کاهش رتبه فناوری ایران در جهان/تأثیر تحریم‌های علمی بر مقالات ایرانی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، شاهین آخوندزاده امروز در بیست و ششمین جشنواره ابوریحان در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: اگر سخنان رهبران و رؤسای جمهور کشورهای مختلف را بررسی کنید، کمتر کسی را می‌یابید که به اندازه رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اهمیت علم و قدرت علمی ایران تأکید مستمر داشته باشد. اما متأسفانه تقریباً همه دولت‌ها در حوزه علم و فناوری کوتاهی کرده‌اند. اگر امروز هم در جایگاهی قرار داریم، بیشتر به دلیل توان بالای نیروی انسانی کشور است که ضعف‌های مدیریتی را جبران کرده‌اند.

وی افزود: ما دائماً برنامه‌های چندساله می‌نویسیم، اما بعد از چهار یا پنج سال اعلام می‌کنیم که فقط 25 درصد موفق بوده‌ایم. این یعنی مدیریت درست انجام نشده است.گاهی خودمان هم می‌دانیم که بسیاری از اهداف دست‌نیافتنی است، اما باز آن‌ها را می‌نویسیم بدون اینکه زیرساخت‌ها و امکانات لازم را فراهم کنیم. در برنامه هفتم پیشرفت، در فصل تحقیقات  تکالیفی تعیین شده است؛ از جمله اینکه رتبه علمی کشور باید چهاردهم باشد. اما سؤال اینجاست این رتبه بر اساس چه شاخصی سنجیده می‌شود؟ بدون خط‌کش دقیق نمی‌توان هدف‌گذاری کرد. ما در سال‌های گذشته همین رتبه را داشته‌ایم. سؤال این است که چه اتفاقی افتاد؟ گروه‌هایی در وزارت علوم، وزارت بهداشت و شورای عالی انقلاب فرهنگی مدام گفتند دانشگاه‌ها فقط مقاله می‌نویسند. نتیجه این شد که به دلیل مقاله‌محور بودن برخی رتبه‌بندی‌ها، رتبه‌ کشور افت کرد و الان به همان رتبه 14 نمی‌توانیم برسیم. 

وی ادامه داد:‌ نتیجه این سیاست‌ها افت رتبه علمی کشور بود و به‌دنبال آن، در فناوری و نوآوری هم دچار عقب‌گرد شدیم؛ به‌طوری که در نوآوری و اختراعات و فناوری نیز از رتبه 53 به 70 سقوط کردیم و رتبه علمی نیز از 15 به 17 رسیده است.

آخوندزاده بیان کرد: تجربه کشورهایی مثل چین و هند که رتبه‌های اول را دارند نشان می‌دهد که رشد فناوری چند سال بعد از رشد تحقیقات دانشگاهی اتفاق می‌افتد. بدون پژوهش دانشگاهی قوی، فناوری فقط کپی‌برداری است.

وی با تأکید بر این که آموزش مأموریت اصلی استاد دانشگاه است، گفت: با این حال پژوهش یک ضرورت انکارناپذیر است؛ چرا که پژوهش پویایی، انگیزه و اعتمادبه‌نفس ایجاد می‌کند. ما در یک جنگ ترکیبی قرار داریم و هدف آن ناامید کردن ایرانی است. هیچ‌چیز به اندازه موفقیت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها نمی‌تواند این امید را زنده نگه دارد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: امسال تحریم‌های علمی شمشیر را از رو بسته است، قبلاً ناشران به صورت مستقیم نمی‌گفتند ما از پژوهشگران ایران مقاله چاپ نمی‌کنیم، با کلمات بازی می‌کردند و مقالات را رد می‌کردند اما الان صریح می‌نویسند که به خاطر تحریم چاپ نمی‌کنیم. 

وی با اشاره به روند کاهشی تولیدات علمی و پایان‌نامه‌ها در کشور و همچنین کاهش جذابیت پژوهش برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیان کرد: کاهش بودجه پژوهشی در سال آینده، کشور را با دوره خشکسالی در حوزه خروجی پژوهشی مواجه خواهد کرد.

انتهای پیام/