به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین سید احمد فقیهی از استادان اخلاق حوزه علمیه قم، در ادامه درس اخلاق مسجد خاتم الانبیای(ص) پردیسان با اشاره به فرازی از مناجات‌الشاکین درباره شکایت از نفس اماره به خداوند، درباره ماهیت نفس گفت: بعضی از بزرگان گفتند که سه تا نفس داریم که در قرآن هم آمده؛ نفس امّاره، نفس لوّامه و نفس مطمئنّه. نفس اماره دستور به گناه می‌دهد؛ نفس لوامه آدم را ملامت می‌کند؛ نفس مطمئنه هم آن آرامشی است که بر انسان نازل بشود.

وی افزود:‌ مرحوم آیت الله مصباح قائل بود که ما سه نفس نداریم و یکی است. نفس هم یعنی من؛ این خود من هستم که گاهی حالتی در من ایجاد می‌شود که نفس اماره می‌شود و میل به گناه پیدا می‌کند، نه اینکه نفس جداگانه‌ای در وجود من باشد. این من است که سه حالت در آن ایجاد می‌شود؛ گاهی به فکر گناه می‌افتد و میل به گناه پیدا می‌کند؛ گاهی از گناهش پشیمان می‌شود و خودش را ملامت می‌کند و گاهی هم بر اثر عبادت و بندگی خداوند آرامش پیدا می‌کند.

استاد اخلاق درباره ماهیت نفس اماره در انسان، اظهار داشت:‌ هوای نفس این است که در وجود من میل‌هایی وجود دارد، گرایشاتی مثل میل به غذا خوردن، یا میل جنسی، قدرت و... وجود دارد؛ منتها این میل به دو صورت ممکن است که ارضا شود؛ یکی خودسرانه و آزاد که می‌گوید؛ "من گرسنه هستم و می‌خواهم چیزی بخورم." و کاری به حلال و حرامش ندارد، گاهی آدم آزادی این طوری می‌خواهد که غربی‌ها از آن دفاع می‌کنند که آدم چشمش را ببندد و هر چه دلش بخواهد انجام بدهد، قرآن هم می‌فرماید «بَلْ یُرِیدُ الْإِنْسَانُ لِیَفْجُرَ أَمَامَهُ» این آدم دلش می‌خواهد که جلویش باز باشد.

وی ادامه داد:‌ راه دوم این است که من همین میل‌ها و گرایشات را با نور عقل و ایمان ارضا کنم، نه این که ارضا نکنم؛ بالاخره میل به غذا هست و باید یک غذایی بخورم، اما عقل و دین خودم را به‌کار بگیرم و این نفس اماره نمی‌شود، پس اگر به خدا شکایت می‌کنم؛ یعنی نفسی که عقل و دین را کنار گذاشته است. اگر این دو باشند، راهنما هستند و خوب هم راهنمایی می‌کنند؛ یعنی محال است کسی بگوید که من نمی‌دانم چه‌کار کنم، مشکلی که وجود دارد این است که من اهل شکایت کردن از خودم نیستم، این بد است که من از همهٔ عالم شاکی هستم الّا خودم، ما باید یاد بگیریم که جاهایی نسبت به خودمان تأملی کنیم و ببینیم که اشتباهات‌مان چه بوده است.

حجت‌الاسلام فقیهی خاطرنشان کرد: این‌که آدم خودش را دوست دارد، این نوع‌دوستی و خودپرستی باعث می شود آدم عیب و ایراد خودش را نبیند، من ماشینم را در خانه همسایه پارک کردم و او اذیت شده است و چیزی به من می‌گوید و از دست همسایه ناراحتم؛ از خودم باید شکایت کنم. من درس نخواندم و نمره نیاوردم، می‌گویم معلم به درد نمی‌خورد! تخلف رانندگی کردم و پلیس راهنمایی جریمه‌ام کرده است، به پلیس راهنمایی ناسزا می‌گویم! آدم باید قدری هم از دست خودش شکایت بکند؛ منتها خداوند می‌گوید اگر از دست خودت شکایت داری به کسی نگو و به خودم بگو. اگر گناه کردی آبروی خودت را پیش مردم نبر، بیا پیش خودم، این است که امام اینها را یاد می‌دهد؛ "خدایا، من پیش تو از نفس خودم شکایت دارم".

استاد فقیهی با ذکر خاطره‌ای از آیت‌الله مصباح یزدی تصریح کرد: زمانی خیلی حالم بد بود و به ایشان عرض کردم؛ "آقا، من به هیچ عنوان از خودم راضی نیستم."، فرمودند؛ "الحمدللّه!"، گفتم؛ "آقا، الحمدللّه ندارد!"، فرمود؛ "آدم اگر از خود راضی باشد خوب است؟ این که بد است. آدمِ ازخودراضی، همیشه خودش را طلبکار می‌داند. «طوبى لِمَن شَغَلَهُ عَیبُهُ عَن عُیوبِ النّاسِ» خوشا به حال کسی که عیوب خودش را می‌بیند و به عیب دیگران کاری ندارد:.

خبرنگار: بابک شکورزاده

انتهای پیام/+