به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ سعید الهی تهیه کننده، منتقد سینما و عضو گروه مشاوران دبیر نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» در یادداشتی درباره مستندهای جایزه آوینی این دوره «سینماحقیقت» توضیح داده است که می‌خوانید:

نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، بار دیگر نشان داد که سینمای مستند همچنان یکی از مهم‌ترین عرصه‌های گفت‌وگو درباره مسائل کلان اجتماعی، تاریخی و سیاسی کشور است. در میان بخش‌های مختلف جشنواره، بخش «شهید آوینی» به‌عنوان ویترین آثار حاکمیتی و راهبردی، جایگاهی ویژه دارد؛ بخشی که مأموریت آن فراتر از نمایش فیلم و معطوف به گفتمان‌سازی، روشنگری و تثبیت نگاه تحلیلی در سینمای مستند است.

حضور بیش از 200 اثر مستند در این بخش، از حیث کمّی اتفاقی قابل توجه و نشانه‌ای روشن از زنده بودن دغدغه تولید در حوزه‌های حساس و استراتژیک همچون جریان مقاومت، تاریخ معاصر، سیاست و روایت‌های کلان تمدنی است. این تنوع موضوعی و گستره آثار، نشان می‌دهد که بخش شهید آوینی توانسته اعتماد طیف متنوعی از مستندسازان را جلب کند و به محفلی جدی برای طرح مسائل بنیادین کشور و منطقه تبدیل شود. بی‌تردید این دستاورد، بدون برنامه‌ریزی منسجم و مدیریت دقیق امکان‌پذیر نبود و در این میان، زحمات دبیر جشنواره، در سامان‌دهی این بخش و ایجاد توازن میان کمیت و کیفیت، شایسته تقدیر است.

از دیگر نکات امیدبخش این دوره، حضور پررنگ و علاقه فیلمسازان جوان، حتی در سنین پایین، در بخش شهید آوینی بود. این حضور، نویدبخش تداوم نگاه راهبردی و ضرورت روشنگری سیاسی در سینمای مستند ایران است. ورود نسل تازه‌ای از مستندسازان به این حوزه، اگر با آموزش هدفمند و سیاست‌گذاری هوشمندانه همراه شود، می‌تواند آینده‌ای پایدار و پویا برای مستند راهبردی رقم بزند.

آنچه در این یادداشت مطرح می‌شود، از منظر نگارنده‌ای است که در این دوره، افتخار حضور در گروه مشاوران انتخاب بخش شهید آوینی را داشته و از نزدیک با حجم، تنوع و کیفیت آثار مواجه بوده است. از همین منظرِ درون‌میدانی و مبتنی بر مشاهده مستقیم، با وجود انتخاب بهترین ها از میان تعداد مذکور، طرح برخی نقدها نه‌تنها ضروری، بلکه در راستای حفظ شأن و مأموریت این بخش و علاقمندان این حوزه ارزیابی می‌شود.

در بررسی آثار ارائه‌شده، به‌روشنی می‌توان گفت که به لحاظ تکنیکی، پیشرفت محسوسی نسبت به دوره‌های پیشین مشاهده نمی‌شود. زبان تصویر، روایت و خلاقیت‌های فرمی در بسیاری از آثار در همان سطح آشنای سال‌های گذشته باقی مانده و حتی در میان برخی فیلمسازان پیشکسوت، نشانه‌هایی از نوعی عقب‌گرد به چشم می‌خورد! این مسأله زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که بدانیم بخش شهید آوینی، قرار است پیشانی نوآوری و مرجع کیفیت در مستندسازی استراتژیک باشد.

نقد مهم‌تر اما، به خلأ نگاه راهبردی در بخش قابل توجهی از آثار بازمی‌گردد. مستندسازی در این حوزه نمی‌تواند به ثبت صرف وقایع یا بازنمایی سطحی رخدادهای سیاسی و تاریخی محدود شود. مستند راهبردی باید واجد مسئله، تحلیل و جهت‌گیری روشن باشد. در حالی که بسیاری از فیلم‌ها، علی‌رغم انتخاب سوژه‌های مهم، فاقد عمق تحلیلی و افق‌گشایی مفهومی بودند و در نهایت به گزارش‌های تصویری کم‌اثر تقلیل یافته‌اند.

این ضعف، در نسبت با تحولات پرشتاب منطقه‌ای، بیش از پیش خود را نشان می‌دهد. اتفاقات سال‌های اخیر در لبنان، سوریه و کلیت جریان مقاومت، ایجاب می‌کند که سازمان‌ها و نهادهای سرمایه‌گذار در حوزه مستند، در سیاست‌گذاری‌های تولید خود تجدیدنظر جدی داشته باشند. استمرار روایت‌های کلیشه‌ای و فرم‌های تکرارشونده، نه‌تنها به تقویت گفتمان مقاومت کمک نمی‌کند، بلکه خطر فرسودگی تصویری این گفتمان را نیز در پی دارد. فراموش نکنیم که امروز بیش از هر زمان دیگری، نیازمند روایت‌های نو، زبان جهانی و نگاه خلاقانه هستیم.

در همین چارچوب، بسط مفهومی و جغرافیایی تولیدات بخش شهید آوینی به خارج از مرزها، ضرورتی انکارناپذیر است. همکاری با فیلمسازان حقیقت‌جوی دیگر کشورها و توجه به مخاطب بین‌المللی، می‌تواند جان تازه‌ای به این بخش ببخشد. مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، به‌عنوان نهاد سیاست‌گذار، می‌تواند در تعامل با سازمان های مرتبط و با تدابیر دقیق‌تر و حمایت‌های هدفمند، این مسیر را هموار کند.

در نهایت، بخش شهید آوینی در نوزدهمین دوره سینماحقیقت، علی‌رغم ظرفیت‌ها و دستاوردهای قابل دفاع، بیش از هر چیز نیازمند بازخوانی مأموریت و ارتقای کیفی است. نقد صریح این بخش، نه از سر نفی، بلکه تلاشی برای حفظ جایگاه آن به‌عنوان قلب تپنده مستندسازی راهبردی در ایران است؛ جایی که تصویر، باید فراتر از ثبت واقعیت، به ابزار تبیین، تحلیل و اثرگذاری در میدان نبرد روایت‌ها تبدیل شود.

انتهای پیام/