بازخوانی تاریخ برای جلوگیری از تکرار خطاها است

به گزارش گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، محمود ویسی، عضو هیأت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی، در آیین رونمایی از کتاب «سیره پیغمبر(ص) و اخبار خلفا» مشهور به «سیره ابن‌ حبان» که در دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی برگزار شد، با تأکید بر ضرورت مطالعه تاریخ گفت: علما معتقدند ضعیف‌ترین نوع استناد برای یک موضوع، استناد تاریخی است، اما فلسفه مطالعه تاریخ، تقویت فرهنگ تاریخی در جامعه است، چراکه اگر تاریخ را نشناسیم، محکوم به تکرار آن خواهیم بود و اتفاقات ناخوشایند دوباره تکرار می‌شوند.

وی با اشاره به جایگاه علمی ابن‌ حبان اظهار کرد: ابن‌ حبان از محدثان مسلط بر متن احادیث بود و می‌توان او را در میان صحاح سته پس از مسلم و بخاری قرار داد. از این رو، مطالعه دقیق آثار او اهمیت بالایی دارد. ابن‌ حبان از نگاه اهل سنت، فقیهی شافعی‌مذهب بوده و حدود هزار سال پیش می‌زیسته است.

ویسی با بیان اینکه دانشگاه مذاهب اسلامی برای نخستین بار ترجمه سیره ابن‌ حبان را آغاز کرده و تاکنون ترجمه‌ای از این اثر ارائه نشده بود، گفت: در این ترجمه تلاش شد با دقت مفهومی بیشتری عمل شود؛ به‌عنوان مثال، ابن‌ حبان در گزارش بدر و حنین از واژه «غزوه» استفاده کرده، اما ما به‌جای آن تعبیر «واقعه» را برگزیدیم، زیرا غزوه به معنای هجوم و خشونت است و القای این معنا که پیامبر(ص) و یارانشان همواره در حال هجوم بوده‌اند، نادرست و در راستای خواست دشمنان است، در حالی که نبردهای عصر پیامبر(ص) عمدتاً جنبه دفاعی داشته‌اند.

عضو هیأت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به اهمیت واژه «سیره» افزود: اگرچه این واژه پربسامد است، اما دقت در معنای آن افق‌های تازه‌ای پیش روی ما می‌گشاید. سیره به معنای نوع خاصی از حرکت هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده است و از همین رو قرآن کریم پیامبر(ص) را «اسوه حسنه» معرفی می‌کند. سیره نبوی حرکتی دارای جهت، هدف و برنامه مشخص است؛ موضوعی که شهید مطهری نیز در کتاب «سیری در سیره نبوی» به زیبایی به آن پرداخته است.

ویسی با اشاره به ویژگی‌های رویکرد حدیثی ابن‌ حبان گفت: یکی از جذابیت‌های آثار او این است که احادیث مشهور را در کنار احادیث کمتر شناخته‌شده آورده و حتی به روایاتی پرداخته که پیش از او کمتر مورد توجه بوده‌اند. در برخی موارد نیز با وجود تردید در صحت یا ضعف حدیث، آن را کنار نمی‌گذاشت و متوقف نمی‌کرد.

وی در پایان با اشاره به نگاه اعتقادی و فقهی ابن‌ حبان تصریح کرد: او در حوزه بینشی دچار تشتت نبود و در مسائل فقهی، دیدگاه‌های مذاهب مختلف را می‌دید و بررسی می‌کرد. ابن‌ حبان فردی متعصب نبود و هم خود و هم دیگران را به رسمیت می‌شناخت؛ ویژگی‌ای که می‌توان از آن با عنوان «خودپذیری» یاد کرد و امروز نیز می‌تواند الگویی برای گفت‌وگوی علمی و مذهبی باشد.

انتهای پیام/