد. عبدالله گل نامزد ریاست جمهوری بود. مانند هر انتخابات ریاست جمهوری، یک بحران سیاسی در آنکارا در حال وقوع بود. اردوغان قدرت رهبری خود را نشان داد و حزب عدالت و توسعه با 47 درصد آرا کرسی ریاست جمهوری را تصاحب کرد. اما پس از آن هم، تمایل پنهانی برای کودتا وجود داشت و اعتراضات پارک گزی یک قیام نافرجام بود. اعتراضات پارک گزی زمینه را برای کودتای 15 جولای فراهم کرد. در آن دوره، احمد شیک با تروریست‌هایی که دادستان مهمت سلیم کیراز را به شهادت رساندند مصاحبه کرد. اینها گوشه‌هایی از مهندسی سیاسی هستند. همین حالا هم، کسانی که علیه فیدان حرف می‌زنند، به دنبال مهندسی سیاسی ترکیه هستند».

سلوی در ادامه نوشته است: «افرادی مانند احمد شیک و مصطفی بالبای، به عنوان بازیگران یک دوران آشفته، این روزها نقش جدیدی را بر عهده گرفته‌اند. آنها سعی دارند در حزب عدالت و توسعه اختلاف ایجاد کنند. اکنون تحت پوشش مانورهای پشت صحنه، مهندسی سیاسی را آغاز کرده‌اند. طرح مفهوم مهم پسا اردوغان و تمرکز بر زندگی سیاسی هاکان فیدان، بخشی از این بازی است. آیا حزب عدالت و توسعه که از زمان تأسیس رهبری داشته که آن را به قدرت رسانده است، به دنبال رهبر دیگری خواهد بود؟ حزب عدالت و توسعه 23 سال است که در قدرت است. این حزب دو رئیس جمهور و چهار نخست وزیر را به قدرت رسانده و از یک کودتا جلوگیری کرد. به امید خدا، اردوغان در انتخابات آینده پیروز خواهد شد و به عنوان رئیس جمهور به اداره کشور ادامه خواهد داد. در زمانی که بحث جنگ جهانی سوم مطرح شده، داشتن یک سیاستمدار و دولتمرد باتجربه مانند اردوغان برای ترکیه یک شانس است. آیا ما کشور خود را به نسخه‌های محلی زلنسکی یعنی به اوزگور اوزل یا به اکرم امام اوغلو تحویل خواهیم داد؟ این یک تله بر سر راه حزب حاکم است و برای رسیدن به اهداف خود، هاکان فیدان را در کانون حملات خود قرار داده‌اند». 

سلوی با لحنی جانبدارانه درباره فرزند رئیس جمهور ترکیه نیز گفته است: «بلال اردوغان، کسی است که به مشکلات ترکیه اهمیت می‌دهد. او خود را وقف خدمات آموزشی و پرورش افراد با فضیلت و اخلاقی کرده است. از چه زمانی اندیشیدن به مشکلات ترکیه جرم شده است؟»

همچنین شامل طیار به عنوان یکی از اعضای حزب عدالت و توسعه با سابقه فعالیت رسانه‌ای و امنیتی گفته است: «بخش مهمی از دلایل حمله سیاسی به هاکان فیدان، ریشه در مواضع سیاسی حزب دمپارتی دارد. این حزب اقماری پ.ک.ک، طوری از دولت مطالبه‌گری می‌کند که گویی ترکیه در یک جنگ بزرگ شکست خورده و ناچار است بر اساس پیشنهادی مشابه معاهده سور، امتیاز بدهد! دمپارتی خواهان تغییر چهار ماده اول قانون اساسی و همچنین مواد 42، 66 و 127 است و به دنبال خودمختاری محلی است. دمپارتی همچنین از نهادهای اقماری پ.ک.ک در سوریه حمایت می‌کند و این در حالی است که هاکان فیدان، آشکارا علیه قسد و ی.پ.گ موضع‌گیری کرد و به پیام‌های جدایی‌طلبانه مظلوم عبدی پاسخ داد و به همین خاطر، در داخل و خارج از کشور مورد حمله قرار گرفته است. آنها خشم خود را بر سر فیدان خالی می‌کنند. ولی اجازه دهید تأکید کنم که هیچ اختلافی بین اردوغان و فیدان در این مورد وجود ندارد. اگر پ.ک.ک و دمپارتی و همدستانشان خواهان برادری و صلح اجتماعی هستند، باید از رفتار با ترکیه مانند یوگسلاوی دست بردارند و از بازی با اعصاب جامعه و ارزش‌های بنیادین دولت دست بردارند. دمپارتی در حال لطمه زدن به روند مذاکرات ترکیه عاری از تروریسم است نه هاکان فیدان». 

در بخش بعدی این گزارش، به برخی از کتاب‌های نوشته شده درباره هاکان فیدان خواهیم پرداخت و به دنبال بررسی این موضوع خواهیم بود که آیا انتشار یک کتاب جنجالی و مهم درباره فیدان، برنامه و نقشه‌ای با خواست و تمایل خود او برای تبلیغ و بزرگنمایی بوده یا روندی برای تضعیف او در داخل ترکیه آغاز شده است.
ادامه دارد...

انتهای پیام/